بریده‌هایی از کتاب راهنمایی فلسفی برای میانسالی

عشق دست‌کم دو جنبه دارد: یکی دغدغهٔ سلامتی و خوشیِ دیگری و بهترین‌ها را برایش آرزو داشتن، و دیگری درک آن ارزشی که به حفظ و نگه‌داشتنش بیرزد ـواکنشی پرشور به کرامت زندگی انسان. وقتی کسی را دوست دارید، می‌بینید که وجودش برایتان مهم است و هیچ‌کس جای او را نمی‌گیرد.

فرق است بین دوست‌داشتن یک نفر، و دوست‌داشتن کارهایی که می‌شود به‌اتفاق او انجام داد.

؛ در پیِ دارو مباش، «کوه‌ها» همانا مردان خردمندند، «گیاهان» را بگیر همان کتاب‌های ایشان، و «مرگ» چیزی جز نادانی نیست، و «حیات» و «زنده‌شدن» نیز همان آگاهی و خرد است، یعنی آن اکسیر حیات همان دانشی‌ست که حکیمانِ خردمند در سخن و کتاب‌هایشان ثبت کرده‌اند.

کلید شادکامی فرد در مدیریت انتظارات است

دریغا که اگر در این وادیِ حیرت بمانی به هیچ منزل نرسی، و «راه مخوفست و رفیقان ناموافق و رحلت نزدیک و هنگامِ حرکت نامعلوم»، یعنی مرگ بیاید و از هدفت بازمانده باشی «چنانکه هردو جهان از دست بشود».

فقط کسانی شادکام‌اند که ذهنشان درگیر چیزی غیر از شادکامیِ خودشان است ـ‌چیزی مثل شادکامی دیگران، بهبود وضع بشر، یا حتی هنر یا مشغله‌ای که به آن نه به‌چشم یک ابزار بلکه فی‌نفسه به‌چشم یک غایت ایدئال بنگرند. این‌گونه، با اینکه تمرکزشان بر چیز دیگری‌ست، به هر تقدیر به شادکامی هم می‌رسند

باید از تکثر لذت‌ها و تفاوتشان چشم‌پوشی کنید. باید توجهتان فقط و فقط معطوف باشد به کمّیت لذتی که می‌برید، نه کیفیت یا موضوع آن. خواسته‌هایتان باید از اساس ساده شود، خواه با حذف بخش اعظم چیزهای خوب، و خواه با بی‌تفاوتی‌تان نسبت به آنها.

به‌قول فلاسفه، این تغییر دیدگاه، نه تغییری زمانی، بلکه تغییری «معرفتی» است: چیزی است مربوط به دانسته‌ها. به‌لحاظ عاطفی، فرق بزرگی است بین دانستن اینکه فرصت برخورداری از تجربه‌ای ارزنده را از دست خواهم داد، و دانستن اینکه دقیقاً «کدام» فرصت را خواهم باخت؛ بین دانستن اینکه دیگر به هیچ‌یک از آرزوهایم نخواهم رسید، و دانستن اینکه به «کدام» آرزو نخواهم رسید.

دانستم بایستی جوهرِ طریقت‌ها و حکمت‌ها را اختیار کنم: از خشم دوری جویم. قتلِ نفس نباید کرد. دزدی و خیانت و شهوت نکوهیده است. دروغ نباید گفت. اَحَدی را رنج و عذاب نرسانم. فحش و بهتان روا ندارم. بدِ کسی را نخواهم. از صحبت بدطینتان دوری کنم... و آخرسر «چون فکرتِ من بر این جمله به‌کارهای دنیا محیط گشت، بشناختم که آدمی شریف‌ترِ خلایق و عزیزترِ موجودات است، و قدرِ ایّامِ عمرِ خویش نمی‌داند»...

ارسطو از قول دولتمرد آتنی، سولون، نقل می‌کند که «هیچ‌کس را سعادتمند مخوان، مگر آنکه مرده باشد،

مخمصهٔ میانسالی نه در پرسشِ آینده‌نگرانهٔ «چه باید کرد» می‌گنجد، و نه در پرسش از منظرِ بیرونی و گذشته‌نگرانه دربارهٔ زندگی انسانیِ مطلوب. اساساً هیچ‌یک از این دو پرسش در زندگی‌ای که گذشته و آینده‌اش معنا داشته باشد موضوعیتی ندارد، چراکه ما به‌ناچار هم با گذشته درگیریم و هم با آینده. در سنین میانسالی، وقتی گذشته را مرور می‌کنیم با محدودیت‌هایی مواجه می‌شویم. بخش زیادی از گذشته‌مان را می‌بینیم

معیارِ همهٔ قواعدِ رفتاری و هدفِ غاییِ زندگی شادکامی‌ست. اما حال این‌طور فکر می‌کنم که فقط در صورتی می‌توانیم به این هدف برسیم که آن را مستقیم نشانه نگیریم. (به‌زعم من) فقط کسانی شادکام‌اند که ذهنشان درگیر چیزی غیر از شادکامیِ خودشان است ـ‌چیزی مثل شادکامی دیگران، بهبود وضع بشر، یا حتی هنر یا مشغله‌ای که به آن نه به‌چشم یک ابزار بلکه فی‌نفسه به‌چشم یک غایت ایدئال بنگرند.

اولین قانون پیشگیری از بروز بحران میانسالی: باید توجهتان معطوف به چیزی غیر از خودتان باشد.