بریده‌هایی از کتاب در باب حکمت زندگی

کیمیاگرانی که در جستجوی طلا بودند، چیزهای دیگری کشف کردند، از جمله باروت، سفال، دارو و حتی قوانین طبیعت. بنابراین، حسی وجود دارد که می‌گوید همهٔ ما کیمیاگریم.

به علاوه، شر همیشه در دنیا حاکم است و حماقت غالب. سرنوشت بی‌رحم است و انسان‌ها قابل ترحم. در چنین دنیایی، کسی که ثروت درونی دارد، همچون خانه‌ای گرم، روشن و شاد در کریسمس است.

حتی سگ هم تحمل محبت بیش از حد را ندارد، چه رسد به انسان!

به قول ابن یمین، شاعر پارسی‌زبان: گر جهانی ز دست تو برود مخور اندوه آن، که چیزی نیست عالمی نیز اگر به‌دست آری هم مشو شادمان، که چیزی نیست

زیرا بیشترین، متنوع‌ترین و پایدارترین لذت‌ها، ذهنی‌اند؛ لذت‌هایی که عمدتآ به نیروی ذهن وابسته‌اند، هرچند در جوانی از آن‌ها غافل هستیم. بنابراین، سعادت ما تا حد زیادی به فردیت ما، یعنی آنچه که هستیم، بستگی دارد.

کسی که شخصیت آرام و متعادلی دارد در شرایط فقر هم می‌تواند خوشبخت باشد، در حالی که انسان حریص، حسود و شرور اگر ثروتمندترین فرد دنیا باشد، باز هم بدبخت است. حتی برای کسی که همواره از شخصیت خاص و عقلانیت بالایی برخوردار است، اغلب لذت‌هایی که دیگران به دنبال آنند، نه تنها زائد بلکه رنج و دردسر خواهد بود.

فقط کلا ماجرا، همان داستان قدیمی سگی است که با دیدن تصویر خود در آینه پارس می‌کند، زیرا فکر می‌کند سگی دیگر است، نه خودش.

عنصر اصلی سعادت انسان، در ساختار درونی خود او قرار دارد. زیرا سرچشمهٔ بلاواسطهٔ رضایت یا عدم رضایت درونی آدمی، ناشی از مجموع احساسات، امیال و افکار وی است

گوته در دیوان شرقی ـ غربی می‌گوید: «همهٔ انسان‌ها، چه فقیر و چه غنی، اعتراف می‌کنند که بالاترین عامل سعادت، شخصیت آدمی است.»

به قول ولتر: «هنگام مرگ، این جهان را همان‌قدر احمقانه و فاسد ترک می‌کنیم که در بدو تولدمان بود.»

کیمیاگرانی که در جستجوی طلا بودند، چیزهای دیگری کشف کردند، از جمله باروت، سفال، دارو و حتی قوانین طبیعت. بنابراین، حسی وجود دارد که می‌گوید همهٔ ما کیمیاگریم.

، گوته در دیوان شرقی ـ غربی می‌گوید: ‫«همهٔ انسان‌ها، چه فقیر و چه غنی، اعتراف می‌کنند که بالاترین عامل سعادت، شخصیت آدمی است.»۱۱ ‫همه چیز این واقعیت را تأیید می‌کند که برای سعادت و رضایت در زندگی، عنصر ذهنی بسیار مهم‌تر از عنصر عینی است. از اصطلاحاتی

طول هر سال از عمر، نسبت مستقیمی با تعداد دوره‌های کل زندگی دارد: مثلا یک سال، در سن پنجاه سالگی، فقط به اندازهٔ یک دهم از یک سالی که در پنج‌سالگی گذشته است، به نظر می‌رسد. این تفاوت در سرعت زمان، بر هر دوره از زندگی ما تأثیری قطعی می‌گذارد: اول از همه، باعث می‌شود دوران کودکی ـ هر چند فقط شامل پانزده سال است ـ طولانی‌ترین زمان و در نتیجه غنی‌ترین دورهٔ زندگی باشد. و بعد، ما را به این نتیجه می‌رساند که هر چه سن کمتر باشد، احتمال کسالت و بی‌حوصلگی بیشتر است

مزایای حقیقی شخصیتی، مانند روح بزرگ یا قلب بزرگ در مقایسه با مزایایی مانند مقام و مرتبه ـ حتی اگر از خانواده‌ای سلطنتی باشد ـ همچون تفاوت میان هنرپیشه‌ای است که نقش پادشاه را روی صحنه ایفا می‌کند با کسی که پادشاه واقعی است.

اتفاقات یا شرایط بیرونی بر هر کس، تأثیر متفاوتی دارد؛ و حتی در محیطی کاملا مشابه، هر فرد در دنیای خود زندگی می‌کند. زیرا آدمی فقط افکار، احساسات و ارادهٔ خود را آشکار می‌سازد و عوامل بیرونی، تنها از طریق همان عوامل درونی بر او اثر می‌گذارد. دنیای هر فرد، کاملا از طریق نگرشی شکل می‌گیرد که به دنیا دارد و بنابراین دنیای هر کس با دیگری متفاوت است؛

«اگر مجبور بودیم بر اساس توجه و نظر دیگران زندگی کنیم، بهتر بود اصلا به دنیا نمی‌آمدیم. زیرا مردم برای مهم جلوه‌دادن خود، با خرسندی، وجود ما را نادیده می‌گیرند.»

سلامتی چنان بر همهٔ نعمت‌های دیگر ارجحیت دارد که حقیقتآ می‌توان گفت گدای سالم سعادتمندتر از پادشاه بیمار است.

از این رو است که هوراس درباره خود می‌گوید: «هرچند بسیار کسانی هستند که از تجملات زندگی (جواهرات، سنگ‌های مرمر و عاج، مجسمه‌ها، تابلوها، نقره، لباس‌های رنگارنگ) محروم‌اند، اما دست کم یک نفر هست که می‌خواهد بدون این‌ها زندگی کند.»

درواقع به طور کلی، تمام خردمندان در همه دوره‌ها، همواره یک سخن را گفته‌اند و احمق‌ها، که همیشه اکثریث عظیمی را تشکیل می‌دهند، نیز همگی برعکس عمل کرده‌اند و هنوز به این راه ادامه می‌دهند. زیرا به قول ولتر: «هنگام مرگ، این جهان را همان‌قدر احمقانه و فاسد ترک می‌کنیم که در بدو تولدمان بود.»

دو دشمن سعادت انسان، «رنج» و «بی‌حوصلگی» هستند.

بیشترین قربانیان بی‌حوصلگی و کسالت، طبقات بالای جامعه، یعنی افراد ثروتمند هستند.

حرکت بی‌وقفه و سریع در هر بخش از ارگانیسم جریان دارد؛ قلب با انبساط و انقباض‌های پیچیده‌اش، بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیر می‌تپد و با بیست و هشت تپش، کل خون را از طریق شریان‌ها، سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها عبور می‌دهد. ریه‌ها مانند یک موتور بخار، بی‌وقفه پمپ می‌کنند. روده‌ها همواره در حرکت حلقوی هستند. تمام غدد مدام درحال جذب و ترشح‌اند. حتی مغز با هر ضربان و هر نفسی که می‌کشیم، حرکتی مضاعف دارد. اگر به هر دلیلی اصلا ورزش نکنیم ـ مانند عدهٔ زیادی از مردم که محکوم به یک زندگی بی‌تحرک‌اند ـ عدم تناسب فاحش و مرگباری میان بی‌تحرکی بیرونی و جنب و جوش درونی به وجود می‌آید. زیرا حرکت بی‌وقفهٔ درونی به همکاری خارجی نیاز دارد و فقدان آن، آثاری به بار می‌آورد، مانند هیجانی که ناچاریم آن را سرکوب کنیم.

هوراس درباره خود می‌گوید: «هرچند بسیار کسانی هستند که از تجملات زندگی (جواهرات، سنگ‌های مرمر و عاج، مجسمه‌ها، تابلوها، نقره، لباس‌های رنگارنگ) محروم‌اند، اما دست کم یک نفر هست که می‌خواهد بدون این‌ها زندگی کند.» و نیز هنگامی که سقراط اشیاء لوکس چیده شده برای فروش را دید، بانگ برآورد: «چه چیزهای بسیاری در دنیا هست که نمی‌خواهم داشته باشم.»

حیوان در هر شرایطی که قرار بگیرد، در همان حیطهٔ تنگ و باریکی که طبیعت برایش مقرر کرده، محدود باقی می‌ماند. به همین جهت، تلاش ما برای شادکردن حیوان خانگی‌مان، همیشه باید محدود به حیطهٔ طبیعی او و چیزی که می‌تواند احساس کند، باشد.