بریده‌هایی از کتاب شوپنهاور

كار فيلسوف، ديدنِ چيزها در حالتِ استثنايیِ آنها نيست، بلكه آنها را در حالتِ عادی و معمولی می‌بيند كه كسی در آن حالت به آنها نينديشيده است.

در زندگی ما، راهِ گريزی از بدی نيست و رنجِ اخلاقی ضروری می‌شود و بی‌نيازی از آن ممكن نيست.

عموما، پی‌گيریِ پديده‌های كمياب و مستقر نيست كه آدمی را به كشفِ حقايق پراهميّت‌تر رهنمون می‌شود، بلكه بررسی پديده‌های بديهی و روشن برای همگان است.

جسمِ من، در خود، جز خواستِ من نيست كه قابل رؤيت شده است، در اين سطح از سازگاری، حركاتِ جسمی من نيست كه با اراده‌ی مستقلّ هماهنگ می‌شود، بلكه اين خودِ اعضای جسمیِ من است كه رويكردهای بنيادينِ اراده را بيان می‌كند.

فصلِ چهارم كتابِ «جهان به مثابه‌ی اراده و تجلّی» چنين در ميان آمده تا ما را قانع كند كه زندگیِ ما نگونبختی است، نه بيشتر! درد است كه ژرفای زيستنِ بشر را تشكيل می‌دهد

شوپنهاور به معنایِ نابِ فلسفی به وحدتِ وجود باور دارد، نه به معنای دينی، به اين معنی كه اين وجود يك خاستگاه داشته باشد و او نيز در ذات خود يگانه‌ی مطلق است، اگر مظاهری كه، در واقع، بر آن محقق می‌شود، متعدّد باشند، و آن اصل اراده است، اراده‌ی كورِ پُرتحرّك! او را می‌بينيم كه وحدت وجودِ به معنای دينی را نمی‌پذيرد، يعنی: به اين معنی كه جهان، خدای يگانه باشد و موجوداتِ حسّی مظاهرِ متعدّد وحدت مطلقِ او.

عموما، پی‌گيریِ پديده‌های كمياب و مستقر نيست كه آدمی را به كشفِ حقايق پراهميّت‌تر رهنمون می‌شود، بلكه بررسی پديده‌های بديهی و روشن برای همگان است.

نتيجه‌ی نخستينِ فلسفه‌ی شوپنهاور آن است جهانی را كه با انديشه‌ی خود تصوّر می‌كنم، با جهانی كه در واقع هست، همخوانی ندارد.

پيشرفتِ علومِ مادّی اين امكان را دارد كه ظواهر و قوانينش را با گستردگی بيشتری در اختيار ما بگذارد، امّا نمی‌تواند به فهميدنِ واقعِ مطلق و شناختی كه متافيزيك عرضه می‌دارد، نزديك شود.

سراسرِ فلسفه‌ی شوپنهاور بر دو اصل استوار است، نخست آنكه جهان، تجلّی و بازنمودی است و ديگر جهان اراده است.

«جهان، تجلّی و بازنمودِ من است» شوپنهاور می‌گويد كه هر وجود خارجی، در واقع به ذهن برمی‌گردد و از اين روی می‌توانيم همه‌ی قوانينِ جهان را از ذهن نتيجه‌گيری كنيم.

ظواهر، با يكديگر پيوندی استوار دارند، به نحوی كه هر چيزی با چيزی ديگر معلوم می‌شود و هر پديده‌ای، علّت يا پديده‌ای پيشينی دارد كه سببِ پيدايی آن است. همچنين هر شُدنی به چيز ديگری احاله می‌شود كه پيشتر از آن است و تا بی‌نهايت چنين است، يعنی: آغاز و پايانی ندارد.

پرسشِ آدمی در جهانِ واقعيت، بخشی از آگاهی به جهلش شكل می‌گيرد و اين شرطِ بنيادينِ هر پژوهشی از حقيقت است.

دوزخ همان جهانی است كه جان‌هایِ در رنج انسان در آن می‌زيند. همچنين ارواحِ شياطين!

گياه كه احساس ندارد، به نوبتِ خود، درد هم نمی‌كشد و گُل را وقتی از خاك برمی‌كنيم و در جايی ديگر می‌افكنيم، احساسِ درد نمی‌كند. حشراتی هم كه دستگاه عصبی ندارند، چنين هستند، در نتيجه آنها را می‌بينيم كه در صورت گسستنِ جزيی از آنها نيز به خوردنِ خود ادامه می‌دهند. حيوانات هم تنها در لحظه‌ی خاصی درد می‌كشند، ولی انسان قربانی آگاهی‌ای می‌شود كه احساس نگونبختی و درد را در او تغذيه می‌كند، افزون بر آن عذاب جسمی كه از آن در رنج و متفاوت با آن است

نيرويی كه گياه با آن می‌رويد و معدن متبلور می‌شود و نيرويی كه سوزنِ مغناطيسی را به سوی شمال می‌كشاند و قوّه‌ای كه با آن اجسام جذب و يا دفع می‌شوند و يا در قانونِ جاذبه به مركز زمين گرايش می‌يابند، اين‌ها همه قدرتِ اراده است كه در مظاهرِ گوناگون محقّق شده است.

اين سطحی بودن كه علم تجربی به آن وصف شده، بر اين باور استوار است كه می‌تواند به بررسیِ عميقِ موجودات بپردازد، در حالی كه واقعيت اين است كه آن تنها به پژوهشِ لايه‌ی بيرونیِ آنها می‌پردازد. اين نادانی‌اش است كه برايش چنين می‌نماياند كه هسته‌ی جهان را در دست دارد، حال آنكه تنها بر رويه دست می‌سايد.