بریده‌هایی از کتاب تحلیل کاربردی خواب و رویا

ناخودآگاه از زبان خاصی در رؤیاها و تخیل‌ها استفاده می‌کند؛ زبان نمادین. همان‌طور که در ادامه خواهیم دید کار درونی در درجه اول، هنر یادگیری زبان نمادین ناخودآگاه است

فاجعه‌ای که دنیای امروز را دربرگرفته است، جدایی کامل ذهن آگاه از ریشه‌هایش در ناخودآگاه است. تمامی اشکال تعامل با ناخودآگاه که اجداد ما را تغذیه می‌کرد ــ رؤیا، الهام، آیین، تجربه‌های مذهبی ــ به کلی در ما گم شده است و توسط ذهن امروزی، به‌عنوان چیزی ابتدایی یا خرافی کنار گذاشته شده است. درنتیجه ما به‌خاطر غرور و تکبرمان و به‌خاطر ایمان به منطق آسیب‌ناپذیرمان، ارتباط خود را با ریشه‌های‌مان در ناخودآگاه و عمیق‌ترین بخش‌های وجودمان قطع کردیم.

باید یاد بگیریم به ناخودآگاه برویم و پذیرای پیام‌های آن شویم؛ این تنها راه یافتن بخش ناشناخته وجودمان است.

مهم‌ترین جنبه روان دوجنسیتی، تصویر روح است. در هر زن و مردی موجودی درونی حضور دارد که کارکرد ابتدایی‌اش در روان، خدمت به شکوه روان است؛ کسی که من را در دنیای درونی هدایت می‌کند و به‌عنوان واسطه‌ای بین ناخودآگاه و من عمل می‌کند. یونگ هنگامی متوجه وجود این تصویر روح شد که احساس کرد موجودی مؤنث در درونش او را به سمت ناخودآگاه هُل می‌دهد؛ کسی که تجسم آن بخش از خودش بود که در قلمرو رؤیا و تخیل زندگی می‌کرد. وقتی آن زن در رؤیاهایش پدیدار شد، یونگ فهمید که او موجودی با ویژگی‌های اسطوره‌ای، اسرارآمیز و نیمه الهی است. مانند بئاتریس در کمدی الهی دانته

بااین حال، طبیعت با هستی بخشیدن به تنها شاهدش، از وجود خود آگاه می‌شود: آگاهی انسانی.

برای یونانیان، خیال‌بافی نشانه این قدرت ویژه ذهن برای تولید تصاویر شاعرانه، انتزاعی و مذهبی بود. خیال‌بافی قدرت ما برای «ظاهر ساختن» محتویات دنیای درونی به‌وسیله دادن فرم و تجسد بخشیدن به آن‌هاست. یونانیان واقعیت دنیای درون را بدیهی فرض می‌کردند و می‌دانستند به‌صورت صور مثالی یا خصوصیات جهان‌شمولی که لباس تصاویر الهی به خود پوشانده‌اند، بیان می‌شوند. برای آن‌ها خیال‌بافی ابزاری بود که دنیای الهی ازطریق آن با ذهن انسان سخن می‌گفت. در روان‌شناسی اروپایی تا زمان قرون وسطی، قابلیت تصویرسازی که تخیل یا خیال‌بافی نامیده می‌شد، ابزاری برای دریافت معنا از دنیاهای معنوی و هنری دانسته می‌شد که آن‌ها را به یک تصویر درونی که درخاطر جامی‌گیرد، تبدیل می‌کرد و موضوع اندیشه و استدلال را می‌ساخت. در مذهب، قوه خیال‌پردازی راه مشروعی برای الهام، مکاشفه و تجربه مذهبی بود. واقعیت این است که اطلاعاتی که ازطریق تخیل وارد ذهن آگاه می‌شوند، به‌هیچ وجه آن را بی‌اعتبار نمی‌کنند؛ زیرا «تجربه تخیل شاعرانه همیشه با اعتقاد به واقعیت آن‌چه تخیل شده همراه است.»

خویشتن دارای نمادهای مخصوص به خود است: دایره، ماندالا (دایره‌ای که به چهار قسمت تقسیم شده است)، مربع و الماس که همگی اَشکال انتزاعی بیان‌کننده خویشتن کهن‌الگویی هستند.

خویشتن هم‌چنین در تمامی رؤیاهای حاوی چهار شخصیت یا با تأکید بر روی عدد چهار حاضر است. یونگ متوجه شد که اعداد نماد کهن‌الگوها هستند. عدد چهار در همه مذاهب از زمان باستان تاکنون برای نمادسازی تمامیت کائنات و کمال تحول معنوی استفاده شده است. دیگر نماد خویشتن روح الهی یا سلطنتی است: پیوند قطب‌های زنانه و مردانه، مانند پیوند یین و یانگ، عالی‌ترین ترکیب خویشتن را نمادسازی می‌کند.

ما نیاز نداریم از زندگی شخص دیگری تقلید کنیم. ما دیگر نیاز به خودنمایی نداریم؛ زیرا آن‌چه که هستیم به اندازه کافی غنی است و بسیار بیشتر از آن چیزی است که همیشه انتظار داشتیم.

تداعی‌ها در ذهن شما شروع به پیوند خوردن می‌کنند؛ ارتباط آن‌ها با زندگی درونی شما کم‌کم واضح می‌شود و درنهایت مفهوم کلی رؤیا از آن‌ها متولد می‌شود.

یک رؤیای کوتاه که به‌نظر بی‌اهمیت می‌آید، تلاش دارد چیزی به ما بگوید که نیاز به دانستن آن داریم.

درون ناخودآگاه هر فرد، الگویی ابتدایی و «طرح کلی» وجود دارد که براساس آن ذهن آگاه و شخصیت کارآمد کلی فرد از بدو تولد و در طول تمام سال‌های رشد تدریجی روان به سمت کمال حقیقی درون شکل می‌گیرد.

یک زن نیز ممکن است آنیموسش را بر روی مردی در بیرون فرافکنی کند و نه به اندازه یک انسان، بلکه به اندازه تصویر روحی‌ای که بر روی آن مرد فرافکنی کرده، عاشق او شود. پایه همه خیال‌بافی‌های عاشقانه که معمولا عشق معمول انسانی را خراب می‌کند، فرافکنی آنیمای یک مرد روی یک زن یا آنیموس یک زن روی یک مرد بیرونی است. در این روش، افراد تلاش می‌کنند خودشان را ازطریق انسان دیگری کامل کنند و ناخودآگاه را زندگی کنند؛ بدون آن‌که بخش‌های درونی‌شان را ازطریق اشخاص بیرونی‌ای که بر روی آن‌ها فرافکنی عاشقانه انجام داده‌اند، بشناسند.

در عمل، هر نوع تمرکزی که ذهن ما را به روی پیام‌های ناخودآگاه باز می‌کند «کار درونی» نامیده می‌شود.

ناخودآگاه به‌وسیله رؤیاها با ذهن آگاه ارتباط برقرار می‌کند

ناخودآگاه به زبان نمادها سخن می‌گوید نه برای این‌که ما را گیج کند، بلکه به‌خاطر این‌که زبان اصلی اوست.

محتویاتی که در تخیل ظاهر می‌شوند، ریشه در ناخودآگاه دارند.

تخیل نمادهایی را تولید می‌کند که ناخودآگاه از آن‌ها برای بیان خودش استفاده می‌کند.

واقعیت این است که اطلاعاتی که ازطریق تخیل وارد ذهن آگاه می‌شوند، به‌هیچ وجه آن را بی‌اعتبار نمی‌کنند؛ زیرا «تجربه تخیل شاعرانه همیشه با اعتقاد به واقعیت آن‌چه تخیل شده همراه است.»

یانگ به مردانگی، حرکت، فعالیت، سختی، گرما، خشکی و نور اشاره دارد. یین بر زنانگی، سکون، پذیرش، نرمی، سرما و تاریکی دلالت دارد.

رؤیاها هرگز وقت ما را تلف نمی‌کنند. اگر ما این زحمت را به خود بدهیم که به یک رؤیای «کوچک» گوش دهیم، متوجه می‌شویم حامل پیام‌های مهمی است.

سایه نوعی من تغییریافته است که از ذهن آگاه من جدا شده و محکوم به زندگی در ناخودآگاه است. سایه معمولا شامل ویژگی و خصوصیات مثبت و منفی‌ای است که بخش طبیعی شخصیت من هستند؛ اما من به‌خاطر یک یا چند دلیل قادر به پذیرفتن این ویژگی‌ها نبوده یا به‌طور کامل آن‌ها را سرکوب کرده است.

بخشی از ناخودآگاه وجود دارد که بسیار به من نزدیک است و معمولا باهمان جنسیت رؤیابین ظاهر می‌شود. سایه نوعی من تغییریافته است که از ذهن آگاه من جدا شده و محکوم به زندگی در ناخودآگاه است. سایه معمولا شامل ویژگی و خصوصیات مثبت و منفی‌ای است که بخش طبیعی شخصیت من هستند؛ اما من به‌خاطر یک یا چند دلیل قادر به پذیرفتن این ویژگی‌ها نبوده یا به‌طور کامل آن‌ها را سرکوب کرده است. گاهی اوقات ویژگی‌های حاضر در سایه به‌نظر من مشکل‌آفرین یا ابتدایی می‌رسند و شخص نمی‌خواهد بپذیرد که آن‌ها متعلق به او هستند. گاهی نیز سایه دارای قدرت‌های فوق‌العاده مثبتی است که من آن‌ها را نمی‌پذیرد؛ زیرا منجر به مسئولیت بسیار زیاد یا تغییر ویران‌گر تصویر فرد از خودش و دیدن تصویر یک انسان ضعیف می‌شود.

هیچ‌کدام از ما، یک چیز نیستیم. ما موجوداتی تک‌بعدی نیستیم. ما ترکیبی غنی از بی‌نهایت کهن‌الگوی متفاوت هستیم. هر کدام از ما تاحدودی قهرمان و تاحدودی ترسو هستیم، تاحدودی والد و تاحدودی بچه، بخشی از ما قدیس و بخشی از ما سارق است. به کمک شناسایی این درون‌مایه‌های کهن‌الگویی درون‌مان، یاد می‌گیریم به هر کدام به‌عنوان یک خصوصیت انسانی مجاز احترام بگذاریم و انرژی هر کدام را به شیوه‌ای سازنده زندگی کنیم.

هر فردی باید زندگی درونی را به هر شکلی که می‌تواند آگاهانه یا ناآگاهانه، ارادی یا غیرارادی انجام دهد. دنیای درونی مدعی ما خواهد شد و حقش را از ما مطالبه خواهد کرد. ما ازطریق کار درونی می‌توانیم به آن قلمرو وارد شویم؛ نیایش‌ها، تمرکز، کار روی رؤیاها، مراسم و آیین‌ها و تخیل فعال. اگر ما تلاش کنیم به دنیای درون بی‌اعتنا باشیم، همان‌طور که اکثرمان هستیم، ناخودآگاه ازطریق آسیب‌های روانی راه خود را به زندگی ما باز خواهد کرد؛ نشانه‌های بیماری‌های روان‌تنی، وسواس‌ها، افسردگی‌ها و مشکلات عصبی.

فردیت، آگاه شدن از تمامیت خویشتن‌مان است. این همان «به فعلیت رساندن طرح کلی» است که پیش از این درباره‌اش صحبت کردیم.

باید بدانید وقتی به ناخودآگاه نزدیک می‌شوید، در حال تعامل با نیرومندترین و خودکارترین نیروها در انسان هستید. هدف از راهکارهای کار درونی این است که نیروهای عظیم ناخودآگاه را به حرکت درآورد؛ اما مانند این است که درپوش یک آبفشان را برداریم. اگر مراقب نباشید ممکن است کنترل امور از دست‌تان خارج شود. اگر این فرآیند را به‌طور جدی دنبال نکنید یا آن را به یک سرگرمی صِرف تبدیل کنید، ممکن است به خودتان آسیب برسانید.

حس عظیمی از امنیت از فرآیند فردیت شکل می‌گیرد. ما یاد می‌گیریم لازم نیست تلاش بیش از اندازه‌ای کنیم تا شبیه دیگران باشیم؛ زیرا اگر خودمان باشیم، روی مطمئن‌ترین زمین ایستاده‌ایم. ما یاد می‌گیریم شناخت کامل خودمان و گسترش نیروهایی که درون‌مان ساخته شده‌اند، وظیفه مادام‌العمر ماست. ما نیاز نداریم از زندگی شخص دیگری تقلید کنیم. ما دیگر نیاز به خودنمایی نداریم؛ زیرا آن‌چه که هستیم به اندازه کافی غنی است و بسیار بیشتر از آن چیزی است که همیشه انتظار داشتیم.

اگر می‌خواهید از رؤیاهای‌تان چیزی بیاموزید، بر روی آن‌ها کار کنید. با نمادهای موجود در رؤیاهای‌تان به‌گونه‌ای زندگی کنید که انگار دوستان واقعی زندگی‌تان هستند. اگر این کار را انجام دهید، متوجه می‌شوید که آن‌ها واقعآ دوستان ش

اگر شما یک روان‌کاو در دسترس ندارید، ممکن است از خود بپرسید آیا درست است به تنهایی بر روی رؤیاهای‌تان یا دیگر روش‌های کار درونی کار کنید یا نه. من معتقدم شما این کار را بدون هیچ خطری انجام خواهید داد و از منافع یادگیری این روش‌ها بهره‌مند خواهید شد. تنها یک شرط وجود دارد: شما باید احتیاط را رعایت کنید.