بریده‌هایی از کتاب موهبت درمان

درمانگر می‌تواند پرسشی را مطرح کند که من همیشه آن را به کار می‌برم: «اگر اشکهایت زبان داشتند، چه می‌گفتند؟»

یکی از شیوه‌های مهم ما برای انکار مرگ، این است که خود را استثنایی می‌دانیم، متقاعد می‌شویم که ضرورتهای زیستی به سراغ ما نمی‌آید، و زندگی هرگز با خشونتی که با سایرین برخورد کرده است، با ما برخورد نمی‌کند.

هرگاه دانش شما راجع به خودتان عمیق باشد، بخش بزرگی از نقاط کور خود را برطرف می‌سازید

نگرش روان‌درمانی اگزیستانسیال، فرض را بر این مبنا قرار می‌دهد که تعارضهای درونی مسحورکننده انسان، هم ناشی از درگیری غرایز سرکوب شده یا افراد مهم درونی‌شده، یا ریزه‌های خاطرات تروماتیک فراموش‌شده است و هم حاصل مواجهه با «مسلّمات» هستی.

گریستن در اغلب اوقات، نشانه ورود به حجره‌های ژرف عاطفی است.

نوع بشر تمایلی ذاتی به پژوهش و درک خویشتن دارد.

فروید شصت و پنج سال پیش به درمانگران توصیه کرد که هر پنج سال، یک بار به روانکاو مراجعه کنند، زیرا باور داشت آنها پیوسته در معرض مخاطرات ناشی از سرکوب امیال قرار می‌گیرند که به همان اندازه قرار گرفتن فرد در برابر اشعه ایکس، خطرناک است.

چهار نگرانی غایی در روان‌درمانی نسبت به سایر نگرانیها اهمیت بیشتری دارند. آنها عبارتند از: مرگ، انزوا، مفهوم زندگی و آزادی

روان‌درمانی اگزیستانسیال: نگرشی درمانی پویا که بر نگرانیهای ریشه‌گرفته در هستی تمرکز دارد.

«... نخست اینکه افراد بشر بیشتر از آنچه بتوان تصور کرد ناخشنود و اندوهگین هستند و چیزی با عنوان انسان رشدیافته، وجود ندارد...»

شوپنهاور می‌گوید آرزوها هرگز به پایان نمی‌رسند و هنوز یک آرزو تحقق نیافته است که آرزوی دیگری پدیدار می‌شود. رضایت زودگذر فاصله زمانی کوتاه میان برآورده شدن دو آرزو، به سرعت تبدیل به ملال خواهد شد: «زندگی هر انسان، میان رنج و ملال نوسان دارد.»

«من انسان هستم و نمی‌خواهم امور انسانی برایم بیگانه باشد.»

مایکل، احساسی که تجربه کرده‌ای، به سرعت از بین نخواهد رفت. می‌دانم که پیوسته آرزوی بازگشت به آن دوران را خواهی کرد. این امر، بخشی از وجود انسان، و اجتناب‌ناپذیر است.

درک واقعی احساسات دیگران، کاری بسیار دشوار است و ما به جای درست درک کردن، احساسات خود را با فرافکنی، به دیگران نسبت می‌دهیم.

هر بار در زندگی با رنج و نگرانی مواجه می‌شوم، آن را نه به عنوان ناراحتی، بلکه فرصتی برای آموختن در نظر گرفته‌ام و از آن برای کشف بهتر آنچه راهکارهای گوناگون ارائه می‌دهند، مورد استفاده قرار داده‌ام.

روان‌نژندی و رشد انسان اثر کارن هورنای بود.

«چه بسیار افرادی که نمی‌توانند زنجیرهای خود را بگشایند، ولی می‌توانند گشاینده زنجیرهای دوست خود باشند.»

همیشه ترجیح می‌دهم به جای این همه توصیف بیهوده، از واژه «همسفر» برای خودم و بیمارانی که دارم، استفاده کنم. این واژه، به درستی تمایز میان افراد رنجور (بیمار) و افراد شفادهنده (درمانگر) را از میان برمی‌دارد.

آبراهام لینکلن گفته است اگر هشت ساعت فرصت برای بریدن یک درخت به او بدهند، بدون تردید، چند ساعت از آن را به تیز کردن تبر اختصاص می‌دهد. مراقب باشید. نباید هیزم‌شکنی باشید که به دلیل شتاب، تبر خود را تیز نمی‌کند.

برقراری رابطه نزدیک درمانی، اهداف متعددی را در نظر دارد. ایجاد مکان امن برای بیماران برای آشکار ساختن خودشان و حتی فراتر از آن، پس از خودافشاگری است که آنها باید احساس کنند همان‌گونه که هستند، فهمیده و پذیرفته شده‌اند.

هنگامی که مسیر پیشرفت را به عنوان دانشجوی جوان رشته روان‌درمانی می‌پیمودم، مفیدترین کتابی که خواندم، روان‌نژندی و رشد انسان اثر کارن هورنای بود.

به دانشجویان اندرز می‌دهم که به جای فرقه‌گرایی، به تکثرگرایی درمانی که در آن، مداخلات مؤثر، از میان گرایشهای گوناگون درمانی استخراج می‌شود، متوسل شوند.

این تعریف کوتاه را با روشن ساختن عبارت نگرش پویا، بیشتر توضیح می‌دهم. پویا دارای دو تعریف غیرفنی و فنی است. مفهوم غیرفنی و عامیانه پویا از ریشه یونانی dynasthai به معنای نیرو یا قدرت می‌آید که زورمندی و توانایی را به ذهن متبادر می‌سازد و در مورد یک بازیکن پرانرژی فوتبال، یا یک سخنران پرحرارت سیاسی به کار می‌رود. این مفهوم، کاربردی در روان‌درمانی ندارد، وگرنه کدام درمانگری خود را کند و فاقد روح معرفی می‌کرد و پویا نمی‌دانست. من بر مفهوم فنی پویا تمرکز می‌کنم که البته نیرو و قدرت در آن مستتر است، ولی از کارکرد نمادین فروید سرچشمه می‌گیرد و اشاره به نیروهایی دارد که تعارض آنها در درون انسان، منتهی به شکل‌گیری تفکرات، هیجانات، و رفتارهای او می‌شود.

تعدادی از فلاسفه برجسته که در زمینه ماهیت هستی فعالیت کرده‌اند، به گونه‌ای شگفت‌انگیز، پریشان و مضطرب بوده‌اند. از جمله می‌توان به نیچه و شوپنهاور به دلیل انزوا و دلتنگی، ژان پل سارتر به دلیل مصرف زیاد الکل و دارو و استثمارطلبی و بی‌عاطفگی در ایجاد روابط بین فردی، و هایدگر بهدلیل افراط در تعریف از درستکاری و صداقت خویشتن و همزمان، هواداری‌اش از جنبش نازیها و خیانت به استاد خود هوسرل، اشاره کرد.

چرا به زندگی ادامه می‌دهم؟ می‌خواهم به چه هدفی برسم؟

ما می‌خواهیم به حقیقت مطلق دست یابیم، زیرا تحمل پریشانی حاصل از بوالهوسیهای هستی را نداریم. نیچه، آن را این‌گونه تفسیر می‌کند: «حقیقت، توهمی است که در غیاب آن، یک گونه مشخص از موجودات، قادر به زنده ماندن نیست.»

در نهایت باید این گفته نیچه را به خاطر سپرد: «حقیقتی وجود ندارد. تنها تعبیر ما از آن وجود دارد.»

امروزه انتقاد از فروید، باب شده است. انتقادهای آتشین و کوبنده که نظریه‌های روانکاوی و فرهنگ برآمده از آن را مربوط به گذشته و منسوخ معرفی می‌کند، برای همگان امری معمول به حساب می‌آید. چنان بر روانکاوی می‌تازند که گویی علمی دروغین، بر مبنای نمونه‌های منسوخ و زوال‌یافته به دلیل پیشرفتهای جدید زیست‌شناسی عصبی در زمینه خواب و یافته‌های ژنتیکی در زمینه بیماری توهم شدید و اختلالات خُلقی است. تعدادی از منتقدان باور دارند که این علم، از تخیلات مردمحور و سرشار از تبعیض جنسیتی در زمینه تکامل انسان و محصول تاریخچه‌های تحریف شده و مشاهدات نادرست و تخیلی برمی‌خیزد. این انتقادها چنان مهلک و فراگیر شده‌اند که حتی به برنامه‌های آموزشی درمانی نیز راه یافته‌اند و نسل تازه کارکنان بهداشت روان، نگرشی انتقادی و ناآگاهانه به مردی دارند که اندیشه‌های او، بنیانگزار روان‌درمانی بود.

اگر انگیزه افراد بیشتر از اینکه خدمت‌رسانی باشد، ثروت‌اندوزی است، انتخاب روان‌درمانگری به عنوان شغل، مناسب نیست.

هرگاه افرادی با غرور و خودستایی، یا غافل از احساسات و علایق پرشمار ظاهر می‌شوند، رنج حاصل از اسرار نهانی آنها را درک می‌کنم و می‌کوشم به جای قضاوت کردن، با آنها نزدیک، همدل و پیوسته باشم.