بریده‌هایی از کتاب اعتیاد به نت

ما معتادان دنیای مجازی با آنکه می‌دانیم که به اهدافمان نمی‌رسیم و بسیاری از جنبه‌های زندگی واقعی ما آسیب می‌بیند، همچنان به رفتار ویرانگرمان ادامه می‌دهیم.

ورشکستگی مالی، از هم بیگانگی افراد خانواده، تلف شدن استعدادها و گاه بریدن از واقعیت در انتظار کسانی است که با اعتیاد خود روبه‌رو نمی‌شوند.

وابستگی وسواس‌گونه به دنیای مجازی ذخایر استعدادهای انسانی را از بین می‌برد.

آنچه می‌دانید مهم نیست، آنچه عمل می‌کنید مهم است.

«هرچه احساس شکرگزاری اشخاص بیشتر باشد از سلامت روانی و کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند.»

معتادان به اینترنت، در دنیای مجازی به دنبال تحقق خواسته‌های خود هستند، نه در زندگی واقعی.

«بدترین فریب، خودفریبی است.» ـ افلاطون

«خدا به کسانی کمک می‌کند که به خودشان کمک کنند.»

به او گفتم: «خدا به کسانی کمک می‌کند که به خودشان کمک کنند.

به طور کلی خطر بزرگ دنیای مجازی همین است: برای آن عده از افراد که مشکلات پنهان دارند، راه گریز از واقعیت را آسان می‌کند.

بازی ویدئویی مرا در مقابل ضعف و تنهایی‌ام نیرومند می‌ساخت.

بنابراین شخص وابسته نه تنها باید از رفتار اعتیادآور، بلکه از موقعیت‌های یادآور لذت یا پاداش درونی حاصل از آن نیز خودداری کند.

دریافت یک پیام یا ایمیل با «پاداش» و رضایت اجتماعی همراه است. افراد با اشتیاق در انتظار دریافت آن هستند و تا حدی احساس ارتباط و مهم‌بودن می‌کنند. این پاداش و رضایت درونیِ کوچک که همه ما آن را احساس می‌کنیم بر افرادی که آمادگی وابستگی و اعتیاد دارند تأثیری نافذ و عمیق برجای می‌گذارد طوری که آنها را از مسئولیتها و افراد مهم زندگی‌شان غافل می‌کند.

اما بسیاری از ما در نهایت به کارهای پیش‌پاافتاده رومی‌آوریم تا فقط بتوانیم قبوض ماهانه را پرداخت کنیم و به این ترتیب زمان استفاده از دنیای مجازی را بالا ببریم و نیاز به مرتبط‌بودن و پیوند عمیق با بازیکنان دیگر و دوستانمان از سراسر دنیا را ارضا کنیم. بسیاری از ما حقیقتا شغل‌های پردرآمدی پیدا می‌کنیم تا بتوانیم وقتی به خانه می‌آییم خانواده را نادیده بگیریم، زیرا آنها تمرکز ما را برهم می‌زنند. ما از فرصتهای ارتباطی و حرفه‌ای کناره می‌گیریم، اما نوبت بازی که می‌رسد یکباره در میان جامعه بین‌المللی شیرجه می‌رویم و با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم. ما خود را بخشی از چیزی بزرگ‌تر از خودمان احساس می‌کنیم.

دوباره تأکید می‌کنم که تا شخص معتاد به مشکل خود اعتراف نکند، هیچ راه‌حلی مؤثر نمی‌افتد.

به عبارت دیگر رفتارهایی که به صورت عادت درمی‌آیند، به این صورت شروع نمی‌شوند. درواقع وقتی تکرار رفتار به آستانه معینی برسد، مغز رفتار ارادی را به رفتاری کاملاً غیرارادی تبدیل می‌کند و به این ترتیب خود مغز معتاد می‌شود. مغز احساس لذت را به یاد می‌آورد و خواهان تکرار آن می‌شود. بعد از شکل‌گیری وابستگی، قدرت خودانضباطی فرد به ضعف می‌گراید.

امکان پاداشهایِ هرچه بزرگ‌تر و تلاش برای رسیدن به آنها مستقیما سطح دوپامین را بالا می‌برد. وقتی رفتار با افزایش دوپامین تقویت می‌شود، میل به بازی در بعضی از بازیکنها به صورت یک نیاز ضروری درمی‌آید. بی‌تردید طراحان موفق در کار خود به این ویژگی سیستم دوپامین توجه می‌کنند. حال چه ایجاد وابستگی عمدی باشد و چه نباشد، حاصل کار همین است.

فقدان اجتماعات یکی از بزرگ‌ترین بیماریهای عصر جدید است. دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد زمانی که من دوره رشد خود را سپری می‌کردم اگر مادری مجبور بود برای خرید از خانه بیرون برود فرزند خود را به خانه یکی از همسایه‌ها می‌فرستاد تا کارش تمام شود. مردم برای پختن کیک از همسایه خود تخم‌مرغ یا شکر قرض می‌کردند. حالا دیگر مادرها کمتر کیک می‌پزند و تهیه مواد مستلزم طی‌کردن راه طولانی فروشگاه است و نه چند قدم تا خانه همسایه. درست است که خودکفاتر شده‌ایم اما این خودکفایی ما را بیشتر از یکدیگر جدا کرده است.

تجربه‌ام به من می‌گوید، افرادی که به‌طور افراطی از سایتهای ارتباطی و اینترنت استفاده می‌کنند، هر چند به خشم مفرط مبتلا نیستند، اما عموما از گریز عاطفی رنج می‌برند. در بسیاری از موارد استفاده وسواسی آنها روشی برای روبه‌رو نشدن با واقعیات عاطفی ناخوشایند است.

کشف ناشناخته‌ها عاملی کلیدی در برانگیختن بسیاری از افراد به گشت‌زنی در اینترنت است.

هر درمان موفقی چند جزء اساسی دارد. تمام معتادان تحت درمان نیاز به حمایت زیادی دارند. آنها باید با افرادی در ارتباط باشند که هنگام هجوم وسوسه و مسائلی که ممکن است آنها را به افراط در اعتیاد بازگرداند، راحت بتوانند با آنها تماس بگیرند. شرکت در جلسات گروهی مفید است. شنیدن ماجرای موفقیت دیگران درعین‌حال که ما را دلگرم می‌کند می‌تواند راهنمای سفرمان باشد. کمک خواستن از دیگران مانند مراقبی است که مانع انحراف از مسیر می‌شود. یکی از جمله‌های برجسته «دوازده قدم» این است: «مهم‌ترین واژه در قدمهای دوازده‌گانه کلمه "ما" است.» یک درمان موفق در اعتیاد به دنیای مجازی، مستلزم دنبال کردن فعالیتهای مفید و سازنده‌ای است که شخص را از نشستن در مقابل صفحه مانیتور بازدارد. وقتی شخصی عادت رفتاری‌اش را کنار می‌گذارد، نمی‌داند با خودش چه کار کند. فردی که قبل از درمان شش تا ده ساعت در روز پای کامپیوتر می‌نشسته است باید فعالیتهایی پیدا کند که هم مفید باشند و هم وقت او را پر کنند

وقتی می‌خواهید به یک شخص معتاد به اینترنت یا بازی کمک کنید توجه به این نکته بسیار مهم است که تعیین حدود و مقررات و ثبات قدم در اجرای آن بسیار مؤثرتر از فریاد زدن و انتقاد کردن است.

بعضی از معتادان به بازی وقتی برای بازی به مانع برخورد می‌کنند پرخاشگر می‌شوند. نمونه چنین رفتاری را در جاش شانزده ساله می‌بینیم که وقتی پدرش داشت کامپیوتر را از اتاقش جمع می‌کرد به او حمله‌ور شده بود و او را می‌زد، درحالی‌که پیش از این سابقه نداشت که جاش پرخاشگری کند یا در مقابل والدینش بایستد و جواب آنها را بدهد. برای جاش جدا شدن از کامپیوتر مثل این بود که بخشی از وجودش را از او جدا کرده باشند. جاش می‌گفت: «احساس می‌کردم باید از خودم د فاع کنم و خودم را حفظ کنم. فکرم کار نمی‌کرد. فقط حمله می‌کردم.» هم جاش و هم آن پسر هفده ساله باید از کامپیوتر جدا یا به عبارتی سم‌زدایی می‌شدند. آنها برای بهبودی به جلسات گروهی، مشاوره و آموزش زیادی نیاز داشتند.

اگر در تعیین حدود و اِعمال آن مشکل دارید و نمی‌توانید قاطع باشید بهتر است قبل از رسیدگی به وضعیت فرزندتان اول روی خود کار کنید.

مرحله ششم: بر زمان استفاده از کامپیوتر نظارت داشته باشید اگر فکر می‌کنید می‌توانید به فرزند خود اعتماد کنید کامپیوتر را سر جای همیشگی‌اش بگذارید. اگر فکر می‌کنید فرزندتان در صورت عدم نظارت قانون‌شکنی خواهد کرد توصیه‌های زیر می‌توانند مفید باشند: سیم برق کامپیوتر یا دستگاه بازی را بردارید. فرزندتان مجبور است برای گرفتن آن به شما مراجعه کند. این کار، کنترل و نظارت را آسان‌تر می‌کند. اگر فرزندتان زرنگ باشد حتما آن را پیدا می‌کند. پس بهتر است آن در صندوق عقب ماشین بگذارید. مراقب باشید کودکتان سیم دیگری برای خود تهیه نکند. راه‌حل دیگر این است که کل دستگاه بازی را در ماشین یا اتاقی بگذارید که بتوانید در آن را قفل کنید. مرحله هفتم: تقویت مثبت اگر برنامه شما مؤثر بود و فرزندتان تغییرات مثبت نشان داد، حتما به آن توجه کنید تا رفتار موردنظر تقویت شود. از یاد نبرید که عادات رفتاری به این دلیل شکل می‌گیرند که بر سیستم پاداش مغز ما تأثیر می‌گذارند. بنابراین برای تثبیت رفتار مثبت باید همواره موفقیت‌شان را به آنها یادآوری کنیم. والدین عادت کرده‌اند که اغلب موارد منفی را ببینند. مراقب باشید در ازای هر مورد منفی، بر پنج مورد مثبت انگشت بگذارید.

اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) اگر کودک بیش فعال شما وابسته به بازی است، از یاد نبرید که فرزند شما برای ابتلا به اعتیاد آمادگی ذاتی دارد. در این موارد مراجعه به مشاور، آموزش و استفاده از راهکارهای اصلاح رفتار گزینه‌هایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. به عبارت دیگر اگر فرزندتان بیش‌ازحد بازی می‌کند، ممکن است ADHD یکی از عوامل آن باشد. اکثر مبتلایان ADHD که به من مراجعه می‌کنند به بازیهای ویدئویی یا دیگر فعالیتهای اینترنتی هم وابستگی دارند.

از آنجا که ساختار مغز افراد معتاد به گونه‌ای است که آنها را مستعد اعتیاد می‌سازد، تعجب ندارد که معتادان به دنیای مجازی در معرض خطر استفاده از مواد مخدر قرار بگیرند. بسیاری از افراد وابسته به اینترنت که به من مراجعه کرده‌اند، مصرف‌کننده مواد مخدر نیز بوده‌اند. در بعضی موارد مصرف مواد مخدر به این دلیل بوده است که حس اتصال به بازی را نیرومندتر سازد یا فرار به دنیای مجازی را کامل‌تر کند. سوءمصرف مواد و اعتیاد به دنیای مجازی شانه به شانه هم گام برمی‌دارند. اعتیاد چندگانه وضعیت پیچیده‌ای است که نیاز به کمکهای تخصصی دارد.

هرگاه با یک شخص معتاد به اینترنت برخورد کردید، بدانید که به احتمال زیاد با یک فرد بسیار باهوش روبه‌رو هستید. هوش‌بهر بسیاری از معتادان به اینترنت که با من برخورد کرده‌اند در حد نبوغ بوده است.

کشف ناشناخته‌ها عاملی کلیدی در برانگیختن بسیاری از افراد به گشت‌زنی در اینترنت است.