بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد دوم)

هم خداوند با سرعت به حساب بندگان می‌رسد، و هم پاداش‌ها و کیفرهایی را که وعده داده، به زودی به آنها می‌دهد، همه اینها نقد است و سریع، نسیه و توأم با تأخیر نیست. در حدیثی می‌خوانیم: «خداوند حساب تمام خلایق را در یک چشم بر هم زدن رسیدگی می‌کند» (اِنَّ اللّهَ تَعالی یحاسِبُ الْخَلائِقَ کلَّهُمْ فِی مِقْدارِ لَمْحِ الْبَصَرِ) . این به خاطر آن است که علم خداوند همانند مخلوقات نیست، که محدودیت آن سبب شود، مطلبی او را از مطلبی دیگر غافل سازد. از این گذشته، محاسبه پروردگار، زمانی لازم ندارد؛ زیرا اعمال ما بر جسم و جان ما، بلکه بر موجودات اطراف ما ـ زمین و امواج هوا ـ و اشیاء دیگر، اثر باقی می‌گذارد، و از این نظر می‌توان وجود انسان را تشبیه به انواع اتومبیل‌هایی کرد که با داشتن دستگاه کیلومترشمار، همیشه میزان کار کرد خود را در هر لحظه به طور روشن و مشخص نشان می‌دهد، و دیگر نیازی به حساب و کتاب مسافت‌هایی را که اتومبیل در طول عمرش پیموده است نیست.

امام صادق علیه‌السلام درباره آن می‌فرماید: وَ أَمَّا الرِّشا فِی الْحُکمِ فَهُوَ الْکفْرُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ: «اما رشوه در قضاوت، کفر به خداوند بزرگ است»

در تمام امور مذهبی خویش از طریق اصلی یعنی اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله که طبق حدیث ثقلین قرین قرآنند وارد شوید و برنامه‌های خود را از آنها بگیرید؛ چرا که وحی الهی در خانه آنان نازل شده و آنها پرورش یافتگان مکتب قرآنند.

خدا می‌داند و شما نمی‌دانید

زندگی فردی و اجتماعی، هیچ کدام بدون یک نظم صحیح به سامان نمی‌رسد، نظم در برنامه‌ریزی، و نظم در مدیریت و اجرا،

أَ حَسِبَ النّاسُ أَنْ یتْرَکوا أَنْ یقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا یفْتَنُونَ: «مردم گمان می‌کنند، همین که گفتند: ایمان آوردیم، رها می‌شوند و آزمایش نخواهند شد»

حَرَم را از این جهت حَرَم گفته‌اند: که جای محترمی است و هتک آن جایز نیست،

«ابو جعفر اسکافی» می‌گوید: جریان خوابیدن علی علیه‌السلام در بستر پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به تواتر ثابت شده و غیر از کسانی که مسلمان نیستند و افراد سبک مغز آن را انکار نمی‌کنند

«إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللّهِ أُولئِک یرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» .

جمعی از مؤمنان می‌پنداشتند عامل اصلی ورود در بهشت تنها اظهار ایمان به خداست و به دنبال آن نباید ناراحتی و رنجی را متحمل شوند، و بی آن که تلاش و کوشش به خرج دهند

جمله مَتی نَصْرُ اللّهِ: «یاری خدا کی می‌آید؟» که از سوی پیامبران و مؤمنان در مواقع نهایت شدت گفته می‌شد، به معنی شک و تردید در این موضوع، یا اعتراض و ایراد نیست، بلکه به عنوان تقاضا و انتظار، مطرح می‌شده است، و لذا به دنبال آن، از سوی خداوند، به آنها بشارت داده می‌شد که یاری خدا نزدیک است

جهاد اسلامی نه به خاطر فرمانروائی در زمین و کشورگشایی، نه به منظور به چنگ آوردن غنائم و نه تهیه بازارهای فروش یا تملک منابع حیاتی کشورهای دیگر، یا برتری بخشیدن نژادی بر نژاد دیگر است، بلکه: هدف یکی از سه چیز است: خاموش کردن آتش فتنه‌ها و آشوبها که سلب آزادی و امنیت از مردم می‌کند، همچنین محو آثار شرک و بت‌پرستی، و نیز مقابله با متجاوزان و ظالمان و دفاع در برابر آنان است.

یکی از اهداف اسلام این است: اختلافات غیر عادلانه‌ای که در اثر بی‌عدالتی‌های اجتماعی در میان طبقه غنی و ضعیف پیدا می‌شود از بین برود و سطح زندگی کسانی که نمی‌توانند نیازمندی‌های زندگیشان را بدون کمک دیگران رفع کنند، بالا بیاید، و حداقل لوازم زندگی را داشته باشند. اسلام برای رسیدن به این هدف، برنامه وسیعی در نظر گرفته است: تحریم رباخواری به طور مطلق، و وجوب پرداخت مالیات‌های اسلامی از قبیل: زکات، خمس، صدقات و مانند آنها، تشویق به انفاق، وقف، قرض‌الحسنه و کمک‌های مختلف مالی، قسمتی از این برنامه را تشکیل می‌دهد، و از همه مهم‌تر، زنده کردن روح ایمان و برادری انسانی در میان مسلمانان است.

سلاح به دست گرفتن و به جهاد پرداختن فقط باید در راه خدا، و برای گسترش قوانین الهی، بسط توحید، عدالت، دفاع از حق، و ریشه کن ساختن ظلم و فساد و تباهی باشد.

اسلام می‌گوید: در برابر متجاوز، باید ایستاد، و به هر کس حق می‌دهد اگر به او تعدی شود، به همان مقدار مقابله کند، تسلیم در برابر متجاوز مساوی است با مرگ، و مقاومت مساوی است با حیات، این است منطق اسلام.

اسلام تأمین وسایل جهاد با دشمنان، از واجبات شمرده شده

مبادا پرداختن به فعالیت‌های اقتصادی شما را از ذکر خدا و از توجه به عظمت این مواقف دور سازد.

«حسنه» به معنی هر گونه خیر و خوبی است و مفهومی وسیع و گسترده دارد که تمام مواهب مادی و معنوی را شامل می‌شود،

منافقان هنگامی که به مرحله‌ای از حکومت و سلطه برسند، دست به فساد و خرابی زده و ظلم و ستم را در میان بندگان خدا به راه می‌اندازند، و به خاطر ظلم و ستم آنها آبادیها رو به ویرانی می‌گذارد، دام‌ها هلاک می‌شوند، و جان و مال مردم بر باد می‌رود

در پرتو ایمان به خدا، تشکیل حکومت واحد جهانی که صلح در سایه آن همه جا آشکار گردد، امکان‌پذیر است

ایمان به خدا، و تسلیم در برابر فرمان او، نقطه وحدت جامعه انسانیت، و رمز ارتباط اقوام و ملت‌ها است

آغاز جنگ یک سیلی است

منظور از «تبدیل نعمت» ، این است که انسان امکانات و منابع مادی و معنوی را که در اختیار دارد، در مسیرهای انحرافی و گناه به کار گیرد

بی حساب بودن روزی خداوند به افراد با ایمان، اشاره به این است که هرگز پاداش‌ها و مواهب الهی به اندازه اعمال ما نیست بلکه مطابق کرم و لطف اوست و می‌دانیم لطف و کرمش حدّ و حدود ندارد.

مشیت الهی که آمیخته با حکمت اوست گزاف و بی حساب نیست و از هر گونه تبعیض ناروا بر کنار است

خاورمیانه مرکز پیدایش مذاهب بزرگ

چه بسا چیزی را دوست داشته باشید و آن برای شما شرّ است» «وَ عَسی أَنْ تُحِبُّوا شَیئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکم

هدف نهایی از آمیزش جنسی، لذت و کامجوئی نیست بلکه باید از این موضوع، برای ایجاد و پرورش فرزندان شایسته، استفاده کرد، و آن را به عنوان یک ذخیره معنوی برای فردای قیامت از پیش فرستاد

۱ ـ دین و اجتماع از آیه فوق به خوبی این حقیقت استفاده می‌شود که دین و جامعه بشری در حقیقت ناگسستنی هستند، هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون مذهب، ایمان به خدا و رستاخیز زندگی صحیحی داشته باشد. قوانین بشری، علاوه بر این که غالباً مایه اختلاف و پراکندگی ملت‌هاست، چون از ضامن اجرائی از درون، یعنی ایمان به خدا، سرچشمه نمی‌گیرد، تنها یک مسئولیت برون ذاتی ایجاد می‌کند و نمی‌تواند به طور کامل به اختلافات و تضادها پایان دهد، آزمایش‌های انسانی در این چند قرن اخیر، این حقیقت را به خوبی ثابت کرده است و دنیای به اصطلاح متمدن اما فاقد ایمان، مرتکب فجایع و گناهانی می‌شود که هیچ گاه در جامعه‌های عقب افتاده دیده نشده است. ضمناً منطق اسلام در عدم جدایی دین از سیاست، یعنی تدبیر جامعه اسلامی نیز، روشن می‌شود.

گروهی، هم مواهب مادی دنیا را می‌خواهند و هم مواهب معنوی را بلکه زندگی دنیا را نیز به عنوان مقدمه تکامل معنوی می‌طلبند، و این است منطق اسلام که هم نظر به جسم و ماده دارد و هم جان و معنا، و اولی را زمینه‌ساز دومی می‌شمرد و هرگز با انسان‌های یک بُعدی، یعنی آنها که در مادیات غوطه‌ورند و برای آن اصالت قائلند، یا کسانی که به کلی از زندگانی دنیا بیگانه‌اند سازگار نیست.