بریده‌هایی از کتاب ابابیل نقد

چون ادبیات ما و بسیاری از قرائت‌های دینی ما، قرائت‌های دینی و ادبیات عارفانه هستند، به نظر می‌رسد ایرانی‌ها گرایش زیادی به این دارند که آنیمایی زندگی کنند و دلی، عاطفی، در ابهام و در ایهام زندگی کنند، امور را واگذار کنند، وقت‌نشناس باشند، اما با توجه به مواجهه با تمدن غرب، فرهنگ غرب و دستاوردهایی که دارد و برایشان اغواگر است تمایل دارند که چشم‌اندازها و دستاوردهای آن فرهنگ را داشته باشند. ما اگر این آسیب را نشناسیم و این معضل را حل‌وفصل نکنیم، خب طبیعتاً وضعیت‌مان همین‌طوری که هست و حتی بدتر پیش می‌رود و ما در سردرگمی، نارضایتی و تنازع بین فردی پیش می‌رویم و در نتیجه باید انتظار داشته باشیم که روند افزایش خشونت در جامعه‌مان ادامه پیدا کند.

اختلالات شخصیت یعنی ویژگی‌هایی در شخصیت فرد که باعث محدودیت خلاقیت و انعطاف او می‌شوند و الگویی متصلب و سخت در سبک زندگی ایجاد می‌کنند که در آن انعطاف وجود ندارد.

در زندگی‌های کلان‌شهری و در جاهایی که تراکم جمعیت بالاست، در روابط بین‌ فردی باید اصولاً سبک زندگی آپولونی و آنیموسی حاکم باشد. در فضاهای هنری، فضاهای کاملاً شخصی، جایی که حریم شخصی و حوزه‌ی خصوصی زندگی است در آنجا می‌توان دیونیزوسی زندگی کرد.

فضای مجازی ما تجلی و تبلور روان جمعی ماست. بنابراین جان‌مایه‌ی فضای مجازی ما نیز همین دوپارگی، سردرگمی و ریاکاری است و باز همین فضای مجازی، همان‌طور که محصول روان جمعی ماست، تکثیرکننده و تشدیدکننده‌ی این بیماری جمعی ما نیز هست. عکس و «استوری» زندگی چراغانی‌شده و ناهنجار طبقه‌ی نارسیسیت، هیستریونیک و آنتی‌سوشیال (خودشیفته، توجه‌طلب و وظیفه‌گریز) که با ساعت مچی ده‌ها میلیون تومانی دارند برای امام علی عزاداری می‌کنند، تبدیل شده است به چشم‌انداز و آرمان میلیون‌ها ایرانی! رابطه‌ی بین فرهنگ عمومی ما و فضای مجازی ما هم یک رابطه‌ی دوطرفه است که سیکل معیوب ناهنجاری جمعی ما را تشدید می‌کند.

درحالی‌که به راحتی باور داریم هنر نزد ایرانیان است و بس، یا آی‌کیوی ما از دیگران بالاتر است. در عرصه‌ی دینی نیز ما یک خودشیفتگی داریم و خودمان را نسبت به همه‌ی ادیان دنیا بهتر و برحق‌تر می‌دانیم. بخش بزرگی از مردم دنیا را گمراه و مغضوب خداوند می‌دانیم. خودمان را در جایگاهی می‌دانیم که باید جلو بیفتیم و مردم دنیا را هدایت کنیم. درحالی‌که هر نوع شاخصی را که راجع به سلامت زندگی روانی و معنوی در نظر بگیریم، از آمار خشونت گرفته تا آمار جرم‌وجنایت و آمار آفت‌های اجتماعی مثل اعتیاد، می‌بینیم که اصلاً اوضاع خوبی نسبت به مردم دنیا نداریم. بااین‌حال خودمان را از دیگران معنوی‌تر، الهی‌تر و روحانی‌تر می‌دانیم. این‌ها خودشیفتگی‌های معنوی است که خیلی بیشتر از خودشیفتگی‌های فردی خطرناک است.