بریده‌هایی از کتاب کلیدهای آموختن آداب اجتماعی به کودکان و نوجوانان

ذکر چند نکته برای عادت به وقت‌شناسی در کودک ضروری است: ۱. وقت بیشتری برای آماده شدن کودک در نظر بگیرید. اگر کودک به طور معمول نیم‌ساعته حاضر می‌شود، یک ساعت قبل از خروج از خانه از او بخواهید آماده شود. ۲. به کودک کمک کنید تا وسایلش را مرتب کند. برای مثال کودک باید کفش‌های خود را در جای معینی قرار دهد تا هنگام خروج از خانه دنبال آن نگردد. ۳. به کودک کمک کنید از شبِ قبل وسایل خود را آماده کند. برای مثال شبِ قبل از مدرسه، کتابها را در کیفش گذاشته و لباسهایش را آماده کند. ۴. بعضی از کودکان برای حاضر شدن احتیاج به کمک بیشتری دارند. به آنها کمک کنید

کودک نباید به دوست خود مشکوک باشد و بدون درنگ تصور کند که مثلاً دوستش از روی قصد بلوز مورد علاقه او را خریداری کرده است، زیرا ممکن است این مورد اتفاقی باشد. اگر کودک دریابد خرید بلوز اتفاقی نبوده است و پس از ابراز علاقه او، دوستش بلافاصله به فروشگاه رفته و آن را خریده است، می‌تواند دلخوری خود را از این بابت با او در میان بگذارد؛ اما نباید تا ابد این مطلب را تکرار کند.

والدین می‌توانند با بزرگ‌تر شدن کودک، او را تشویق کنند تا خوبیهای دوستانش را صادقانه بیان کند. خوب است به او بگویند مورد به‌خصوصی را مورد تمجید قرار دهد. برای مثال اگر کودک بلوز دوست خود را پسندیده است می‌تواند بگوید، «من فکر می‌کنم این بلوز واقعا برازنده تو است» . او نباید از دوست خود تعریف کرده و بگوید، «تو امروز خیلی زیبا شدی» ، زیرا واقعیت ندارد. پرسیدن قیمت بلوز و مکان خرید آن جایز نمی‌باشد.

تعریف و تمجیدی که در موردی خاص ابراز می‌شود، صادقانه‌تر به نظر می‌رسد. برای مثال، «از داستانی که نوشتی خیلی خوشم آمد و خیلی خندیدم» . نباید گفت، «تو بهترین نویسنده کلاس هستی» . افراد دوست دارند جمله ویژه‌ای در مورد خود بشنوند و وقتی سیل تحسین نثار آنها شود، غیرواقعی بودن آن را حس می‌کنند.

دوستان فداکار، احساسات واقعی خود را ابراز کرده و یکدیگر را می‌بخشند.

به امید آنکه بتوان با کمک آنها، «قوانین» را به «عادت» تبدیل کرد.

توصیه‌های کاربردی به کودکان در این مورد به شرح زیر است: ۱. به والدین خود «صبح به‌خیر» و «شب به‌خیر» بگوید. ۲. به آرامش و خلوت دیگران احترام بگذارد، به مکالمه دیگران گوش نکرده، نوشته دیگران را نخواند و به بازرسی کمد دیگران نپردازد. ۳. به آرامی به درِ بسته ضربه بزند. ۴. سر میز غذا، از آداب درستی پیروی کند. ۵. در صورت تمایل دیگران، می‌تواند وسایل آنها را قرض گرفته و در شرایط خوب نگهداری کرده و سپس به آنها پس بدهد. ۶. اوقاتی را همراه خواهر و برادر خود بگذراند و تمام وقتش را در اتاق خود صرف نکند. ۷. با اعضای خانواده به گفت‌وگو بپردازد. ۸. به آرامی سخن بگوید. ۹. وسایل خود را منظم کند. ۱۰. در هنگام خداحافظی، نامهربان نباشد.

پدر و مادر باید بر لزوم بیان «خواهش می‌کنم» برای هر نوع درخواستی تأکید کنند، «ممکنه خواهش کنم یک نوشیدنی به من بدهید؟» کودک کوچک‌تر می‌تواند از عبارت کوتاه‌تر استفاده کرده و بگوید «نوشیدنی خواهش می‌کنم»

برخی از بزرگسالان بیش از حد لزوم عذرخواهی می‌کنند. عذرخواهی بیش از حد، تسکین بیش از حد را طلب می‌کند و مانند بهانه‌ای برای جلب توجه است. یک عذرخواهی ساده و پیشنهاد کمک برای حل مشکل، بهترین روشی است که کودک می‌تواند در زمان بروز پیشامد انتخاب کند.

وقتی والدین در مورد شکستن و پنهان کردن شیئی در میهمانی، از کودک سؤال می‌کنند، در جواب لبخند مرموزی بر لبان کودک نقش می‌بندد. ممکن است این اتفاق برای هر کسی رخ دهد؛ بر حسب اتفاق نوشیدنی بر روی زمین بریزد، وسیله‌ای شکسته شود و یا شخصی صدمه ببیند. اما اولین واکنش کودکان در چنین شرایطی پنهان‌کاری، انکار و یا گریز از آن محیط است. بیشتر این رویدادها وخیم نبوده و بهترین واکنش، اقرار فوری به آن است. برای مثال اگر در خانه دوستی چنین اتفاقی روی دهد، بهتر است کودک نخست دوست خود را از ماجرا باخبر کرده و سپس همراه یکدیگر موضوع را به والدین او توضیح دهند. کودک باید اهمیت عذرخواهی کردن را درک کند. عذرخواهی صادقانه اثر منفی اتفاق را کاهش می‌دهد.

لازم است والدین به کودک خود یادآوری کنند که رفتار اشتباه او نباید موجب شود، خود را سرزنش کند؛ اما خوب است آن مورد را به خاطر بسپارد. مهم است به یاد داشته باشیم یک بار عذرخواهی کردن برای یک رفتار نامناسب کافی است.

کودک می‌تواند «تشکر کردن» و «خواهش کردن» را در سنین پایین یاد بگیرد، حتی زمانی که تصور می‌کند تمامی جهان تنها در وجود او خلاصه شده است!

کودک می‌تواند «تشکر کردن» و «خواهش کردن» را در سنین پایین یاد بگیرد، حتی زمانی که تصور می‌کند تمامی جهان تنها در وجود او خلاصه شده است!

یک کودک سه‌ساله باید بتواند: هنگام گفت‌وگو به مخاطب نگاه کند. سلام کند. دست‌های خود را قبل و بعد از غذا بشوید. در طول خوردن غذا، در جای خود بنشیند. از وسایل روی میز برای غذا خوردن استفاده کند. از عبارات «خواهش می‌کنم» و «متشکرم» استفاده کند.

یک کودک ده‌ساله باید بتواند: در گفت‌وگوی بزرگسالان شرکت کند. سر میز غذا، رفتار صحیحی داشته باشد. مکالمه‌های تلفنی را به درستی درک کرده و پیامها را به دقت دریافت کند. در اماکن عمومی، خویشتندار باشد. مسئولیت منظم نگاه داشتن اتاق خود را به عهده بگیرد. زمانی که فرد بزرگ‌تری داخل اتاق می‌شود، به احترام او، بایستد. وقت‌شناس باشد.

یک نوجوان پانزده‌ساله باید بتواند: مکالمه را شروع کرده و به برقراری ارتباط با بزرگسالان علاقه‌مند باشد. وسایل خود را پس از بازی منظم کند. در خانه به اندازه‌ای سر و صدا کند که برای خانواده قابل تحمل باشد. از برادر و خواهر کوچک‌ترش محافظت کند و با آنها مهربان باشد.

کودکان دوست ندارند به محض ورود به خانه از مدرسه، غرولند بشنوند، مورد انتقاد قرار گیرند و یا مجبور به انجام کارهای روزمره شوند. زمان ورود به خانه، زمان راحتی و آسایش است. کودک می‌خواهد با روی خوش والدین روبه‌رو شود و دوست دارد آنها در نهایت آرامش به رویدادهای روز او علاقه نشان دهند. کودک نیز باید درک کند که والدین هم در بدو ورود به خانه، انتظار رفتار مؤدبانه‌ای از او دارند. خوب است والدین به کودک توضیح دهند منظورشان از رفتار مؤدبانه چیست: خوش‌آمدگویی؛ «سلام مادر، امروز چطور بود؟» اخبار ناخوشایند در بدو ورود به خانه گفته نشود.