بریده‌هایی از کتاب نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی

به عبارت دیگر هر عملی به محض وقوع ابدی می‌گردد، ما مجبور نیستم كاری برای ابدی شدن انجام دهیم، همین كه كاری انجام شد و حادثه‌ای رخ داد، ابدی می‌شود. مسئولیت ما در این است كه توجه كنیم چه كاری را در بستر زمان برای انجام دادن انتخاب كرده‌ایم، چه چیزی را برای اینكه بخشی از گذشته بشود و به مرز ابدیت وارد شود برگزیده‌ایم.

. به قول نیچه: «کسی که برای زندگی چرایی دارد تقریباً با هر چگونه‌ای خواهد ساخت».

فروید از همان اوان كودكی نه‌تنها پسری باهوش و بااستعدادی بود و همیشه رتبه اول كلاس را از آن خود می‌كرد (مدی، 1972)، بلكه از ویژگی‌های شخصیتی همچون اعتماد به نفس بالا، خودمتكی و خودباوری بالایی برخوردار بود (بوئری، 2006). فروید این نوع ویژگی‌های شخصیتی را مدیون رفتارهای حمایتگرانه مادر خود می‌دانست و در این زمینه می‌گوید: «مردی كه مورد توجه كامل مادر باشد، در سراسر زندگی، احساس یك فاتح را خواهد داشت.» فروید در دوران كودكی رویای فرماندهی ارتش و یا فرمانداری ایالت را در سر می‌پروراند. ولی

اطمینان می‌دهند كه افشاگری‌های آنها در جلسات درمان محرمانه خواهند ماند، باید آنها را از محدودیت‌‌های محرمانه بودن نیز آگاه سازند. این مهم منجر به ایجاد رابطه حسنه و استمرار فرایند درمان موفقیت‌آمیز خواهد شد (كُری، 2005 به‌نقل از سیدمحمدی، 1385).

همان‌طوری‌كه رواقیون در 2500 سال قبل بر این باور بودند، تقریباً هیچ دلیل موجهی وجود ندارد كه افراد منطقی، خودشان را ناراحت و یا از لحاظ عاطفی، آشفته كنند. مثلاً وقتی دیگران به ما احترام می‌گذارند و برای‌ ما ارزش قایل می‌شوند، زندگی ما شادتر می‌شود، ولی این بدان معنا نیست كه حتماً باید توسط دیگران تأیید شویم. فردی كه از لحاظ فكری و عاطفی سالم است می‌تواند تا اندازه‌ای برای دیگران ارزش قایل شود كه بتواند رابطه مناسبی با آنها داشته باشد، اما این اهمیت در آن حد نیست كه اسیر تأیید آنها شود

مثلاً اگر فردی در گرفتن یك پایه شغلی، با شكست مواجه شود (A) اگر معقتد باشد من باید در انجام هر كاری موفق شوم و بدون نقص آن را انجام دهم ولی من موفق نشده‌ام بنابراین فردی ناتوان و بی‌ارزش هستم (B). قطعاً پیامد چنین باوری، افسردگی و پریشانی‌های هیجانی خواهد بود (C) ولی اگر این فرد براین باور باشد كه من در گرفتن یك پایه شغلی تلاش لازم نكرده‌ام و سعی می‌كنم با پشتكار بیشتر هرچه سریع‌تر یك پایه را اخذ نمایم (B) قطعاً پیامدی چنین تفكری نه‌تنها افسردگی نخواهد بود بلكه تلاش وجدّیت بیشتر به سوی هدف موردنظر خواهد بود (C).

خود انسان‌ها هستند كه با تعییر و تفسیر رویدادها و موقعیت‌ها برای خودشان مشكل ایجاد می‌كنند. مثلاً فردی كه موفق به پیدا كردن شغل خود نمی‌شود، ممكن است به شدت افسرده شود و خودش را به‌خاطر این شكست سرزنش می‌كند. از طرف دیگر، فرد دیگری ممكن است كمی آزرده شود و اعتقاد داشته باشد كه شكست در این كار، ارتباطی به بی‌كفایتی او ندارد.

اپیكتتوس می‌گوید: «علت آشفتگی انسان‌ها حوادث و رویدادهای محیطی نمی‌باشند، بلكه نوع تفكری است كه آنها نسبت به حوادث دارند» یا شكسپیر می‌گوید: «هیچ چیز خوب و بدی وجود ندارد، نوع تفكری كه انسان‌ها اختیار می‌كنند، خوب یا بد را می‌سازد.» چنین اندیشه‌هایی در نوشته فلاسفه موجب گردید، بسیاری از روان‌شناسان اقدامات اولیه را جهت شكل‌گیری مدل شناختی بردارند (

همدلی بیانگر حوزه شناختی افراد می‌باشد، خودآگاهی و درك و فهم در آن نقش دارد و زیربنای انگیزش همدلی، ارائه رفتارهای بدون انتظار پاداش می‌باشد و مشخصه‌های اصلی آن شامل ایفای نقش، قراردادن خود در جای دیگران، تحمل، گشودگی، قضاوت غیرانتقادی و پذیرش بدون قید و شرط می‌باشد و خلاصه اینكه همدلی یك احساس منطقی می‌باشد. اما همحسی بیانگر فرایندهای عاطفی و هیجانی است و هدف آن احساس بهتر هیجان‌ها و عواطف شخص دیگر می‌باشد. زیربنای انگیزش همحسی، رفتارهای خودخواهانه یا انتظار دریافت پاداش می‌باشد و خلاصه اینكه همحسی یك احساس غیرمنطقی است. زیرا درمانگر در درد و رنج درمانجو غرق می‌شود.

در سال 1873 دانشمند آلمانی به‌نام رابرت ویسچر اصطلاح Einfuhlung را برای نشان دادن احساسات مشاهده‌كنندگان كه توسط كارهای هنری برانگیخته می‌شود، بكار برد. در سال 1897 روا‌ن‌شناس و فیلسوف آلمانی به‌نام تئودورلیس واژه فوق را در عرصه روان‌شناسی وارد كرد و در سال 1905 زیگموند فروید واژه فوق را در قلمرو روان‌تحلیل‌گری به معنی اینكه شخص خودش را در موقعیت شخص دیگر قرار می‌دهد، مورد استفاده قرار داد. اما در سال 1909 تیچنر واژه همدلی را به‌عنوان یك واژه روان‌شناختی برای اصطلاح Einfuhlung بكار برد. واژه همدلی از واژه یونانی empathenia مشتق شده است و به معنای درك احساسات شخص دیگر می‌باشد.

من از راهبردهای اساسی كه به مكانیزم‌های دفاعی معروف هستند، جهت كنترل تكانه‌های غیرقابل قبول نهاد استفاده می‌نمایند تا از اضطراب به‌وجود آمده اجتناب كند یا آن را كاهش دهد. مهم‌ترین مكانیزم دفاعی سركوبی می‌باشد.

افراد عادی نظریه را نقطه مقابل عمل، تجربه‌نگری یا قطعیت می‌دانند. در محافل علمی، نظریه به‌صورت مجموعه‌ای از اطلاعات تعریف می‌شود كه برای توضیح داده‌‌ها در زمینه‌ای معین بكار می‌رود. در مشاوره و روان‌درمانی، نظریه دیدگاه هماهنگ و باثباتی دربارۀ رفتار انسان، آسیب‌شناسی روانی و سازوكارهای تغییر درمانی است.

فروید معتقد است تمام رفتارها و افكار انسان توسط نیروهای درونی و نامرئی و ناهشیار تعیین می‌شوند. آنچه كه تعیین‌كننده رفتارهای انسان است غریزه مرگ و زندگی می‌باشد. به‌همین جهت فروید به آزادی و اراده آزاد اعتقاد ندارد و معتقد است برای تمام رفتارهای انسان حتی شوخی، لغزش‌ها و اعمال سهوی علتی متصور است

مراحل شیوه خود ـ آموزی مرحله اول:‌ مرحله درك و فهم این مرحله دارای ماهیت آموزشی و مفهومی می‌باشد. درمانجو و درمانگر در مورد این مسئله كه چگونه یك نگرانی می‌تواند علت‌‌های متفاوتی داشته باشند، با همدیگر بحث می‌كنند. نكته كلیدی در این مرحله، نشان دادن این واقعیت به درمانجویان است كه، هیجان‌‌ها و احساسات منفی كه با یك موقعیت فشارزا تداعی می‌شود به‌خاطر خود موقعیت نمی‌باشد بلكه به‌علت نوع نگاه درمانجویان و تعبیر و تفسیر آنها از آن موقعیت می‌باشد. در این مرحله به درمانجویان گفته می‌شود آموزش مهارت‌‌های شناختی و رفتاری می‌‌توان با موقعیت‌های فشارزا مقابله نمایند.

درك درستی از ضرورت و اهمیت مشاوره و روان‌درمانی داشته باشد. 2ـ نقش نظریه را در روان‌درمانی و مشاوره توضیح دهد. 3ـ اثربخشی روان‌درمانی و مشاوره را توضیح دهد. 4ـ نقش اساسی ویژگی‌های مشاوره و روان‌درمانگر را در فرایند درمان توضیح دهد. 5ـ ملاحظات اخلاقی و انسانی را در فرایند مشاوره و روان‌درمانی توضیح دهد. 6ـ درك درستی از موقعیت كنونی مشاوره و روان‌درمانی داشته باشد. 7ـ دیدگاه التقاطی را توضیح دهد. 8ـ موقعیت كنونی مشاوره و روان‌درمانی را در درمان اختلالات روانی توضیح دهد. ضرورت و اهمیت مشاوره و

درك درستی از ضرورت و اهمیت مشاوره و روان‌درمانی داشته باشد. 2ـ نقش نظریه را در روان‌درمانی و مشاوره توضیح دهد. 3ـ اثربخشی روان‌درمانی و مشاوره را توضیح دهد. 4ـ نقش اساسی ویژگی‌های مشاوره و روان‌درمانگر را در فرایند درمان توضیح دهد. 5ـ ملاحظات اخلاقی و انسانی را در فرایند مشاوره و روان‌درمانی توضیح دهد. 6ـ درك درستی از موقعیت كنونی مشاوره و روان‌درمانی داشته باشد. 7ـ دیدگاه التقاطی را توضیح دهد. 8ـ موقعیت كنونی مشاوره و روان‌درمانی را در درمان اختلالات روانی توضیح