بریده‌هایی از کتاب دن کیشوت (جلد ۲)

در دنیا کتابی به آن اندازه بد وجود ندارد که در آن نتوان چیز خوبی یافت

همان که هستی باش و مانند نقش قالی ثابت و لایتغیر بمان.

در واقع من چنین شنیده‌ام که این آفریده خداوند که بختش می‌نامند، زنی است بلهوس و عشوه‌گر که همواره مست است و کور. بدین جهت خود نمی‌بیند که چه می‌کند و نمی‌داند که را به خاک می‌نشاند و که را از خاک برمی‌دارد.

من خوابیدن در سایه درخت بلوط را در تابستان و غنودن در زیر پوستین را به هنگام زمستان، به شرط این که از نعمت آزادی برخوردار باشم، بیش از آن دوست دارم که حاکم باشم و با تشویش و اضطراب در لای لحاف اطلس هلندی بخوابم و جامه از خز و سمور بپوشم.

شجاعتی که تحت‌تأثیر جسارت باشد به جنون بیشتر نزدیک است تا به شجاعت.

فرسودگی روح خود موجب خستگی و فرسودگی جسم خواهد شد.

حقیقت هرچند ظریف و شکننده باشد هرگز نخواهد شکست و هم‌چون روغن که همواره روی آب شناور است بر بالای دروغ شنا خواهد کرد.

کاسه دل چون از درد و اندوه لبریز شد، لاجرم زبان به فغان آید.

آزادی گرانبهاترین موهبتی است که خداوند به آدمیان عطا فرموده است.

خداوند غم و غصه را برای حیوانات نیافریده، بلکه آن را خاص آدمیان کرده است و با این وصف وقتی آدمیان بیش از حد و اندازه دستخوش غم و اندوه می‌شوند تبدیل به حیوان می‌گردند.

زن کالای تجاری نیست که پس از خرید بتوان آن را پس داد، یا عوض کرد و یا بخشید؛ زن تحولی در زندگی انسان است که جدایی‌پذیر نیست و تا حیات باقی است وجود خواهد داشت

در جهان بدترین بلایی که ممکن است بر سر انسان بیاید مرگ است و حال آن‌که اگر توأم با شرف و افتخار باشد مردن از هر چیزی خوش‌تر و بهتر است.

ما قدر عافیت آن دم دانستیم که عافیت را از دست دادیم

آزادی گرانبهاترین موهبتی است که خداوند به آدمیان عطا فرموده است. در جهان هیچ‌چیز با آزادی برابر نیست و حتی گنجینه‌هایی که خاک در دل خود نهفته است و دفینه‌هایی که اقیانوس در عمق گرداب‌های خود پنهان ساخته است ارج و بهای آزادی را ندارند. شایسته و ضروری است که آدمی به خاطر آزادی و شرف جان خود را نیز به خطر اندازد، برعکس، بندگی و غلامی بدترین دردی است که ممکن است گریبان‌گیر انسان گردد.

کار به کجا کشیده است که جادوگران نیز در کار طبابت دخالت می‌کنند!

هرکس بسیار کتاب بخواند و بسیار سفر کند بسا چیزها که می‌بیند و بسا نکته‌ها که می‌آموزد.

انسان وقتی در حقش نیکی و احسان کردند مجبور است که گاه و بی‌گاه تشکر کند و سپاس بگزارد و این اوقات که به سپاس و تشکر و مقید بودن به تعارفات و تشریفات می‌گذرد آزادی عملی را که لازم است از انسان سلب می‌کند و نمی‌گذارد که فکر آزادانه به کار خود بپردازد. خوشا به سعادت کسی که خداوند لقمه نانی به وی عطا فرموده است و مجبور نیست که شکر آن را جز به درگاه خدا به درگاه کس دیگری بگزارد.

قلم زبان جان است؛ بعضی از افکار معرف جان است و بعضی از نوشته‌ها معرف قلم.

مگر نمی‌دانید که وقتی در صحنه گاوبازی پهلوانی دلیر با نیزه خود ضربت جانانه‌ای به گاو می‌زند و یا شخصی کاری را به نحو احسن انجام می‌دهد مردم بر حسب عادت می‌گویند: آه! مادرقحبه چه قشنگ زد، یا چه قشنگ کرد! و این کلمات که به‌نظر فحش و ناسزا می‌آید، مدح و تمجید کاملی است.

معروف است که می‌گویند حرص و آز انبان می‌درد و حاکم طماع به جای آنکه عدل و داد را روا دارد آن‌را به معرض بیع و شری می‌گذارد.

مقبره کافران را اغلب با شکوه و مجلل ساخته‌اند

زن کالای تجاری نیست که پس از خرید بتوان آن را پس داد، یا عوض کرد و یا بخشید؛ زن تحولی در زندگی انسان است که جدایی‌پذیر نیست و تا حیات باقی است وجود خواهد داشت؛ زن به مثابه ریسمانی است که چون به گردن مرد افتاد گرهی کور می‌خورد و دیگر هیچ‌چیز به جز مقراض مرگ نمی‌تواند آن را بگشاید.

عشق همواره نامرئی و ناپیداست و آن گونه که خود خواهد از دل به درون آید و بیرون رود و هیچ‌کس نمی‌تواند از او بازخواست کند.

آزادی گرانبهاترین موهبتی است که خداوند به آدمیان عطا فرموده است. در جهان هیچ‌چیز با آزادی برابر نیست و حتی گنجینه‌هایی که خاک در دل خود نهفته است و دفینه‌هایی که اقیانوس در عمق گرداب‌های خود پنهان ساخته است ارج و بهای آزادی را ندارند.

فراوانی اشیاء، ولو خوب، از ارج آن‌ها می‌کاهد و نایابی آن‌ها، ولو بد، از جهتی به آن‌ها قیمت می‌دهد.

کسی که صاحب و متصرف ثروت‌ها و مکنت‌ها است تنها از داشتن آن‌ها سعادتمند نخواهد بود، بلکه با خرج کردن آن ثروت خوشبخت خواهد شد. آن هم نه خرج بیهوده و بی‌موضوع بلکه باید بداند که چگونه و در چه موارد خرج کند.

انسان وقتی می‌خواهد دست به کاری بزند آن را ساده و آسان می‌پندارد و ساده و راحت شروع به عمل می‌کند، ولی چه بسا که از آن ساده و آسان بیرون نمی‌آید.

عشق چشم عقل و خرد را که برای انتخاب همسری شایسته و مناسب بسیار ضروری است به آسانی کور می‌کند.

هر چه داری می‌ارزی و هرچه بیرزی داری.

من تا چند روز دیگر به مقر حکومت خود حرکت خواهم کرد و سخت آرزومندم که در آن‌جا کیسه خود را از نقدینه پر کنم زیرا چنان‌که به من گفته‌اند هر حاکم جدیدی که به مقر حکومت خود می‌رود تنها بدین منظور می‌رود و بس.