بریده‌هایی از کتاب تجملات اشتراکی

کلمهٔ «کمون» همه‌جا در موسع‌ترین معنای ممکن درک می‌شد، کلمه‌ای که به یک بشریت نوین ارجاع داشت، متشکل از همراهی افراد آزاد و برابر، بی‌اعتنا به خط‌ومرزهای کهنه، افرادی از اقصی نقاط دنیا که در صلح و صفا به یاری هم می‌شتافتند.

قابلیت کمونارها تفکر جمعی دربارهٔ حوزه‌هایی از شکل‌بندی اجتماعی بود که بورژوازی هم‌وغم خود را وقف جدا نگه‌داشتن آنها از هم کرده بود: در درجهٔ اول شهر از روستا ولی در ضمن نظریه از عمل، کار یدی از کار فکری

کنش‌ها هستند که رؤیاها و ایده‌ها را تولید می‌کنند نه برعکس

نهرها از دید او، به جهت پیش‌بینی‌ناپذیربودن مسیر حرکت‌شان، برتر از رودخانه‌ها هستند. امواج آب رودخانه‌ها در شیار عمیقی جریان می‌یابند که پیش‌تر خروارها خروار جریان آب به مرور زمان آن را حفر کرده؛ در مقابل نهرها خود راه خود را می‌سازند.

کمون پاریس چیزی بیش و غیر از یک قیام بود. ظهور یک اصل بود، آری‌گویی به نوعی سیاست. در یک کلام، نه فقط یک انقلاب دیگر بلکه یک انقلاب نو بود، که تحت پرچم خود برنامه‌ای کاملاً اصیل و مخصوص به خود را پیش می‌برد. (۲۱) و پرچم آن پرچم جمهوری جهانی بود

هویت ملی را چیزی نمی‌دید جز حکایتی دروغین برای گردهم‌آوردن مردم علیه همسایه‌هاشان

«تدریس عشق و احترام به دیگران به کودک؛ برانگیختن حس عدالت‌دوستی در او؛ و نیز فهماندن این نکته به کودک که آموزش او با توجه به منفعت همگان انجام می‌گیرد: اینها آن اصول اخلاقی‌اند که آموزشی که از این پس اشتراکی خواهد بود بر آنها مبتنی خواهد شد.»(

او می‌خواست کفش‌ها معقول باشند، یعنی کفش برای پا ساخته شود نه پا برای کفش آن‌طور که مُد بربروار می‌خواست پا را با کفش تطبیق دهد

«در میان ماهی‌گیران و خرده‌زارعان ایسلند بود که یک درس آموختم، درسی که امیدوارم تمام و کمال آموخته باشم و آن اینکه جانکاه‌ترین فقر در قیاس با نابرابری طبقات شری ناچیز است.»

محتوای یک کنش، عقیده و حتی یک ژست تنها در نسبت با موقعیت و بستر خودش قابل درک است

«با رهاشدن کار از قید سرمایه هر آدمی به کارکن تبدیل می‌شود، و کار مولد دیگر صفتی نیست که به طبقهٔ معینی نسبت داده شود.»

«بورژوازی با صدای رسا اعلان می‌کند کارگران دشمنانی معمولی نیستند که باید مغلوبشان کنیم بلکه دشمنان جامعه‌اند که باید از صفحهٔ روزگار محو شوند.»

ضرورتی که ظاهراً همهٔ پناهجویان حس می‌کردند تا، در بحبوحهٔ تقلا برای پیداکردن کار و امرار معاش و آوردن خانواده‌هایشان پیش خودشان، تجربه‌ها و تحلیل‌های خود را از وقایع پاریس مکتوب کنند نشان‌دهندهٔ هشیاری بیش از حد آنها بود به نبردی که حتی از همان هفتهٔ خونبار پایانی بر سر خاطرهٔ کمون درگرفته بود.

«یک واقعیت بی‌چون‌وچرا بر کل تمدن مدرن سایه افکنده، این واقعیت که دارایی فقط یک نفر می‌تواند بی‌حدوحصر، و حتی با رضایت تقریباً همهٔ آدم‌ها، افزایش یابد و کل دنیا را دربرگیرد.»

«هر شهروندی [باید] خود را مسئول جزء جزء زندگی‌اش بداند و به تک تک اجزای آن علاقمند باشد»

برای موریس سعادت چیزی نبود مگر علاقهٔ پایدار به جزئیات مادی زندگی هرروزه ــ کار، وسایل و فرایندهای مربوط به آن ــ و مسئولیت‌پذیری ناشی از آن.

«راز حقیقی سعادت علاقمندی به همهٔ جزئیات زندگی هرروزه است، برکشیدن‌شان به توسط هنر نه واگذاردن انجام آنها به دست حمالان بی‌هنر.»

«تنوع زندگی به همان اندازه هدف کمونیسم حقیقی است که برابری شرایط، و تنها و تنها پیوند این دو آزادی واقعی به ارمغان می‌آورد.»

ثروت همان است که طبیعت به ما می‌دهد و همان که یک آدم معقول می‌تواند برای مصرف معقول خود از موهبت‌های طبیعت بهره بگیرد. آفتاب، هوای تازه، خاک دست‌نخورده زمین، غذا، جامه و سرپناه لازم و متعارف؛ گردآوری ذخائر معرفت، و توان نشر آن؛ وسایل ارتباط آزاد بین آدمیان؛ آثار هنری، زیبایی‌ای که انسان وقتی در اوج انسان‌بودن است، در اوج بلندپروازی و اندیشه‌ورزی است، خلق می‌کند ــ هر آنچه به کار لذت آدمیان می‌آید، آدمیان آزاد، ستبر و بی‌عیب‌ونقص. این است ثروت.