بریده‌هایی از کتاب جنگ های ارزی

کشوری که پولش را ارزان‌تر می‌کند، ممکن است در نهایت کالاهایش از نظر خارجی‌ها ارزان‌تر به نظر بیایند، اما ممکن است که در این میان به خودش نیز صدمه بزند؛ زیرا مقدار بیشتری از پول ارزان خود را باید هزینه کند تا ورودی‌های مورد نیاز برای ساخت کالا را فراهم آورد

بحران جدید احتمالا از بازار ارز آغاز خواهد شد و به سرعت به بازار سهام، اوراق قرضه و بازار کالا سرایت خواهد کرد. وقتی دلار سقوط کند، بازارهای قیمت‌گذاری‌شده به دلار نیز سقوط خواهند کرد و سراسیمگی و وحشت به سرعت به تمام دنیا سرایت خواهد کرد.

فرض کنید یک خودروی بنز آلمانی به مبلغ ۳۰ هزار یورو که پول رایج آلمان و دیگر کشورهای منطقه یورو است، قیمت‌گذاری شده باشد. حالا فرض کنید نرخ تبدیل یورو به دلار، ۱/۴ است؛ یعنی یک یورو، ۱/۴ برابر دلار ارزش دارد. به این ترتیب، قیمت خودروی آلمانی برابر با ۴۲ هزار دلار (۴۲۰۰۰=۱/۴×۳۰۰۰۰) می‌شود. حالا فرض کنید که ارزش یورو در برابر دلار به ۱/۱ کاهش پیدا کند. حالا همان خودروی بنز ۳۰ هزار یورویی معادل ۳۳ هزار دلار آمریکا (۳۳۰۰۰=۱/۱×۳۰۰۰۰) قیمت خواهد داشت. این کاهش در قیمت دلاری خودروی اروپایی از ۴۲ هزار دلار به ۳۳ هزار دلار، به معنای این است که این خودرو برای خریداران آمریکایی، خیلی بیشتر از قبل جذاب خواهد بود و علی‌القاعده در آمریکا فروش بیشتری خواهد داشت.

گسترده‌تر شدن رکود حتی ممکن است به کاهش فروش شرکت‌های اروپایی در آن کشورها نیز بینجامد، نه به دلیل مسائل مربوط به نرخ تبدیل ارز بلکه به دلیل اینکه حقوق‌بگیران خارجی، دیگر استطاعت خرید محصولات اروپایی را حتی در قیمت پایین‌تر هم ندارند.

کشور درگیر در جنگ ارزی، همیشه با قانون نتایج ناخواسته مواجه است.

بانک مرکزی آلمان نشان داده بود در اقتصادی مدرن، پول کاغذی که به طلا متصل نیست، می‌تواند برای اهدافی کاملا سیاسی، ارزش خود را از دست بدهد و آن اهداف سیاسی نیز ممکن است به خوبی برآورده شوند. دیگر ملت‌های صنعتی بزرگ نیز این آموزه آلمان را از دست نداده و آن را فراگرفتند.

کشورها با کاهش ارزش پول‌هایشان به فقیر کردن همسایه و اعمال تعرفه بر واردات مبادرت کردند و موجب فروپاشی تجارت جهانی شدند.

کشور درگیر در جنگ ارزی، همیشه با قانون نتایج ناخواسته مواجه است.

قبض دولت آلمان راهی برای استقراض و تامین پول مورد نیاز دولت این کشور برای پوشش کسری بودجه و پرداخت‌هایش بود. این کار، یکی از مخرب‌ترین و فراگیر‌ترین کاهش‌های ارزش پولی است که تا به حال یک اقتصاد پیشرفته بزرگ به خود دیده است. اعتقاد نادرستی وجود دارد که آلمان عمدا پول خود را نابود کرد تا از زیر بار پرداخت خسارات سنگین جنگ جهانی اول به انگلیس و فرانسه طبق معاهده ورسای، رهایی یابد

مرحله به مرحله بعد از کاهش ارزش پول‌ها و ورشکستگی به دنبال آن، گویی اقتصادهای عمده دنیا برای غرق شدن رقابت می‌کردند و این کار آنها سبب اختلال شدید در تجارت، از دست دادن تولید و نابودی ثروت شد. طبیعت ناپایدار و خودنابودگر سیستم پولی بین‌المللی در این دوره، جنگ ارزی اول را به داستانی عبرت‌آموز برای اقتصاد امروز دنیا تبدیل می‌کند که همانند آن زمان، دنیا با چالش بدهی‌های عظیم غیرقابل پرداخت مواجه است.

به نظر می‌رسید بنیان تئوری‌های رایج اقتصادی به‌شدت لرزیده‌اند و کشورهایی که روزی داعیه‌دار آزادی تجارت و عدم دخالت دولت در اقتصاد بودند، از ترس گسترش ورشکستگی شرکت‌ها و لشکر بیکاران، خود به بزرگ‌ترین کمک‌کنندگان مالی به شرکت‌های خصوصی و ملی‌کننده بسیاری از آنها تبدیل شده‌اند.

کشورهای شرکت‌کننده توافق کردند ذخایر بانک‌های مرکزی را می‌توان علاوه بر طلا با ارزهای دیگر کشورها نیز نگهداری کرد. مفهوم «مبادله» در «استاندارد مبادله طلا» به طور ساده به این معنا بود که «موجودی ارزهای خارجی» بانک‌های مرکزی می‌توانست همانند طلا، برای ذخیره ارزش توسط این بانک‌ها استفاده شود. در حقیقت، این توافق مسئولیت استاندارد طلا را به دوش کشورهایی مانند آمریکا انداخت که بیشترین ذخایر طلا را داشتند

سقوط ارزش مارک در ضمن موقعیت صنعتگران آلمانی را که دارایی‌هایی مطمئن مانند زمین و تجهیزات داشتند نسبت به دیگرانی که دارایی‌های مالی داشتند، تقویت کرد. این صنعتگران به دلیل توانایی‌شان در انباشت و احتکار «پول مطمئن» در خارج از آلمان و نیز خرید ارزان شرکت‌های ورشکسته در داخل آلمان، از داخل این ابرتورم، باقدرت بیشتری نسبت به گذشته بیرون آمدند.

کینز می‌گوید: « هیچ ابزاری به اندازه به هرزگی کشیدن پول، زیرکانه‌تر و مطمئن‌تر برای واژگون کردن بنیان‌های موجود یک جامعه نیست.»

این اشتباه است که گفته شود طلای کافی برای حمایت از تجارت جهانی وجود ندارد، چون میزان حجم طلا خود به تنهایی مهم نیست. به جای حجم طلا، قیمت طلا اهمیت دارد

امروز شرکت‌هایی که به نظر خصوصی می‌رسند اما در واقع منابع دولتی بی‌نهایتی را پشت سر خود دارند، مانند شرکت شیمیایی و نفتی چین یا سینوپک، قادرند برای خرید منابع طبیعی قیمت بدهند، رقبا را بخرند و در تجهیزات سرمایه‌گذاری کنند بی‌آنکه نگران تاثیرات مالی بد کوتاه‌مدت این اقدامات پرهزینه خود باشند. این شرکت‌ها قادرند سهم بیشتری از بازار را با ارائه قیمت‌های پایین‌تر از هزینه‌هایشان به‌دست آورند

در حالی‌که افزایش ارزش یوان و افزایش تورم چین از نقطه نظر افزایش ساختار هزینه‌ها ممکن است معادل اقتصادی هم باشند، اما تفاوت عمده‌ای بین آنها وجود داشت. هرچند در کلیت قضیه، فدرال رزرو چین را برای افزایش ارزش یوان تحت فشار گذاشته بود، اما افزایش ارزش یوان می‌توانست تا حدودی کنترل شود؛ زیرا چینی‌ها می‌توانستند زمانبندی هر تغییری را در ارزش یوان مدیریت کنند. اما در مقابل، تورم اساسا قابل کنترل نبود. تورم می‌توانست در بخشی مانند موادغذایی و سوخت ایجاد شود و به سرعت در تمامی زنجیره تامین، در جهات غیرقابل پیش‌بینی، حرکت کند.

اگر کشوری نرخ ارز خود را در برابر دلار ثابت کرده باشد و آمریکا مبادرت به چاپ دلارهای بیشتری کند، آنگاه آن کشور نیز مجبور به چاپ پول می‌شود تا بتواند از آن نرخ ثابت در برابر دلار حمایت کند که این به معنای ایجاد تورم داخلی است.

مسیر منتهی به بحران بدهی‌های خارجی اروپا تا حدودی محصول رابطه حسنه جدید بین بانک‌ها، قرض‌دهندگان و دیوان‌سالارهای اتحادیه اروپا بود. بانک‌ها اوراق قرضه خارجی اروپا را خریدند و با این تصور که به هیچ کشوری اجازه ورشکستگی داده نخواهد شد، سودهای آن را بدون ریسک ثبت ‌کردند. کشورهای قرض‌گیرنده نیز با خوشحالی اوراق قرضه منتشر کردند تا مخارج غیرقابل تحمل خود را تامین مالی کنند که به میزان زیادی به نفع اتحادیه‌های مردمی نیز بود.

کاهش ارزش پول به عنوان راهی برای افزایش صادرات، موضوع چندان ساده‌ای نیست. این کار ممکن است بر خلاف نتایج اولیه خوبی که دارد، خیلی زود به افزایش هزینه‌های تولید، کاهش ارزش‌ پول متقابل دیگر کشورها، تعرفه‌گذاری، اعمال محدودیت‌های تجاری و در نهایت رکود جهانی منجر شود.