بریده‌هایی از کتاب خوب گوش نمی دهی

طبق تحقیقات، هرچه در طول زندگی به افراد بیشتری گوش کنیم، می‌توانیم در ذهنمان یک مسئله را از جوانب بیشتری بسنجیم، و می‌توانیم به راه‌حل‌های بیشتری فکر کنیم

اینکه می‌تونی حال‌وهوای فضای اطرافت رو تعیین کنی فوق‌العاده‌س. آدم‌ها نمی‌دونن که اگه گوش‌کردن رو یاد بگیرن، چه قدرتی پیدا می‌کنن

فناوری جلوی گوش‌کردن را نگرفته است، بلکه باعث شده گوش‌کردن غیرضروری به نظر برسد. دستگاه‌هایمان به ترسمان از صمیمیت میدان می‌دهند. فریبمان می‌دهند که فکر کنیم ارتباط اجتماعی داریم، حتی درحالی‌که گرفتار تنهاییِ رنج‌آوری هستیم.

سازمان سیا شنونده‌های خوب را به‌عنوان مأمور استخدام می‌کند، نه اینکه به مأمورها آموزش دهد شنونده‌های خوبی باشند. بهترین شنونده‌ها را برای بازجویی و جاسوسی می‌فرستند و بقیه را مثلاً به تحلیل اطلاعات یا جنگ سایبری مشغول می‌کنند.

رفتارهای زیر را می‌توان جزء رفتارهایی دانست که بیشتر آدم‌ها آن‌ها را به‌عنوان شاخصه‌های یک شنوندهٔ بد می‌شناسند: پریدن وسطِ حرفِ گوینده جواب‌های مبهم یا غیرمنطقی به چیزی که گفته شده نگاه‌کردن به گوشی همراه، ساعت، اطراف، یا هر چیز دیگری جز گوینده بی‌قراری (کوبیدنِ انگشت روی میز، جابه‌جاشدنِ مداوم روی صندلی، مدام دکمهٔ فنری خودکار را فشاردادن و ...)

دِیل کارنِگی در کتاب آیین دوست‌یابی می‌نویسد «با علاقه‌مندی و توجه به دیگران ظرفِ دو ماه دوستانِ بیشتری پیدا می‌کنید، تا با تلاش برای علاقه‌مندکردنِ دیگران به خود ظرفِ دو سال»

گوش‌کردن نیازمند تلاش است. درک و صمیمیت را باید با لیاقت به دست آورد. با اینکه معمولاً آدم‌ها می‌گویند «الان نمی‌تونم صحبت کنم»، اما منظورشان درواقع این است که «الان نمی‌تونم گوش کنم»

درواقع همهٔ ما دربارهٔ کسانی که دوستشان داریم فکر و خیال‌هایی می‌کنیم. این را سوگیریِ نزدیکی-ارتباطی می‌گویند. «صمیمیت» و «آشنایی»، با اینکه دل‌نشین‌اند، گاهی تکبر ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند درکمان از نزدیکانمان را بیش از حدِ واقعی ارزیابی کنیم.

می‌گفت آدم‌ها در روابط طولانی‌مدت معمولاً کنجکاویِ خود را نسبت به یکدیگر از دست می‌دهند ... البته نه لزوماً به‌شکلی نامهربانانه؛ صرفاً متقاعد می‌شوند که یکدیگر را بهتر از آنچه واقعاً هستند می‌شناسند. آن‌ها گوش نمی‌کنند، چون فکر می‌کنند خودشان می‌دانند طرفِ مقابل چه می‌خواهد بگوید.

خوب گوش‌کردن یعنی بفهمیم در ذهنِ طرفِ مقابلمان چه می‌گذرد و نشان دهیم آن‌قدر برایمان مهم است که می‌خواهیم بدانیم به چه فکر می‌کند.

راهِ تعامل با هرکسی گوش‌کردن و یافتنِ چیزهای مشترک و ایجادِ تدریجیِ رابطه‌ای دوستانه است. بازجویی حتی دربارهٔ تروریست‌ها هم نتیجه نمی‌دهد، پس چرا فکر می‌کنیم در ملاقات با کسی در یک مهمانی نتیجه می‌دهد؟ بمباران‌کردنِ آدم‌ها با سؤال‌هایی مثل «شغلت چیه؟» یا «کجای شهر زندگی می‌کنی؟» یا «کجا درس خوندی؟» یا «متأهلی؟» بازجویی‌کردن است. با این کار سعی نمی‌کنید آن‌ها را بشناسید، بلکه سعی دارید آن‌ها را دید بزنید! این کار باعث می‌شود آدم‌ها ناخودآگاه حالت دفاعی بگیرند و احتمالا گفت‌وگو را به‌سمت چیزهای سطحی و شرحِ نه‌چندان سودمندِ رزومه یا سخنرانی آسانسوری خودستایانه هدایت کنند.

اتکا به گذشته برای درکِ کسی در زمان حال محکوم به شکست است.

هیچ‌چیز هم غافل‌گیرکننده‌تر از حرفی نیست که از دهانِ آدم‌ها بیرون می‌آید، حتی آدم‌هایی که فکر می‌کنیم خوب می‌شناسیمشان. حتی شاید گاهی از حرفی که از دهانِ خودتان بیرون آمده است غافل‌گیر شده باشید. آدم‌ها شگفت‌انگیزند، چون به‌شدت غیرقابل‌پیش‌بینی‌اند.

احساس انزوا و عدم‌ارتباط هم، به‌اندازهٔ مجموع تأثیر چاقی و اعتیاد به الکل، خطر مرگ زودهنگام را افزایش می‌دهد. اثر منفی آن بر سلامت بیشتر از اثر مصرف روزانهٔ چهارده سیگار است. درواقع، پژوهش‌های همه‌گیرشناختی به این نتیجه رسیده‌اند که میانِ تنهایی و بیماری‌های قلبی، سکتهٔ مغزی، زوال عقل و عملکرد ضعیف سیستم ایمنی ارتباط وجود دارد.

پژوهشگرانِ دانشگاهِ یوتا دریافتند که گوینده‌ها وقتی با شنونده‌های بی‌توجه حرف می‌زنند، اطلاعات کمتری را به یاد می‌آورند، و در بیان اطلاعاتی که منتقل می‌کنند هم فصاحت کمتری دارند. و همچنین نتیجه گرفتند که شنونده‌های بادقتْ اطلاعات، جزئیات و توضیحاتِ بیشتری از گوینده به دست می‌آورند، حتی وقتی این شنونده‌ها هیچ سؤالی نمی‌پرسند. بنابراین اگر با بی‌مِیلی به حرف کسی گوش می‌کنیم چون به نظرمان کسل‌کننده است یا ارزشِ وقتمان را ندارد، درواقع خودِ ما باعثِ آن شده‌ایم.

گوش‌کردن شاید واقعاً به برآوردنِ اهدافمان کمک کند -و احتمالاً هم کمک می‌کند- اما اگر این تنها انگیزه‌مان برای گوش‌کردن باشد، آن‌وقت فقط داریم تظاهر می‌کنیم. آدم‌ها متوجه این جعلی‌بودن می‌شوند. اگر واقعاً داریم توجه می‌کنیم، نیازی نیست وانمود کنیم که توجه می‌کنیم. گوش‌کردن بیش از هرچیزی نیازمندِ کنجکاوی است.

در ژاپن هم شرکت‌های متعددی، مثل فمیلی رومَنس، شکل گرفته‌اند و کارشان استخدام بازیگرانی است که وانمود می‌کنند دوست، یکی از اعضای خانواده یا همسر افرادِ تنها هستند. در این توافق، هیچ امرِ جنسی‌ای در کار نیست؛ مشتری‌ها برای توجه است که پول می‌دهند. مثلاً مادری که پسر واقعی‌اش او را طرد کرده این‌طوری می‌تواند برای خودش پسری کرایه کند که گاهی به او سر بزند. یا مثلاً مردِ مجردی که می‌خواهد همسری کرایه کند تا وقتی از سر کار به خانه می‌آید حالش را بپرسد.

کژفهمی‌ها -مثل تفاوت در نظرات- باارزش‌اند، چون به ما یادآوری می‌کنند که بقیه مثل ما نیستند، یا حتی کوچک‌ترین شباهتی با ما ندارند. ازآنجاکه ما درواقع فقط خودمان را می‌شناسیم، این مِیلی طبیعی است که به جهان از دیدی خودمدارانه نگاه کنیم. ما به‌اشتباه فرض‌می‌کنیم که منطق و انگیزهٔ دیگران شبیه منطق و انگیزهٔ ماست، اما بی‌شک آن‌ها زمینه‌ها و خواسته‌هایی متفاوت با ما دارند.

شوخ‌طبعی محصولِ جنبیِ صداقت، صمیمیت و آشنایی است. حسِ شوخ‌طبعیِ مشترک نوعی پیوند است که از گوش‌کردن حاصل می‌شود، حرکتی مشارکتی که مستلزم اکتشاف و شرح احساسات و افکار است. هر تلاشِ مشترکی نیازمند همین فعل و انفعالِ بداهه است. برای همین است که امروزه گوش‌کردن در محل‌کار ضرورت دارد.

دروغ معمولاً عملی است نیازمندِ همکاری