بریده‌هایی از کتاب آری به زندگی در کشاکش ناملایمات

کسانی که رنج می‌برند، اما در رنج خود معناهایی عظیم را می‌یابند و به مدد همین معناها زندگی خود و دیگران را دگرگون می‌نمایند،

اندوهی به‌مراتب بی‌پایان‌تر. شاید دیگر چیزی باقی نمانده است جز اندکی اشک ریختن

می‌دانی اغلب مردم پیشرفت‌های بیرونی را دستاورد می‌دانند اما دستاورد همیشه آن‌گونه نیست. گاهی دستاورد، درونی است و می‌تواند به شکل نگاه و نگرشی باشد که پس از تجربه تلخی‌ها به دست می‌آوری. تا قبل از آن این‌طور به مسئله نگاه نکرده بودم.

«امید به تعویق افتاده دل را بیمار می‌کند»

پاشیدن صفحه شطرنج دقیقاً مانند رفتار خودکشی است: فرد زندگی‌اش را دور می‌اندازد و خیال می‌کند به این طریق راه‌حلی برای یک مشکل به‌ظاهر غیرقابل حل پیدا کرده است. او نمی‌داند که با این رفتار درواقع قواعد زندگی را زیر پا گذاشته است- درست همان‌طور که در مثال ما شطرنج‌باز به قواعد بازی شطرنج بی‌احترامی کرده است. درحالی‌که ممکن بود آن مشکل با حرکت یک اسب، شاه-قلعه یا خدا می‌داند یک حرکت دیگر حل شود؛ دست‌کم با یک حرکت ساده این امر امکان‌پذیر بود ولی مطمئناً نه با رفتاری که شرح داده شد. خودکشی نیز زیر پا گذاشتن قواعد بازی زندگی است؛ قوانین زندگی معنادار از ما انتظار ندارند تا به هر قیمتی برنده شویم اما این انتظار را دارند که هرگز دست از نبرد نکشیم.

گوته: «هیچ مخمصه و مصیبتی وجود ندارد که نتوان آن را با یک دستاورد و یا با شکیبایی، ممتاز و منحصربه‌فرد ساخت»

«قوی‌تر از تقدیر شجاعتی است که سرسختانه آن را تاب می‌آورد».

امروزه نوع نگرش ما به زندگی به‌سختی جایی برای باورِ به معنا باقی گذاشته است. ما در یک دوره پساجنگ زندگی می‌کنیم؛ در اینجا از یک اصطلاح روزنامه‌نگاری استفاده می‌کنم. امروزه وضعیت ذهن و شرایط روانی یک آدم معمولی به‌طور دقیق این‌گونه توصیف می‌شود: «ازلحاظ معنوی ویران‌شده». این وضعیت خود به‌تنهایی به‌قدر کافی بد است؛

اگر امروز نمی‌توانیم دست روی دست گذاشته و بیکار بنشینیم، دقیقاً به این خاطر است که فردبه‌فرد ما، نقش خود را در چرایی و نحوه «پیشرفت» هر چیزی تعیین‌کننده می‌دانیم. در این خصوص آگاهیم در حقیقت پیشرفت درونی فقط برای هر فرد امکان‌پذیر است، درحالی‌که پیشرفت جمعی در بهترین حالتِ آن شامل پیشرفت فناورانه است و صرفاً به این دلیل که در عصر فناوری زندگی می‌کنیم ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر اقدامات ما فقط می‌توانند از بدبینی‌مان نشئت بگیرد

... هر آنچه در آینده پیش آید: ما همچنان می‌خواهیم به زندگی «آری» بگوییم، زیرا روزی فرا خواهد رسید- که آن روز ما آزادیم!

اگر نظر من را بخواهید تنها دو نژاد واقعی وجود دارد: نژاد مردمان شریف و نژاد مردم ناشریف و این شکاف نژادی در همه ملت‌ها، احزاب و انواع گروه‌ها وجود دارد. مردم شریف همیشه در اقلیت بوده‌اند و احتمالاً برای همیشه نیز در اقلیت باقی خواهند ماند. اما خطر در جای دیگری در کمین است. خطر آنجاست که دستگاه سیاسی همین مردم ناشریف را به سمت خط مقدم تشویق می‌کند و به‌این‌ترتیب اجازه می‌دهد تا عنصری منفی کنترل ملت را به دست گیرد. خطر واقعی در اینجا نهفته است. از آغاز هیچ ملتی از این تهدید در امان نیست.

«زندگی چیزی نیست؛ بلکه فرصتی برای انجام چیزی یا کاری است!»

امید بهترین درمانی است که یک بیمار می‌تواند بدان دست یابد.

تقدیم به پدرم وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم که در طریقت ما کافریست رنجیدن - ضحی حسینی‌نصر

«قوی‌تر از تقدیر شجاعتی است که سرسختانه آن را تاب می‌آورد».

احساس گناه بازمانده یا سندروم نجات‌یافته به‌نوعی وضعیت روانی گفته می‌شود که طی آن فرد بازمانده (از یک فاجعه یا موقعیت تراژیک) احساس می‌کند مرتکب گناه یا اشتباهی شده است که از وضعیت بدی که دیگران نتوانستند از آن بیرون بیایند، بیرون آمده است. این حس گناه می‌تواند جزئی از «سوگ ناسالم» نیز به شمار آید.

تا زندگی هست تلاش برای ادامه دادن آن نیز باید ادامه یابد.

که در طریقت ما کافریست رنجیدن

می‌دانی اغلب مردم پیشرفت‌های بیرونی را دستاورد می‌دانند اما دستاورد همیشه آن‌گونه نیست. گاهی دستاورد، درونی است و می‌تواند به شکل نگاه و نگرشی باشد که پس از تجربه تلخی‌ها به دست می‌آوری.

می‌دانی اغلب مردم پیشرفت‌های بیرونی را دستاورد می‌دانند اما دستاورد همیشه آن‌گونه نیست. گاهی دستاورد، درونی است و می‌تواند به شکل نگاه و نگرشی باشد که پس از تجربه تلخی‌ها به دست می‌آوری

هر یک از ما مسئولیت پاسخگویی به پرسش‌های زندگی را برعهده داریم. وقتی حقیقت عظیم و بنیادی انسان بودن را به یاد آوریم دیگر این موضوع جای شگفتی نخواهد داشت، زیرا انسان بودن چیزی جز آگاه بودن و پذیرش مسئولیت نیست! اما اگر زندگی همیشه بر حسبِ امکانات معنا دارد، اگر این تنها به ما بستگی دارد که زندگی خواه با همین معنای ممکن و پیوسته در حال تغییر پر شود، اگر مسئولیت عملی کردن تحقق معنا به‌طور تام بر عهده ماست آنگاه بدون شک از این موضوع نیز آگاهیم: کاری که بی‌تردید بیهوده است و مطلقاً معنایی ندارد این است که جان خود را بگیریم. خودکشی به هیچ وجه پاسخ هیچ سؤالی نیست؛ خودکشی هرگز قادر نیست مسئله‌ای را حل کند.

«چنان زندگی کن که گویی برای بار دوم است که زندگی می‌کنی و انگار دفعه اول همان‌قدر اشتباه عمل کردی که الان عمل خواهی کرد!»

«کسی که چرایی برای زندگی داشته باشد تقریباً می‌تواند هر چگونه بودنی را تاب آورد»

این ما نیستیم که اجازه داریم درباره معنای زندگی سؤال کنیم- این زندگی است که سؤال می‌پرسد و انگشتش را به سمت ما نشانه می‌گیرد تا پاسخ دهیم- درواقع این ما هستیم که مورد سؤال واقع می‌شویم!

رنج هیچ انسانی نمی‌تواند با رنج شخص دیگر مقایسه شود

سهم اصلی فرانکل در دنیای روان‌درمانی همان چیزی بود که وی آن را «معنادرمانی» نامید؛ مطابق با این رویکرد، مشکلات روانی افراد با کمک به آن‌ها برای یافتن معنا در زندگی، درمان می‌شود. فرانکل بر این باور بود به‌جای اینکه صرفاً در جست‌وجوی شادی و خوشبختی باشیم، می‌توانیم به دنبال معنایی باشیم که زندگی پیشِ رویمان قرار می‌دهد. شادی به‌خودی‌خود چنین هدفی شمرده نمی‌شود. لذت‌ها به زندگی ما معنا نمی‌دهند. در مقابل فرانکل خاطرنشان می‌کند حتی در پرده‌های تاریک و ناشاد زندگی‌مان نیز می‌تواند زمان‌هایی برای بلوغ و یافتن معنا وجود داشته باشد. فرانکل ادعا می‌کند مشکلات و چالش‌های دشوارتر حتی می‌توانند معنادارتر باشند. به اعتقاد او نحوه کنار آمدن ما با مصائب زندگی «نشان می‌دهد ما کیستیم».

«قوی‌تر از تقدیر شجاعتی است که سرسختانه آن را تاب می‌آورد».

«خانم‌ها و آقایان! حزب سوسیالیست ملی جنون نژادی را باب کرد، اما اگر نظر من را بخواهید تنها دو نژاد واقعی وجود دارد: نژاد مردمان شریف و نژاد مردم ناشریف و این شکاف نژادی در همه ملت‌ها، احزاب و انواع گروه‌ها وجود دارد. مردم شریف همیشه در اقلیت بوده‌اند و احتمالاً برای همیشه نیز در اقلیت باقی خواهند ماند. اما خطر در جای دیگری در کمین است. خطر آنجاست که دستگاه سیاسی همین مردم ناشریف را به سمت خط مقدم تشویق می‌کند و به‌این‌ترتیب اجازه می‌دهد تا عنصری منفی کنترل ملت را به دست گیرد. خطر واقعی در اینجا نهفته است. از آغاز هیچ ملتی از این تهدید در امان نیست. بنابراین به‌جرئت می‌توانم بگویم: اساساً هر ملتی و نیز همه ملت‌ها قابلیت رقم زدن هولوکاست دیگری را دارند!»

تنها زمانی که ارزش زندگی هر انسان بارِ دیگر منحصربه‌فرد و غیرقابل قیاس شناخته شود، فقط آن‌وقت است که بشر از تکیه‌گاه روانی لازم برای غلبه بر بحران‌های معنوی برخوردار خواهد شد.

در فرایند بیماری رنج بدترین چیزی است که وجود بیمار را تسخیر می‌کند و امید همان رهایی از رنج است. ا