بریده‌هایی از کتاب مطلع مهر

عمدتاً آنها که احساسی‌ترند بیشتر مدعی این هستند که احساساتی عمل نمی‌کنند.؛

فرق فرد تحصیل کرده با فرد عوام و بی‌سواد در این است که اگر فرد تحصیل کرده بخواهد عازم مکّه شود در پی مطالعه‌ی کتاب‌هایی در زمینه‌ی حجّ است ولی فرد عامی صرفاً می‌گوید می‌خواهم به مکّه بروم. استاد محمدتقی جعفری (ره) می‌فرمودند: آیا برای ۵۰ سال زندگی مشترک نمی‌خواهید ۵۰ ساعت وقت بگذارید، فکر کنید، مطالعه کنید یا به سخنرانی بزرگان در این زمینه گوش دهید؟!

«الظّانّینَ بِاللهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَیهِمْ دائِرَة السَّوْءِ؛ کسانی که به خداوند بدگمان هستند، حوادث بد زمانه برای آن‌هاست.»

بزرگی از اهل دل سفارش می‌کرد که چهل روز دعای «یا مَن تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکارِه» را بخوانید. نگارنده شاهد این بود که جوانی که ازدواجش خیلی سخت شده بود، با این دعا در کمال ناباوری چه ازدواج شیرینی نمود.

مهارت خوب گوش دادن در بین جوانان امروز کم‌تر رعایت می‌شود؛ چراکه عمده دغدغه‌ی افراد، خوب حرف زدن است؛ در حالی که در خواستگاری خوب گوش دادن مهم‌تر و لازم‌تر است.

عقلانیت با خواندن کتاب و مطالعه به دست نمی‌آید که به جوانی بگوییم چند سال درس بخوان و مثلاً یک دور کتاب‌های شهید مطهری را بخوان تا عاقل شوی. عقل یعنی اینکه تصمیم بگیری عاقل باشی و سنجیده رفتار کنی؛ به این منظور باید در روابط اجتماعی دیگران تأمّل کنیم و آنچه از دید عموم بزرگان ناشایست جلوه می‌کند و زننده است را انجام ندهیم. در رفتار خود توجّه کنیم و عیوب خود را بشناسیم و در رفع آن بکوشیم.

اگر کسی بگوید من معیار ایمان را در انتخاب همسر در نظر داشتم ولی به آرامش نرسیدم، باید به او بگوییم: شما تدین ظاهری فرد را در انتخاب همسر در نظر داشتی نه ایمان را!

البته ایمان حقیقی همیشه با عقلانیت توأم خواهد بود و اگر کسی عاقل نبود، هرچند ظاهر متدینی داشته باشد، مؤمن حقیقی نیست.

فرد مناسب، منظور فرد ایده‌آل نیست؛ مگر خود شما ایده‌آل هستید که می‌خواهید طرف مقابل ایده‌آل باشد؟ منظور از مناسب، یعنی به خود، خانواده و فرهنگت نگاه کن و انتخاب کن.

توصیه‌ی علمای اخلاق این است که تا آثار اعمالتان در سرنوشت شما تأثیر نگذاشته است توبه کنید. بنابراین انسان باید قبل از آنکه مورد عقاب و سرنوشت سوء واقع شود، در پی اصلاح اعمال خود برآید.

در ماجرای جنگ صفین پیرمردی از امیر المؤمنین (ع) پرسید: یا علی اینکه ما به جنگ صفین آمده‌ایم، در سرنوشت ما نوشته شده بود یا نه؟ حضرت فرمودند: از هیچ تپه‌ای بالا نرفتید و از هیچ بلندی به پایین نیامدید مگر اینکه جزء سرنوشتتان بود. پیرمرد با شنیدن این سخن ناراحت شد و گفت: پس ما کاری نکرده‌ایم. ما داریم در مسیر سرنوشت حرکت می‌کنیم، حضرت فرمودند: شما با اختیار خود در این سرنوشت آمدید. اگر تو برای جنگ صفین آمدی، در سرنوشتت نوشته بودند امّا در سرنوشتت، ده‌ها متغیر دیگر هم بود؛ می‌توانستی در کوفه بمانی و این اتّفاق‌ها برایت نیفتد. می‌توانستی به سپاه معاویه بروی و از آن مسیر حرکت کنی و علیه من بجنگی. ده‌ها چیز در سرنوشت تو مشخّص شده بود و تو با اختیار خودت این راه را انتخاب کردی. این، داستان سرنوشت است.

خداوند نجّار نیست ولی در و تخته را خوب با هم جُفت و جور می‌کند.

سفارش پیامبر خدا (ص) : نخست نیت خواستگاری بکن. سپس وضویی کامل بساز و نمازی را که خداوند بر تو نوشته، به جای آور. سپس پروردگارت را ستایش کن. و از او به بزرگی یاد کن. آنگاه بگو: اُکتُمِ الخِطبَةَ، ثُمَّ تَوَضَّأ فَأحسِن وُضوءَک، وصَلِّ ماکتَبَ اللهُ لَک، ثُمَّ احمَد رَبَّک وَ مجِّدهُ، ثُمَّ قُل: اللّهُمَّ إنَّک تَقدِرُ و لا أقدِرُ، و تَعلَمُ و لا أعلَمُ، أنتَ عَلاّمُ الغُیوبِ، فَإِن رَأَیتَ لی فی فُلانَةَ- تُسَّمیها باِسمِها- خَیراً فی دینی و دُنیای و آخِرَتی، و إن کانَ غَیرُها خیراً لی منها فی دینی و دُنیای و آخِرَتی، فَاقضِ لی بهِا. بار خدایا! تو می‌توانی و من نمی‌توانم. تو می‌دانی و من نمی‌دانم. تو دانای نهان‌هایی. پس اگر در فلانی – نام او را می‌بری- برای دین و دنیا و آخرت من خیر می‌بینی،[ او را برایم قسمت فرما ]و اگر جز او را برای دین و دنیا و آخرت من بهتر می‌بینی، او را برایم قسمت فرما!

بزرگی از اهل دل سفارش می‌کرد که چهل روز دعای «یا مَن تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکارِه» را بخوانید. نگارنده شاهد این بود که جوانی که ازدواجش خیلی سخت شده بود، با این دعا در کمال ناباوری چه ازدواج شیرینی نمود.

اگر دختر خانم اتاقی اختصاصی در منزل دارد و صحبت‌های دو نفری قرار شد در آن اتاق انجام گیرد، تصویری که بر دیوار اتاق نصب شده و کتاب‌های در قفسه می‌تواند بیانگر حالات روحی دختر باشد

به تعبیر امام رضا(ع) ایمان فرد به حجم نماز و روزه‌هایش نیست، به شرکت در محافل مذهبی نیست؛ بلکه به صداقت و امانتداری اوست.

بنابراین اصلی‌ترین عامل ازدواج موفّق عقلانیت است. اگر همه به شما بگویند اصلی‌ترین عامل در ازدواج موفّق ایمان است، بنده‌ی کم‌ترین به عنوان کسی که ادّعای دیانت دارم، عقل را اصلی‌ترین عامل در ازدواج موفّق می‌دانم؛

هر کس به میزان ولخرجی و ریخت و پاش غیرضروری که در تشریفات ازدواج فرزندش انجام می‌دهد، مصداق این «صدّ عن سبیل الله» است.

وقتی شاد هستید آرام بخندید تا غم بیدار نشود و وقتی ناراحتید آرام گریه کنید تا شادی ناامید نشود.

در بیمارستان به عیادتش رفتیم. صحنه‌ای جالب را شاهد بودیم که دو نفر بیمار روانی در کنار هم نشسته بودند. یکی از آن‌ها به دیگری دلداری می‌داد و ما را به دوستش نشان داده و می‌گفت: ببین این‌ها هم مثل ما هستند، فقط فرقشان با ما در این است که ما هر چه در دل خود احساس می‌کنیم به زبان می‌آوریم ولی این‌ها در دلشان مخفی می‌کنند و به کسی حرف خود را نمی‌زنند. این سخنان از آن جملات نغزی بود که صاحب آن به اصطلاح دیوانه‌ی عاقل‌کُش بود. خیلی حرف سنگین و سنجیده‌ای بود. آنچه دیوانگان بیان می‌کنند ما هم در دردل داریم ولی بیان نمی‌کنیم

برای بنده، گناهی بدتر از این نیست که پسر برادر [مؤمن ]او نزدش برود و بگوید: مرا [با دخترت] ازدواج بده و او بگوید: این کار را نمی‌کنم [و به تو زن نمی‌دهم] ؛ من از تو ثروتمندترم.

در روایات نکات دقیقی در مورد انتخاب همسر دیده می‌شود؛ به طور نمونه احساس سازگاری روحی؛

وقتی مادری برای دخترش جهیزیه‌ای آنچنانی فراهم می‌کند، (هر چند به ظاهر از مال حلال همسرش تهیه کرده است) نتیجه‌ی این تشریفات و ولخرجی‌ها سرخوردگی دیگر دختران می‌شود؛ زیرا آنان تصوّر می‌کنند اگر جهیزیه‌ای در حدّ آن عروس خانم نداشته باشند، موجب سرافکندگی در بین اقوام و آشنایان است.

پیامبر خدا (ص) می‌فرمود: هرگاه کسی نزد شما [به خواستگاری] آمد که اخلاق و دین او را می‌پسندید، به او زن دهید که اگر چنین نکنید، گناه و تباهی بزرگی در زمین (جامعه) پدید خواهد آمد.

اللهم فاجعل نفسی مطمئنة بقدرک راضیة بقضائک؛ خداوندا! نفسم را به قدر خود اطمینان بخش و به قضای خود راضی گردان.

آیا برای ۵۰ سال زندگی مشترک نمی‌خواهید ۵۰ ساعت وقت بگذارید، فکر کنید، مطالعه کنید یا به سخنرانی بزرگان در این زمینه گوش دهید؟!

عیبی که گفتن آن امکان دارد یک خواستگاری را برهم بزند، نگفتن آن یک زندگی را به هم خواهد زد

چگونه می‌توانیم خاطرجمع شویم که این محبّت اوّلیه، عشق و محبّت مداوم زندگی را به همراه خواهد داشت؟ پاسخ این است که محبّت اصلی زمانی جلوه می‌نماید که سنخیت و تطابق فرهنگی و خانوادگی که قبلاً در مورد آن سخن گفتیم، در طرفین موجود باشد. از این رو، توصیه می‌کنیم همیشه عقل را مقدّم بر قلب در نظر داشته باشید؛ یعنی عقل حرف اوّل را به عنوان کارشناس بزند و قضاوت آخر را قلب به عنوان حرف آخر بیان کند.

کسی که از سربازی فرار می‌کند، نشان می‌دهد که آمادگی برخورد با مشکلات را ندارد.

اصلی‌ترین عامل ازدواج موفّق عقلانیت است.