بریده‌هایی از کتاب بازی ها

«اگر نوازش نشوی، مخت می‌پکد.»

فرد ممکن است حتی در حضور دیگران نیز تنها باشد؛

عجله کردن همانا نادیده گرفتن محیط است و تنها درگیر نفس بودن و خودپرستی. مردی چینی وارد ایستگاه قطار زیرزمینی شد تا سوار قطار محلی شود. همراه او که مردی سفیدپوست بود پیشنهاد کرد سوار قطار سریع‌السیر شوند، چون بیست دقیقه زودتر به مقصد می‌رسد، و آنها همین کار را کردند. وقتی در ایستگاه سنترال پارک پیاده شدند، مرد چینی روی یکی از نیمکت‌های پارک نشست و وقتی تعجب همراهش را دید، علت این کار خود را چنین توضیح داد: «خب، الان که بیست دقیقه وقت صرفه‌جویی کردیم، می‌توانیم بنشینیم و از منظره پارک لذت ببریم.»

صمیمیت زمانی شروع می‌شود که برنامه‌ریزی انفرادی (که معمولا غریزی است) شدت می‌یابد، و نه الگوهای اجتماعی و نه محدودیت‌ها و انگیزش‌های ثانوی سد راه آن نمی‌شوند. صمیمت تنها جواب ارضاکننده و کامل به گرسنگی محرک و گرسنگی به رسمیت شناخته شدن و گرسنگی ساخت است

بدگویی از زنش است، و در آخر سرش را رو به زنش برمی‌گرداند و می‌گوید: «این‌طور نیست، عزیزم؟» خانم وایت به دو دلیل در سطح «بالغ» آشکارا با او موافقت می‌کند: اولا آن که اصل روایت دروغ نیست و درست تعریف شده است، و در این لحظه مخالفت با چیزی که به طور ضمنی و گذرا تعریف شده (ولی جان اصلی این تبادل است) خرده‌گیری خواهد بود. و ثانیآ آن که مخالفت با کسی که آدم را در انظار «عزیزم» خطاب کرده مطمئنآ کار سبکی است. با وجود این، دلیل روانشناختی او برای این موافقت، حالت افسرده اوست. او اصلا به همین دلیل با این مرد ازدواج کرده است ـ یعنی به دلیل برملا ساختن نقاط ضعف او، چون خودش هرگز شجاعت این کار را نداشته است. وقتی

زندان انفرادی ازجمله تنبیهاتی است که حتی زندانیانی که در برابر شکنجه سخت و مقاوم بوده‌اند، از آن وحشت دارند

یک هنرپیشه سینما ممکن است نیاز داشته باشد در هفته صدها تشویق و نوازش از دوستداران گمنام و غیرقابل شناسایی دریافت کند تا مخش به اصطلاح نپکد، درحالی که سلامت جسمی و روانی یک دانشمند احتمالا تنها مستلزم دستی است که استادی سرشناس سالی یک‌بار محض تشویق به پشتش بنوازد.

واحد آمیزش اجتماعی تبادل (یا رفتار متقابل) نام دارد. اگر دو یا چند نفر در برخوردی اجتماعی باهم روبه‌رو شوند، دیر یا زود یکی از آنها حرفی می‌زند که به گونه‌ای نشانه به رسمیت شناختن فرد یا افراد دیگر است. این را محرک تبادل می‌نامیم.

ساده‌ترین نوع تبادل‌ها تبادلی است که در آن جنبه‌های «بالغ» هر دو طرف شرکت‌کننده، مسئول بروز محرک و دادن پاسخ باشد.

تبادل‌ها صورت زنجیره‌ای دارند، به طوری که هر پاسخ به نوبه خود محرکی برای تبادل بعدی محسوب می‌گردد.

دکتر اسپیتز متوجه شد نوزادانی که پس از تولد برای مدتی طولانی از آغوش محروم می‌گردند، رفته رفته دچار افت روحی غیرقابل جبرانی می‌شوند و چه‌بسا سرانجام با ناراحتی‌های روانی ناشی از آن از پای درآیند.

مطلوب‌ترین محرک‌ها آنهایی هستند که از راه صمیمیت جسمی عمل می‌کنند.

«اگر نوازش نشوی، مخت می‌پکد.» بنابراین بعد از آنکه دوران صمیمیت دامان مادر به پایان رسید، فرد در بقیه عمر هر روز با این معما مواجه است که دست تقدیر چه شاخی سر راهش سبز خواهد کرد. یک شاخ عبارت است از نیروهای اجتماعی و روانشناختی و زیستی که مدام سد ادامه صمیمیت جسمانی به سبک دوران نوزادی می‌شود، و شاخ دیگر تلاش مداوم اوست برای کسب مجدد آن صمیمیت.

نوازش را می‌توان اصطلاحآ هر نوع حرکتی به حساب آورد که به رسمیت شناختن حضور دیگری را نشان می‌دهد. بنابراین نوازش را می‌توان واحد اساسی عمل اجتماعی نامید.

فردِ تنها می‌تواند زمان خود را به دو طریق ساخت ببخشد: با فعالیت یا با خیال. فرد ممکن است حتی در حضور دیگران نیز تنها باشد؛ و این را معلمان مدرسه به خوبی می‌دانند.

هرگاه فرد در جمع دو نفر یا بیشتر قرار بگیرد، راه‌های متعددی برای ساختِ زمان وجود دارد: (۱) مناسک، (۲) وقت‌گذرانی، (۳) بازی، (۴) صمیمیت، و (۵) فعالیت، که خود ممکن است زمینه‌ای برای هریک از چهار مورد دیگر باشد. هدف هریک از افراد جمع،

هرگاه فرد در جمع دو نفر یا بیشتر قرار بگیرد، راه‌های متعددی برای ساختِ زمان وجود دارد: (۱) مناسک، (۲) وقت‌گذرانی، (۳) بازی، (۴) صمیمیت، و (۵) فعالیت، که خود ممکن است زمینه‌ای برای هریک از چهار مورد دیگر باشد.

«امتیازاتِ» تماس‌های اجتماعی بر محور تعادل جسمی و روانی دور می‌زند. این امتیازات به عوامل زیر بستگی دارد: (۱) تسکین تنش‌ها، (۲) پرهیز از موقعیت‌های زیان‌آور، (۳) کسب نوازش، و (۴) حفظ تعادل وجود.

رضایت‌بخش‌ترین صور تماس اجتماعی، خواه در قالبی از فعالیت بگنجند یا نه، بازی‌ها و صمیمیت هستند.

صمیمیت مداوم بسیار نادر است، و حتی در صورت وجود داشتن نیز بیش از هر چیز موضوعی خصوصی است. آمیزش‌های اجتماعی مهم بیشتر به شکل بازی ظهور می‌کنند

هر فرد در هر موقعیت معین از زندگانی اجتماعی‌اش، یک «حالتِ من» شامل «والد»، «بالغ» یا «کودک» را ابراز می‌دارد و افراد ممکن است به تناسب آمادگی‌شان، از یک «حالتِ من» به حالتی دیگر تغییر وضعیت دهند.

از بسیاری از جهات «کودک» باارزش‌ترین جنبه شخصیت محسوب می‌شود، و می‌تواند در زندگی فرد همان آثاری را داشته باشد که یک بچه در زندگی خانوادگی دارد، یعنی خوشحالی، جذبه و خلاقیت. اگر «کودک» درون فرد ناسالم باشد، عواقب آن نیز ممکن است تلخ باشد

«حالاتِ من» در هر شخص پدیده‌هایی جسمی و بهنجارند. مغز اندام اصلی تنظیم‌کننده زندگی روانی است و محصولات آن به صورت «حالاتِ من» تنظیم و ذخیره می‌شود.

هر سه جنبه شخصیت ارزش حیاتی و زیستی بسیار زیادی دارند و فقط هرگاه یکی از آنها نظم و تعادل بقیه را برهم زند، لزوم تجزیه و تحلیل این اختلال و تنظیم مجدد احساس می‌شود. در غیر این صورت، هریک از سه جنبه «والد» و «بالغ» و «کودک» دارای ارزش مساوی‌اند و در زندگی کامل و بارور، جای حقه خود را دارند.

پاسخ «بالغ» از سوی او ممکن بود چنین باشد: «بله، در هر دو مورد حق با شماست.» ولی در لایه نهفته، یا در سطح روانشناختی، «بالغِ» آموزش دیده و باتجربه فروشنده، بردار را به سوی «کودک» خانم خانه‌دار جهت می‌دهد. صحت قضاوت فروشنده موقعی تأیید می‌شود که «کودک» جواب می‌دهد. یعنی نهایتآ می‌گوید: «مهم نیست پولش چقدر می‌شود، اما من می‌خواهم به این مردک متکبر ثابت کنم که از بقیه مشتری‌هایش کم‌وکسری

تبادل‌ها را می‌توان به مکمل یا متقاطع، و ساده یا نهفته طبقه‌بندی کرد و تبادل‌های نهفته را می‌توان به سنخ‌های زاویه‌دار و مضاعف تقسیم نمود.

فرق بین رویه‌ها و مناسک در اصل پیشداوری نهفته است: رویه‌ها را «بالغ» برنامه‌ریزی کرده و مناسک را «والد.»

«بازی» رشته‌ای تبادل مکمل با هدف نهفته است که تا حصول به نتیجه پیش‌بینی شده و کاملا مشخص پیش می‌رود و جریان پیدا می‌کند. یعنی هر بازی رشته‌ای تبادل مشخص و غالبآ تکراری است، با ظاهری قابل قبول و دارای انگیزه‌ای پنهانی ـ یا به زبان عامیانه‌تر رشته‌ای حرکت است با دام یا کلک.