بریده‌هایی از کتاب چارلز داروین

در زمان درگذشت داروین (سال ۱۸۸۲)، فرگشت به نظریهٔ تثبیت‌شده‌ای تبدیل شده بود که به‌طور گسترده مورد پذیرش جامعهٔ دانشمندان قرار گرفته بود؛ گرچه همچنان در بخش‌هایی از جامعه بحث‌برانگیز بود. اما تفسیری از فرگشت که داروین دربارهٔ تنوع به واسطهٔ انتخاب طبیعی مطرح کرده بود، همیشه هم مدل مورد پذیرش نبود. نظریه‌های رقیب گسترش یافته بودند و نظریه‌های قدیمی، به‌خصوص لامارکیسم، در برخی بخش‌ها مورد پذیرش قرار گرفته بودند. پیشرفت‌ها در نظریهٔ فرگشت در دههٔ آخر قرن نوزدهم به علت عدم توانایی در پرده‌برداشتن از سازوکارهای وراثت و فرایندهایی که تنوع به واسطهٔ آن‌ها رخ می‌دهد، متوقف شدند.

۷ـ داروین علاوه بر عدم استفاده از واژهٔ «فرگشت» در چاپ نخست، از عبارت «بقای اصلح» نیز استفاده نکرد. این عبارت را در حقیقت فیلسوف و اندیشمند سیاسی هربرت اسپنسر ابداع کرد. با وجود این، داروین در نسخه‌های بعدی منشا انواع این عبارت را از او وام گرفت

هیوم از پیشروان و مشوقان فلسفهٔ تجربه‌گرایی بود. این اندیشه ادعا می‌کند دانش تنها می‌تواند به واسطهٔ تجربه و مشاهده ـ و نه از منابع الهی یا ماوراطبیعی‌ـ به‌وجود بیاید. او دیدگاه‌های خود را به‌عنوان نوعی شک‌گرایی افراطی بیان کرد و نشان داد تفسیر دنیای طبیعی به مبانی مذهبی بستگی ندارد، بلکه وابسته به قوانین قابل مشاهده است. سخت‌گیری‌ای که هیوم همراه با بیان این نظرات به کار برده، دست‌کم برای آن‌هایی که تصمیم می‌گیرند این نظرات را نادیده نگیرند، به آن معنا است که دیگر نمی‌توان تفاسیر مذهبی دربارهٔ جهان طبیعی را بدون مورد پرسش قراردادن آن‌ها پذیرفت. داروین پس از بازگشت از سفرش با بیگل دقیقا همین عقیده را به کار گرفت.

این‌که بخواهیم به‌طور دقیق تعیین کنیم داروین در چه حوزه‌هایی از اندیشه‌های هیوم و اسمیت استفاده کرده، دشوار است. البته شاید یافتن کارهایی که آن‌ها به موازات هم انجام داده‌اند آسان باشد؛ چراکه این کارها اصلا وجود ندارند! این که داروین بدون مراجعه به کارهای این دو مرد به نتایج خود رسیده باشد، امکان‌پذیر است. گرچه خود داروین تصدیق می‌کند در کارهایش مدیون توماس مالتوس است که کارهای او خود تا حد زیادی تحت تاثیر اسمیت بوده است. اما در این میان حقیقت بنیادینی وجود دارد که باعث می‌شود به‌دشواری بتوان داروین را فقط مبتدی خوش‌شانسی فرض کرد؛ آن حقیقت، اشتراکاتی است که میان ایده‌های داروین، هیوم و اسمیت وجود دارد. به‌خصوص دربارهٔ داروین و اسمیت که هر دو متوجه شده بودند رقابت میان اعضا در نهایت به‌شکلی ناخودآگاه به ثبات در جامعه می‌انجامد.

اتهام اول از برداشت اشتباهی از آن‌چه داروین می‌کوشیده انجام دهد، برخاسته است. او فرگشت را کشف نکرد؛ فرگشت پیش از آن‌که داروین کارش را روی تغییر گونه‌ها شروع کند، نظریه‌ای متداول -اما نه چندان پسندیده- بود. پرسشی که داروین می‌کوشید پاسخش را بیابد، این نبود که «آیا گونه‌ها می‌توانند تغییر کنند یا نه؟» بلکه این بود که آن‌ها چه‌گونه تغییر می‌کنند؟ لامارک با فرضیهٔ خود دربارهٔ به ارث رسیدن ویژگی‌های اکتسابی، منسجم‌ترین نظریه را پیش از آن‌که داروین شرح دهد، گسترش داده بود. فرضیهٔ او مبتنی بر این حقیقت بود که ویژگی‌های فیزیولوژیکی‌ای که موجودات زنده در طول حیات‌شان کسب می‌کنند، می‌توانند به نسل‌های بعد انتقال داده شوند. داروین در واقع از این نظریه‌های فرگشتی آگاه بود.

داروین در طول نوشتن تبار انسان، تصمیم گرفت بخشی به کتابش بیافزاید؛ آن بخش دربارهٔ این بود که حالات صورت و تکان‌های بدن، چه‌گونه احساسات را بیان می‌کنند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد بیش‌تر از آن‌که دربارهٔ فرگشت باشد با روان‌شناسی در ارتباط است (آن زمان، روان‌شناسی تازه داشت به‌عنوان رشته پا می‌گرفت). میزان اطلاعاتی که داروین گرد آورده بود به‌سرعت آن‌قدر زیاد شدند که او ترجیح داد آن را به صورت کتابی جداگانه منتشر کند. در سال بعد او کتاب بیان احساسات در انسان و جانوران را منتشر کرد؛ کتابی که می‌توان آن را به‌عنوان آخرین کتاب مهم او در نظر گرفت

داروین آن‌قدرها هم تحت‌تاثیر اندیشه‌های گالتون دربارهٔ «به ارث رسیدن نبوغ» قرار نگرفت؛ او می‌گفت فکر می‌کند دستاوردها به همان اندازه که از هوش و یا هر چیز ذاتی دیگری مانند نبوغ می‌آیند، از غیرت و سخت‌کوشی نیز به وجود خواهند آمد. او پیش از آن‌که گالتون در سال ۱۸۸۳ اصول کامل به‌نژادی را در کتابی منتشر کند، درگذشت؛ داروین دیگر درصدد تکرار کلیشه‌های نژادی و جنسی خودش نبود، بنابراین، دشوار است که او را در حال تایید ایده‌های پسرعمه‌اش ببینیم. گرچه او در کتاب تبار انسان، با نظریه‌های اولیهٔ گالتون به‌طور ویژه موافقت کرده بود اما با نوشتن این‌که معتقد است غرایز جمعی و حس هم‌دردی برای دیگران که از طریق انتخاب طبیعی برمی‌خیزد، دیدگاه‌هایی که در آن کتاب مطرح کرده تعدیل شده و باور دارد این غرایز و حس هم‌دردی منج