بریده‌هایی از کتاب لذت کمتر داشتن

قبل از خریدن وسیله‌ای دست نگه‌داریم و بپرسیم «چرا؟».

درواقع، این بزرگ‌ترین نکته درمورد داشتن فضای خالی است: باعث می‌شود مواردی (و افرادی) که واقعاً برایمان مهم هستند در مرکز توجه قرار بگیرند. اگر یک تابلوی نقاشی زیبا داشته باشید اطرافش را با وسایل دکوری دیگر شلوغ نمی‌کنید، بلکه اطرافش را خالی می‌گذارید تا خوب به چشم بیاید. اگر گلدانی شیک داشته باشید، هرچه دستتان برسد را داخلش قرار نمی‌دهید، بلکه آن را روی پایه‌ای مخصوص قرار می‌دهید. باید با هر چیزی که برایمان مهم است همین‌طور با احترام رفتار کنیم و این به آن معناست که باید تمام وسایلی که برایمان مهم نیستند را دور بریزیم. با ایجاد فضای خالی در خانه‌هایمان، توجهمان را به جایی که باید باشد برمی‌گردانیم: روی کارهایی که انجام می‌دهیم نه وسایلی که داریم. زندگی آن‌قدر کوتاه است که حیف است آن را صرفِ وسایل کنیم. وقتی پیر شویم و موهایمان خاکستری شود، از وسایلی که داشتیم باافتخار صحبت نمی‌کنیم بلکه از اقداماتی که در فضای خالی‌مان انجام دادیم صحبت می‌کنیم.

وقتی پول به کارتتان واریز می‌شود اختیارتان را از دست ندهید. درواقع، هیچ وسیله‌ای را بدون سؤال کردن تا جلوی صندوق نبرید. از هر وسیله‌ای که می‌خواهید بخرید بپرسید (البته در ذهنتان!): «آیا تو لیاقت بودن در خانه‌ام را داری؟» «تو چه ارزشی را به خانه‌ام اضافه می‌کنی؟» «آیا قرار است زندگی‌ام را آسان‌تر کنی؟ یا اینکه دردسرهایت بیشتر از فوایدت است؟»«آیا جایی برای نگهداری از تو دارم؟» «آیا در خانه وسیله‌ای ندارم که بتواند همان کاری را برایم انجام دهد که تو قرار است انجام دهی؟» «آیا می‌خواهم تو را برای همیشه یا حداقل برای مدت‌زمانی طولانی نگه‌دارم؟ اگرنه، دور انداختنت چقدر برایم سخت خواهد بود؟

گاندی: «ساده زندگی کنید تا شاید دیگران هم بتوانند به‌سادگی زندگی کنن

پخت و مزهٔ خوب غذا به خلاقیت ما بستگی دارد نه به ظروف داخل کابینت‌هایمان. غذاهای لذیذ از بشقاب‌ها و لوازم آشپزی شیک به وجود نمی‌آیند بلکه از دست‌ها و قلب برمی‌آیند

وقتی پول به کارتتان واریز می‌شود اختیارتان را از دست ندهید. درواقع، هیچ وسیله‌ای را بدون سؤال کردن تا جلوی صندوق نبرید. از هر وسیله‌ای که می‌خواهید بخرید بپرسید (البته در ذهنتان!): «آیا تو لیاقت بودن در خانه‌ام را داری؟» «تو چه ارزشی را به خانه‌ام اضافه می‌کنی؟» «آیا قرار است زندگی‌ام را آسان‌تر کنی؟ یا اینکه دردسرهایت بیشتر از فوایدت است؟»«آیا جایی برای نگهداری از تو دارم؟» «آیا در خانه وسیله‌ای ندارم که بتواند همان کاری را برایم انجام دهد که تو قرار است انجام دهی؟» «آیا می‌خواهم تو را برای همیشه یا حداقل برای مدت‌زمانی طولانی نگه‌دارم؟ اگرنه، دور انداختنت چقدر برایم سخت خواهد بود؟»

بیایید این نکته را هم در نظر بگیریم: ما دنیا را با بیش از شش بیلیون نفر دیگر سهیم هستیم. فضا و منابعمان محدود و پایان‌پذیر هستند. چطور می‌توان تضمین کرد که برای ادامهٔ زندگی غذا، آب، زمین و انرژی کافی خواهیم داشت؟ با مصرف کردن به‌اندازهٔ نیاز. برای هر ذرهٔ اضافه‌ای که مصرف می‌کنیم، یک نفر دیگر را (در زمان حال یا آینده) از داشتنش محروم می‌کنیم. آن یک ذرهٔ اضافه شاید در زندگی ما به چشم نیاید اما برای یک نفر دیگر ممکن است حکم مرگ و زندگی را داشته باشد.

وسیله‌ای که بدون استفاده در خانه‌تان مانده و اصلاً به آن توجهی ندارید ممکن است برای شخصی دیگر شادی‌آور یا حتی ضروری باشد.

برخلاف آنچه تولیدکنندگان و فروشندگان می‌خواهند باور کنید، شخصیت شما با وسایلی که دارید تعریف نمی‌شود. برخلاف آنچه تبلیغات تمام‌صفحهٔ مجلات و آگهی‌های بازرگانی پُرزرق‌وبرق نشان می‌دهند، شما، شما هستید و وسایل، وسایل؛ هیچ چیزی قادر نیست این مرزها را جابه‌جا کند.

اگر واقعاً نیازی به یک گرم‌کن یا یک جفت کفش جدید نداریم، بیایید اصلاً آنها را نخریم و نگوییم که مُد است. بیایید به منابعی فکر کنیم که صرفِ تولید آنها شده‌اند، کارخانه‌هایی که آنها را تولید کرده‌اند، هزینه‌ای که صرفِ انتقال آنها از آن‌سوی دنیا شده است و تأثیری که از بین بردنشان روی کرهٔ زمین خواهد گذاشت. بیایید خریدهایمان را براساس نیازهایمان و چرخهٔ کلیِ تولیدشان انجام دهیم نه براساس اینکه رنگشان را دوست داریم یا مثلاً آنها را در تبلیغات دیده‌ایم.

آیا با دانستن اینکه عده‌ای در دنیا از بی‌آبی و تشنگی رنج می‌برند باز هم هنگام مسواک زدن شیر آب را باز می‌گذارید؟ آیا با دانستن اینکه کمبود نفت باعث فقر و هرج‌ومرج در دنیا می‌شود باز هم خودروهای از رده خارج را استفاده می‌کنید؟ آیا با دانستن اینکه جنگل‌زدایی چه تأثیرات مخربی دارد باز هم خانه‌های بسیار بزرگ می‌سازید؟ اگر می‌دانستیم که سبک زندگی‌مان چقدر روی زندگی دیگران تأثیر می‌گذارد شاید کمی ساده‌تر زندگی می‌کردیم.

رای اینکه یک نگهبان خوب باشید، باید به خانه‌تان به‌عنوان یک مکان مقدس فکر کنید نه یک انباری. مجبور نیستید برای هر وسیلهٔ سرگردانی که سرِ راهتان قرار می‌گیرد جایی در خانه‌تان پیدا کنید. هروقت وسیله‌ای تلاش کرد با جذابیت یا زرنگی راهش را به خانه‌تان باز کند، یادتان باشد که شما قدرت این را دارید که مانع ورودش شوید. برای هر وسیله‌ای که ارزش و اعتباری، چه ازلحاظ کاربرد یا زیبایی، برای زندگی‌تان ندارد یک تابلوی «متأسفم، فضای خالی ندارم» روی در نصب کنید. یک امتناعِ ساده در آغاز راه شما را از یک به‌هم‌ریختگی پیچیده در انتهای راه نجات می‌دهد.

متأسفانه نمی‌توانیم در یک زمان همه‌کار انجام دهیم، همه را خشنود کنیم و همه‌جا باشیم. البته که این موضوع باعث نمی‌شود دیگران از خواسته‌ها و انتظاراتشان از ما دست بردارند. اما ما فقط چند ساعت درطول روز و چند روز درطول هفته زمان داریم و برای حل این مشکل تا زمانی که قدرت‌های فرابشری به دست بیاوریم و بتوانیم قوانین فیزیک را درمورد زمان تغییر دهیم فقط می‌توانیم بگوییم «نه».

اصولی که یاد می‌گیریم کار دور ریختن وسایل را برایمان آسان‌تر می‌کند و مانع ورود وسایل جدید به خانه می‌شود. مهم‌تر از همه اینکه متوجه می‌شویم وسایلمان قرار است به ما خدمت کنند نه برعکس.

چه دوست داشته باشیم چه نه وسایلی که از خود به‌جا می‌گذاریم میراث ما خواهند شد. می‌دانم که هیچ‌کدام دوست نداریم از ما به‌عنوان آشغال‌جمع‌کن یاد شود. ترجیح نمی‌دهید از شما به‌عنوان کسی که ساده و شکرگزار زندگی می‌کرد و فقط یک‌سری وسایل خاص و ضروری داشت یاد شود؟

قانون پارِتو (که با نام قانون ۸۰-۲۰ نیز شناخته می‌شود) را رعایت کنیم. در مبحث ما، این قانون می‌گوید که در ۸۰ درصد اوقات فقط از ۲۰ درصدِ وسایلی که داریم استفاده می‌کنیم.

واقعیت امر این است که وقتی نیازهای اساسی‌مان برطرف می‌شوند، دیگر میزان وسایلی که داریم باعث رضایت و خوشحالی‌مان نمی‌شوند. درواقع، خشنودی و خوشحالی از داشتن وسایل به‌سرعت رنگ می‌بازد و آنچه اقتصاددانان به آن «نقطهٔ رضایت» می‌گویند شکل منفی به خود می‌گیرد. (احتمالاً به همین دلیل است که شما دارید این کتاب را می‌خوانید!) به همین خاطر است که «بیشتر داشتن» اغلب باعث رضایتمان نمی‌شود و حتی در بعضی موارد می‌تواند از خوشحالی‌مان بکاهد.

یک‌سری وسایل قدیمی را نگه می‌داریم تا نشان دهیم چه کسی بوده‌ایم یا به چه چیزهایی دست یافته‌ایم. چند نفرتان هنوز لباس‌های زمان مدرسه، نامه‌های عاشقانه یا دفترخاطرات سال‌های فراموش‌شدهٔ دوران تحصیلتان را نگه‌داشته‌اید؟ اصرار داریم چنین وسایلی را نگه‌داریم تا نشان دهیم در گذشته که بوده‌ایم و چه کرده‌ایم (انگار حتماً باید برگهٔ امتحان ریاضیات و هندسه‌مان را داشته باشیم تا ثابت کنیم این رشته را گذرانده‌ایم)

همیشه یکی هست که بیشتر از ما دارد. اینکه بخواهیم ثروتمان را در مقایسه با دیگران بسنجیم بی‌فایده است مگر اینکه باور کرده باشیم که می‌توانیم ثروتمندترین فرد روی کرهٔ زمین باشیم. قسمت خنده‌دار ماجرا اینجاست که حتی بیلیونرها نیز این مشکل را دارند؛ همه‌شان دنبال این هستند تا کشتی تفریحی‌شان از دیگری بزرگ‌تر باشد. انگار قانع بودن به آنچه داریم، حتی در بالاترین سطوح هم غیرممکن است

با ایجاد فضای خالی در خانه‌هایمان، توجهمان را به جایی که باید باشد برمی‌گردانیم: روی کارهایی که انجام می‌دهیم نه وسایلی که داریم. زندگی آن‌قدر کوتاه است که حیف است آن را صرفِ وسایل کنیم.

بیایید تصور کنیم که نصف وسایلی که الان داریم را داشتیم. خدای من، حتی فکر کردن به آن هم لذت‌بخش است! این یعنی پنجاه درصد کار و نگرانی کمتر. پنجاه درصد تمیزکاری، رسیدگی و تعمیرات کمتر! پنجاه‌درصد بدهی کمتر! با این‌همه پول و زمان اضافی چه کارهایی می‌توانستیم بکنیم؟ اوه، جوابش را پیدا کردم... می‌توانستیم زیبایی داشتن یک زندگی خلوت و ساده را ببینیم.

«موسیقی، فضایِ خالیِ بین نت‌ها است.» تفسیر من از سخن کلود دبوسیِ آهنگساز این است: برای لذت بردن از زیبایی نیاز به میزان مشخصی از فضای خالی است، درغیراین‌صورت تنها چیزی که می‌ماند هرج‌ومرج و آشفتگی است.

فیلسوف چینی و نویسندهٔ دائو دِه جینگ گفته: «آن‌کس که می‌داند به‌اندازهٔ کافی دارد، ثروتمند است.»

ببرید. بهترین بخشِ مینیمالیست شدن این است که پاداشتان را سریع دریافت می‌کنید: همان لحظه که وسیله‌ای را بیرون می‌اندازید، سبک‌تر می‌شوید. هر روز همین کار را بکنید تا احساس خوبی پیدا کنید. مطمئنم پشیمان خواهید شد که چرا این کار را زودتر شروع نکردید!

چرا دوبرابر (یا حتی سه برابر) پول می‌دهیم و ماشینی مدل‌بالا و گران‌قیمت می‌خریم؟ چون کارخانه‌های ماشین‌سازی هزینه‌های بالایی را صرف تبلیغات می‌کنند تا باور کنیم که ماشینمان نشان‌دهندهٔ شخصیتمان است.

هرچه پول بیشتری داشته باشیم، شب‌ها بی‌خواب‌تر می‌شویم و فرصت‌هایمان محدودتر می‌شوند. اینکه هر روز صبح بلند شویم و سرِ کاری برویم که دوستش نداریم تا برای پرداخت قسط‌های وسایلی که احتمالاً دیگر نداریمشان یا از آنها استفاده نمی‌کنیم و حتی نمی‌خواهیمشان، پول درآوریم اصلاً خوشایند نیست. اگر پولمان را صرف خرید وسایل مختلف بکنیم دیگر چیزی برای سایر اهداف باقی نمی‌ماند

«لذت بردن از نداشتن» یکی از کلیدهای داشتن یک زندگی مینیمال است.

شکرگزار بودن روشی مناسب برای داشتن یک زندگی مینیمال است. اگر نعمات زندگی‌مان را بشناسیم و قدر آنچه داریم را بدانیم، دیگر به‌دنبال وسایل بیشتر نمی‌رویم.

یک جا برای هر وسیله و هر وسیله سرجای خودش. این جمله را به خاطر بسپارید و مدام با صدای بلند و در خواب تکرارش کنید. این یکی از قوانین اصلی مینیمالیست شدن است.

ارتقا نگرش ساده‌زیستی، شیوهٔ تصمیم‌گیری ما درمورد وسایلی که داریم و وسایلی که می‌خریم را تغییر خواهد داد. در این صورت به‌جای اینکه تصمیممان یک برنامهٔ کوتاه‌مدت باشد، تعهدی طولانی‌مدت برای داشتن یک زندگی جدید و فوق‌العاده خواهد بود.