تئودور جان کازینسکی
زندگینامه و معرفی کتابهای تد کازینسکی
تد کازینسکی (Ted Kaczynski) نابغهی آمریکایی با تبار و اسمی لهستانی بود که در بهترین دانشگاههای آمریکا یعنی «هاروارد» و «میشیگان» تحصیل کرد و دکترای ریاضی داشت. باورهای ضدتکنولوژیک و ضدسرمایهداری کازینسکی در کتابهای او کاملاً مشهود است؛ اما این تمام ماجرای او نیست. تد کازینسکی بهخاطر سه قتل، مجروحکردن بیست و سه نفر، ارسال بستههای پستی حاوی بمب و اقدامات تروریستیاش در خاک آمریکا به حبس ابد محکوم شد. او سالهای محکومیتش را در زندان گذراند تا این که مرگ در سال ۲۰۲۳ در یکی از فوقامنیتیترین زندانهای آمریکا به سراغش آمد. کازینسکی ملقب به «یونابامبر» در هنگام مرگ هشتادویک ساله بود.
بیوگرافی تد کازینسکی
تئودور جان کازینسکی در ۲۲ می ۱۹۴۲ در ایالت ایلینوی آمریکا متولد شد. او پیش از آن که به لقب یونوبامبر (Unabomber) که مخفف (University and airline bomber) به معنی بمبگذارِ دانشگاه و فرودگاه، شهرتی برای خودش دستوپا کند، با القاب خوب و ستایششدهای شناخته میشد. تئودور از آن دسته بچههایی بود که لقب «پرادیجی» را به دوش میکشیدند. این لقب به بچههای زیر ده سالی تعلق دارد که در یک یا چند حیطه، هوش و نبوغی بالا و تبحری شگفتآور از خود بروز میدهند. حیطهی نبوغآمیز تد ریاضیات بود.
تئودور در شانزدهسالگی وارد دانشگاه هاروارد شد که یکی از معتبرترین دانشگاههای جهان به شمار میرود. او در دانشگاههای بسیاری پذیرفته شده بود؛ اما فقط دانشگاه میشیگان مخارج او را تأمین میکرد، به همین علت پس از فارغالتحصیلی در بیستسالگی به دانشگاه میشیگان رفت و در مقاطع فوق لیسانس و دکتری در این دانشگاه تحصیل کرد. علاوه بر تأمین هزینهها، این دانشگاه به او پیشنهاد داد که تدریس کند. او پس از فارغالتحصیلی، جوانترین استاد در کل تاریخ «دانشگاه برکلی» بود که در این دانشگاه مشغول به کار شد. تد دو سال بعد از کارش استعفا داد و به زندگی سادهزیستانه در کابینی در ایالت مونتانا روی آورد.
مانیفست یونابامبر چیست؟
او در کابینی زندگی میکرد که حتی دسترسی به آب و برق هم نداشت و در ایالت مونتانا ساکن شد. او با این کار میخواست خودکفایی را تمرین کند و تلاش برای بقا را به مهارتهایش اضافه کند.
زندگی در کابین و تنگنا برای او راحتتر از مشاهدهی این بود که هر روز افرادی به جان طبیعت بیفتند و به بهانهی پیشرفت تکنولوژی و صنعتیشدن تکهای از طبیعت را از هستی ساقط کنند. افکار ضدتکنولوژی و ضدسرمایهداری در این دوران به ذهن او رسید و زندگی او را شکل داد.
افبیآی به دنبال یونابامبر
سیوهفت سالگی تد کازینسکی همزمان شد با شروع یکی از پیچیدهترین و سختترین پروندههای افبیآی. او در سال ۱۹۷۸ در دانشگاه شیکاگو بمب گذاشت و این بمب منفجر شد. او فرار کرد و رسانهها هفده سال از متهم پروندهای به نام یونابامبر حرف میزدند که اسم و مشخصاتی از او وجود نداشت. تا اینکه بالأخره در سال ۱۹۹۵ کتابی به نویسندگی شخصی با اسم مستعار «افسی» که مخفف (Freedom Club) یا کلاب آزادی، از واشینگتن پست منتشر شد که «دیوید کازینسکی» برادر تد را مشکوک کرد. او افکار، غلطهای املایی و عبارات برادرش را شناخت و به افبیآی اطلاع داد. به این شکل تبهکاری که با نیت خیرخواهانه بمبهای کلر را در بستههای پستی برای مردم بیگناه ارسال میکرد و در فرودگاه و دانشگاه بمب کار میگذاشت، در کابینش در مونتانا به دستگیر شد و دوباره نام تد کازینسکی سر زبانها افتاد؛ نابغهای که مدارج علمی را بهخوبی طی کرد؛ اما جنایاتی باورنکردنی را هم رقم زد.
طبق قانون ایالات متحده دولت باید هزینهی وکلای افرادی که متهم به جرایمی هستند که ممکن است با حکمهای سنگین روبهرو شوند، بپردازد تا این افراد هم حق دفاع از خود را داشته باشند؛ اما تد کازینسکی در طول دادگاههای بیشمار و طولانیاش، وکلایی که طبق قانون باید در کنار متهم باشند، کنار میگذاشت؛ چون آنها تلاش میکردند به دادگاه اثبات کنند که او دیوانه است تا احتمال اعدام را کاهش دهند؛ اما تد کازینسکی بر سلامت عقلی و روانی خود پافشاری میکرد و از کارهای خود دفاع هم میکرد.
در نهایت، تد کازینسکی به حبس ابد بدون امکان عفو محکوم شد و تا آخرین روز زندگیاش را در یکی از امنیتیترین زندانهای کلرادو گذراند.
آثاری دربارهی تد کازینسکی
یونابامبر هفده سال توانست افبیای را به دنبال خود بکشاند و سه کشته و بیست و سه مجروح را هم روی دست مردم آمریکا گذاشت. میزان جدیت و درگیرکنندگی این پرونده و همچنین متهم آن که نابغهای ریاضیدان فراری و ضدعلم بود، باعث شد که آثار مختلفی به تد کازینسکی و پروندهی خونبار او بپردازند. در این بخش این آثار را معرفی میکنیم.
یک مستند بر اساس اعترافات کازینسکی
سال ۲۰۲۰ مستندی در ژانر جناییحقیقی بر اساس اعترافات کازینسکی ساخته شد. سازندهی این مستند که یونابامبر نام داشت به سراغ افرادی رفت که بهنوعی با زندگی و دستگیرشدن کازینسکی در ارتباط بودند و با آنها مصاحبه کرد. از دیوید کازینسکی که او را شناسایی کرد تا خواهر همسر تد کازینسکی و افسری که مأموریت داشت تا این پرونده را حلوفصل کند تا قربانیانی که از بمبگذاریهای تد کازینسکی جان سالم به در برده بودند، در این مستند حضور دارند.
یک سریال دربارهی یونابامبر
سریال (Manhut) یا تعقیب، سریال جذاب آمریکایی بود که در فصل اول به ماجرای تعقیبوگریز یونابامبر میپردازد. این سریال توانسته در آیامدیبی امتیاز هفت از ده را از مخاطبان خود بگیرد.
این سریال بر اساس دادهها و تحقیقات افبیآی ساخته شده است؛ اما ویژگیها و عناصر داستانی و سینمایی به آن اضافه شده است تا به اثری جذابتر و مهیجتر تبدیل شود؛ بنابراین اثری مستند نیست.
مستند The Net
مستند دوساعتهی جذابی که کاملاً بر پروندهی کازینسکی بدنام متمرکز است. ژورنالیسم تحقیقی و بازسازی صحنهها بهشکل سینمایی این اثر را منحصربهفرد و دیدنی کرده است.
Stemple Pass
این اثر، اثر دوساعتهی جذابی است که بر اساس خاطرات تئودور کازینسکی در دورانی که در کابینی در لینکولن مونتانا زندگی میکرد، ساخته شده است و بهنوعی بازسازی لحظاتی است که نابغهی دانشگاه رفته تبدیل به جانی ضد اجتماع میشود.
نگاهی به آثار و کتابهای تد کازینسکی
جامعهی تکنولوژیکی
آثار تد کازینسکی به اندازهی خود او بحثبرانگیز بودهاند. انتشار کتاب «جامعهی تکنولوژیکی» او را به دست قانون و عدالت سپرد؛ اما این اثر به فارسی ترجمه نشده است.
انقلاب ضد تکنولوژی
این کتاب چهار فصل و شش ضمیمه دارد که در آن موضوعات اعتراضی بیان شدهاند؛ مثلاً توسعهی جوامع تحت کنترل منطقی انسان نیست، سیستمهای تکنولوژیک محکوم به فروپاشیاند، چگونه میتوان ایرادهای سیستم یا جامعهی وابسته به پیشرفت و تکنولوژی را رفع کرد و در نهایت کتاب رهنمونهایی برای انقلاب علیه چنین سیستمهایی را ارائه میدهد. این کتاب با نام «انقلاب ضد فناوری» هم در بازار وجود دارد.
بردگی تکنولوژیک
کتاب بردگی تکنولوژیک بر اساس یادداشتهای پراکندهای تهیه و تألیف شدهاند. تد کازینسکی در این یادداشتها علم را زیر ذرهبین میبرد و پیشرفتهای تکنولوژی انسان را با بدگمانی تحلیل میکند؛ چون بیشتر شدن ماشینها در اطراف ما باعث آلودهتر شدن و نابودی طبیعت میشود. دکتر دیوید اسکربینا برای این کتاب مقدمهای نوشته است.