پیر پائولو پازولینی

پیر پائولو پازولینی (Pier Paolo Pasolini) یکی از چهرهای مهم و اثرگذار سینماست که در عمر کوتاه خود ردپایی ابدی در تاریخ سینما و شعر حک کرد.

بیوگرافی پیر پائولو پازولینی

پائولو پازولینی، داستان‌نویس، شاعر و کارگردان بزرگ ایتالیایی، در سال ۱۹۲۲ در ایتالیا متولد شد. او عاشق دنیای ادبیات بود و در نقش شاعر و نویسنده، عملکرد درخشانی داشت. همین عشق به ادبیات باعث شد سینمای او سینمایی یگانه با امضای خاص خودش باشد و فیلم‌هایش از دنیای ادبیات تغذیه کنند. در واقع پازولینی سینماگر و شاعر عصیان‌گری بود که سعی می‌کرد رنج و شور را به شکل خاص خودش به تصویر بکشد و نگاه منحصربه‌خودش به جهان را در اختیار مخاطبان بگذارد. می‌توان با قطعیت گفت پازولینی یکی از مهم‌ترین چهره‌های سینما و ادبیات ایتالیا بعد از جنگ جهانی دوم بود.

نگاهی به بهترین فیلم‌های پازولینی

سینمای پازولینی تحت تاثیر داستان‌های کلاسیک ادبیات و حزب کمونیست بود. او چپ بود و به داستان‌های کلاسیک علاقه داشت؛ این دو مسئله در بیشتر فیلم‌های او به وضوح به چشم می‌خورد. در ادامه بعضی از فیلم‌های او را با هم مرور می‌کنیم.

فیلم اودیپ رکس

اودیپ رکس یکی از آثار تکان‌دهنده‌ی فیلم‌ساز ایتالیایی است که با اقتباس از سوفوکل ساخته شد. این فیلم داستان پسری است که در کودکی در صحرایی رها می‌شود. او بعدها بدون شناختن پدر و مادر و خود، پدر خود را می‌کشد و با مادرش ازدواج می‌کند. پازولینی در این فیلم با همان شیوه‌ی روایت خاص خودش این نمایشنامه‌ی ارزشمند را جان دیگری می‌بخشد.

فیلم دکامرون

دکامرون یکی دیگر از فیلم‌های مشهور پائولو پازولینی است که با اقتباس از رمان دکامرون نوشته‌ی جووانی بوکاچیو ساخته شد. این فیلم در واقع مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه کتاب است که در بستر جنگ جهانی دوم روایت می‌شوند و نگاه پازولینی به مسائلی مثل جامعه، مذهب و سیاست را به نمایش می‌گذارند.

فیلم حکایت‌های کنتربری

حکایت‌های کنتربری بر اساس داستان‌هایی از نویسنده‌ی انگلیسی جفری چاوسر ساخته شده است. در واقع گروهی در راه کنتربری برای هم داستان می‌گویند و ما می‌توانیم در بین این داستان‌ها نگاه و جهان‌بینی پازولینی را ببینیم و زاویه‌ی دیدش را بهتر بشناسیم.

فیلم داستان‌های عشقی هزارویک شب

داستان‌های عشقی هزار و یک شب اقتباس پازولینی از این اثر یگانه است. در این فیلم شاهد مرد جوانی هستیم که به کنیزی اسیر دل باخته است. پازولینی برای ساخت این فیلم به یمن سفر کرد و سعی کرد فیلمش را با شناخت کامل از شرق بسازد.

پازولینی در ایران

پازولینی دو بار راهی ایران شد. اولین بار برای گشت‌وگذار و دومین بار برای اقتباس از کتاب هزار‌ویک شب و استفاده از لوکیشن‌هایی در اصفهان. او علاقه‌ی زیادی به شهر اصفهان داشت و مسحور معماری این شهر بود. پازولینی جایی در مورد اصفهان گفته بود: «این شهر را همچون شهری خارق‌العاده به یاد داشتم و امیدوار بودم بتوانم برای همه‌ی فیلمم از آن استفاده کنم. درحالی‌که وقتی همین آخرین بار برای مکان‌یابی به آنجا رفتم، لودرها را دیدم که داشتند آخرین خانه‌ها را خراب می‌کردند و جرثقیل‌ها که داشتند روی نخاله‌های ساختمانی، یک شهر مدرن حقیر را بنا می‌کردند. خوشبختانه برخی از این بلوک‌ها و ساختمان‌ها و معابد بسیار زیبا باقی مانده‌اند.»

مرگ دردناک و رمزآلود شاعر سینما

دوم نوامبر سال ۱۹۷۵، جسدی در حاشیه‌ی رم پیدا شد. شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد این جسد ناشناس که به این شکل فجیع کشته شده، متعلق به پیر پائولو پازولینیِ ۵۳ساله باشد. پازولینی با خشونت بسیار زیادی کشته شده بود و مرگش همه را متأثر کرد. با تحقیقات پلیس، اگرچه شخصی به نام پلوزی قتل را گردن گرفت، ولی شواهد با ادعاهای او نمی‌خواندند و همین باعث شد مرگ آقای کارگردان تا همیشه در هاله‌ای از ابهام باقی بماند. پازولینی شخصیت جسوری بود و با ساختن فیلم‌هایی مثل سالو جنجال‌های زیادی برپا کرده بود؛ بااین‌حال مرگ دردناک و عجیب او سینما را از یک نگاه جسور و زیبا محروم کرد. سالو آخرین فیلم این کارگردان مشهور بود که فیلمی بسیار عجیب و حتی تهوع‌آور به شمار می‌رود. این فیلم در واقع نقد تند پازولینی نسبت به دنیای مدرن را نمایش می‌داد، ولی به قدری سنت‌شکنانه و بی‌پروا ساخته شده بود که بسیاری آن را دلیل اصلی مرگ پازولینی می‌دانند.

شکایت گلپا از پازولینی!

پازولینی در فیلم مده‌آ، بدون هماهنگی با اکبر گلپایگانی از آواز او استفاده کرده بود. گلپایگانی هم با اطلاع از این مسئله شکایتی را علیه کارگردان مشهور مطرح کرد و توانست از او یک میلیون دلار غرامت دریافت کند. گلپایگانی از خواننده‌های بی‌نظیر و یگانه زبان فارسی است که تحریرهایش هر خواننده‌ای را مسحور می‌کند.

معرفی چند اثر از پازولینی و در مورد پازولینی

کتاب پدر وحشی

کتاب پدر وحشی فرصتی است برای روبه‌روشدن با پازولینیِ نویسنده. این کتاب داستان پسر سیاه‌پوستی است که با معلم سفیدپوستش رابطه‌ی خوبی دارد. پسر ناگهان به حقیقتی در مورد خود پی می‌برد و نگاهش نسبت به جهان تغییر می‌کند. این کتاب که مابین فیلم‌نامه و داستان است، دیدگاه پازولینی در مورد استعمار را به نمایش می‌گذارد. متاسفانه پازولینی فرصت نکرد این فیلم‌نامه را به فیلم تبدیل کند، بااین‌حال کتاب به قدر کفایت خواندنی و جذاب است و خواننده را به دنیایی می‌برد که خاص پازولینی است. پازولینی برای نوشتن این داستان مدت‌ها در مورد استعمار و مردم آفریقا پژوهش و مطالعه کرده بود.

فیلم پازولینی

فیلم پازولینی به کارگردانی آبل فرارا، به بیست‌وچهار ساعت پایانی زندگی کارگردان مشهور ایتالیایی می‌پردازد. فیلم آخرین مصاحبه‌ی پازولینی، مرگ دلخراش و حواشی مرگ او را به نمایش می‌گذارد و ما را به ساعت‌های پایانی زندگی او می‌برد. در واقع فیلم پازولینی گشت‌وگذاری است در دنیای پازولینی. در دنیای مردی که ایده‌های جدید داشت و سعی می‌کرد نگاه خاص خودش به دنیا را حفظ کند. فرارا در این فیلم سعی می‌کند اندیشه‌ها و باورهای آقای کارگردان را برای بیننده عیان کند.

نامه‌های لوتری

کتاب نامه‌های لوتری مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و مقاله‌های پیر پائولو پازولینی در مورد مسائل مختلف است. این یادداشت‌ها غالباً جامعه و حکومت‌ها را مورد انتقاد قرار داده‌اند و اندیشه‌های پازولینی را به نمایش می‌گذارند. در خلال این یادداشت‌ها می‌توانید شناخت جدیدی از شاعر سینما به دست بیاورید و چه بسا به درک متفاوتی نسبت به فیلم‌ها و شعرهایش برسید.