ترنس اودانل

ترنس اودانل، مورخ، محقق و داستان‌سرای ایران‌دوستی بوده است که در ۲۱ اکتبر ۱۹۲۴ در پرتلند واقع در ایالت اورگن در ایالات متحدهٔ آمریکا متولد شد. در ۹سالگی به بیماری ورم استخوان مبتلا شد و تا پای مرگ رفت. هفت سال آزگار بستری بود و پس از بهبود، تا آخر عمر می‌لنگید. طی آن سال‌ها پرستار دلسوز و مهربانی از او مراقبت کرد و در واقع باعث رهایی او از مرگ شد. این پرستار شوق مطالعه و شعر را در اودانل برانگیخت. اودانل در دانشگاه شیکاگو در رشتۀ فلسفه و زبان انگلیسی و در ترینیتی کالج دانشگاه دابلین در ایرلند، در رشتهٔ تاریخ تحصیل کرد، اما چندان ذوق و شوق درس‌خواندن نداشت. مطالعۀ آزاد و مسافرت را به تحصیلات رسمی ترجیح می‌داد و در مجموع ۲۵ سال از عمر خود را در سفر گذراند. در شرح‌حال اودانل نوشته‌اند که دلیل سفر مهاجرت‌گونهٔ او از آمریکا در سال ۱۹۵۰، انزجارش از محاکمات زمان مک‌کارتی و جوِ نژادپرستی رایج در آمریکای آن روزگار بود. در سال ۱۹۵۷ به ایران آمد و ۱۵ سال در این کشور زندگی کرد. ابتدا در انجمن ایران و آمریکا به تدریس زبان انگلیسی پرداخت. هفت سال در کانون فرهنگی ادارۀ اطلاعات آمریکا در اصفهان خدمت کرد. سال‌ها در دانشگاه‌های اصفهان و شیراز زبان انگلیسی تدریس کرد. در اوایل سال‌های دههٔ ۱۹۶۰ «باغ سالار جنگ» را که باغ میوۀ بزرگی بیرون شیراز بود اجاره کرد و ۱۰ سال در آنجا زیست و از محل فروش میوۀ باغ امرار معاش می‌کرد. در سال ۱۹۷۱ که صاحب باغ برای ویلاسازی تصمیم به تخریب باغ گرفت، ترنس اودانل ناچار به ترک باغ شد و یک سال بعد به ایالات متحده بازگشت. در شرح‌حال اودانل، دوستان و همکارانش نوشته‌اند که او رفیقی شفیق، مصاحبی بذله‌گو و شیرین‌سخن، لذت‌طلبی باوقار، انسانی وارسته و بی‌آلایش و محققی موشکاف و باحوصله بود. به زبان عامیانۀ فارسی تسلط داشت و فارسی را به لهجه‌های اصفهانی و شیرازی صحبت می‌کرد. به ایرانیان علاقهٔ فراوان داشت و برایشان احترام بسیار قائل بود. نگاهی دقیق و قضاوتی روشن و فارغ از تعصب به ایرانیان داشت، ضعف‌ها و بدی‌های آنان را می‌دید و صفات و خلقیات پسندیدهٔ آنان را می‌ستود و همه را بی‌کم‌وکاست بازگو می‌کرد. او علاوه‌بر کتاب «باغ سالار جنگ»، کتاب دیگری نیز دربارهٔ ایران نوشته است و نیز مقاله‌ای تحت‌عنوان «صوفیان و تصوف» (Sufis and Mysticism) که حاصل مطالعات و تجربیات شخصی او در ماهانِ کرمان است.