چکیده
یکی از شیوههای مهم برای انتخاب و پردازش مناسب قصهی خلاق، استفاده از ظرفیتهای ژانر ادبی رمان است. رمان به دلیل ظرفیتهای مناسب در مقوله شخصیتپردازی، بستر مناسبی برای الگوبرداری و استفاده از آنها در قصهگویی است. هدف این پژوهش بررسی شخصیتپردازی در رمانهای نوجوان دفاع مقدس و استفادهی مناسب از این عنصر در قصهگویی است. برخی از رمانهای نوجوان این قابلیت را دارند که بخشهایی از آنها از طریق بازنویسی خلاق یا بازآفرینی در قالب قصهگویی برای نوجوانان استفاده شوند. برای نمونه رمان “عاشقانههای یونس در شکم ماهی” با توجه به “موومانهایی” که دارد این قابلیت را داراست. روش تحقیق به صورت تحلیل محتوا و شیوه گردآوری اطلاعات نیز در قالب بررسی اسناد کتابخانهای است. نتایج پژوهش نشان داد که از طریق شخصیتپردازی رمانهای نوجوان، میتوان نکات بسیاری را به نوجوانان منتقل کرد. برای نمونه اصلاح رفتارهای نامناسب دوران بلوغ از طریق الگوسازی یا تقویت مبانی اعتقادی و باورهای دینی. از دیگر نتایج به دست آمده در ۷ رمان بررسی شده میتوان به این موارد اشاره کرد: با قصههای طنز میتوان خشونت جنگ را برای مخاطبان کودک و نوجوان، تلطیف کرد. در “کوچه صمصام و بخشهایی از هستی” از ظرفیت طنز به خوبی بهره گرفته شده است. همچنین استفاده از ظرفیتهای زبان و بیان بومی و محلی و پرداخت مناسب شخصیتهای دارای نیازهای ویژه در رمانهای “هستی” “فقط بابا میتواند من را از خواب بیدار کند” از دیگر قابلیتهای این رمانها در قصهگویی است. نکتهای که باید یادآوری کرد این است که اغلب قصه گویان از کمبود منابع در این زمینهها گلایه دارند که با این بررسی مشخص شد قصه گویان میتوانند در انتخاب قصههای خود از این منابع بهره بگیرند.
واژههای کلیدی:
شخصیتپردازی دختران نوجوان، رمان نوجوان، دفاع مقدس، قصهگویی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
