کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث

کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث اثری از سیدحسین سجادی بافقی است که در انتشارات اوای نور به چاپ رسیده است. این کتاب درباره خانواده و حقوق فرزند از منظر کتاب آسمانی مسلمانان سخن می‌گوید.

خانواده واحد اساسی هر جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی فرزندان آن است . تشکیل خانواده در ایجاد آرامش و سکون زن و مرد و تکوین شخصیت اجتماعی - فرهنگی فرزندان نقش مهمی را ایفا می‌کند. خانواده را می‌توان به عنوان گروهی تعریف کرد که در آن حدّ اقل دو نفر جنس مخالف که از نظر روانی - اجتماعی افراد بالغی بشمار می‌‌آیند ، مشارکت دارند و نسل جدیدی را بوجود می‌آورند که ضامن بقای جامعه است. عضویت در این گروه، دائمی است و با گروه‌‌های دیگر تفاوت دارد، منجمله آن که در آن، صحبت از زن و مرد و روابط زناشویی است، داشتن فرزند و رابطه با والدین مورد تأکید است و ارتباط حقوقی، عاطفی و بیولوژیکی ( خونی ) بر آن حکم فرماست. کارکردهای خانواده از ابعاد متنوع و متعددی برخوردار است که از آن میان، بسیاری از صاحب نظران، اساسی‌ترین کارکرد آن را " اجتماعی کردن فرد " ذکر کرده‌اند . البته خانواده در گذشته از کارکردهای بیشتری برخوردار بوده است که در روند تکاملی خود، کارکردهایش ( از قبیل نقش تولیدی، آموزشی، تربیتی و ... ) را یکی پس از دیگری از دست داده و آنچه امروز باقی مانده و کارکرد اساسی و اصلی خانواده محسوب می‌شود، " تشکیل شخصیت فرهنگی - اجتماعی " است. حتی اجتماعی کردن طفل هم در مراحل اولیه زندگی است، زیرا خانواده چه غربی و چه شهری خودمان، طیّ یک قرن گذشته بخش عظیمی از وظایف اجتماعی کردن خود را به سایر نهادها واگذار کرده است که به عنوان یک نمونه مهم می‌توان از واگذاری نقش آموزشی و پرورشی آن به مهدهای کودک ، کودکستان‌ها و مدارس نام برد. با وجود این، جامعه شناسی سنتی، " خانواده " را نهاد اصلی مسئول پرورش کودکان و بزرگ کردن آنها می‌داند و از طرف دیگر، با توجه به کارکرد اساسی خانواده یعنی " تشکیل شخصیت فرهنگی - اجتماعی " برای شناختن یک جامعه باید خانواده را مورد مطالعه قرار داد. بنابر این، خانواده از نظر فردی و اجتماعی هر دو، می‌‌تواند کانون اصلی مطالعه رشد و تکامل انسان قرار گیرد.

اسلام هم با توجه به جنبه‌ های فردی و اجتماعی خانواده، آن را یک واحد بنیادی جامعه که وظیفه مهم تعلیم و تربیت فرزندان را به عهده دارد، معرفی نموده و وظایف و مسئولیت‌ های متنوعی را برای آن در نظر گرفته است. از جمله آن که ؛ اسلام نسبت به کوکان عنایت خاصی مبذول داشته و در راستای رشد و شکوفایی آنها در ابعاد مختلف جسمی و روانی توصیه‌‌های فراوانی را بعمل آورده است . در مکتب اسلام ، حقوق کودکان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به نحوی که برای مراحل مختلف رشدشان قوانین و مقررات مقتضی وضع گردیده است. اصولاً از نظر اسلام، کودک از همان لحظه انعقاد نطفه‌اش دارای حقوق انسانی مانند حق حیات، حق تابعیت خانوادگی، حق ارث و ... است. در سال‌های اولیه زندگی، نگهداری، ‌پرستاری و آموزش و پرورش کودک از حقوق اساسی وی محسوب می‌شود.

درباره کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث

در قرآن مجید و احادیث و روایات معصومین علیهم السلام نیازهای گوناگون جسمی و روانی کودک از قبیل نیاز به امنیت، تغذیه، بهداشت و تعلیم و تربیت به تفصیل مورد بحث قرار گرفته و برای ارضاء آنها توصیه‌های اکید شده است. 

کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث در نظر دارد با معرفی خانواده و بعضی از ابعاد حقوق کودک و نوجوان، ضمن جلب توجه بیشتر دوستداران تعلیم و تربیت به خانواده و حقوق فرزندان در متون اسلامی، بخشی از مطالب و محتوای مورد نیاز درس "خانواده در اسلام و ایران" را در دسترس دانشجویان قرار دهد.

کتاب حاضر در شش فصل با عناوین اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده در اسلام، خلقت انسان، ابعاد وجودی و مراحل رشد وی، کودک به عنوان هدیه الهی، حقوق کودکان، عنایت ویژه به زنان و موانع و محدودیت‌ها تنظیم شده است. بخش پایانی نیز به خلاصه و نتیجه گیری اختصاص یافته است.

 خواندن کتاب درباره کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان به کتاب‌های اخلاق و تربیت اسلامی مخاطبان این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب درباره کتاب خانواده و حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث

خانواده کانون اصلی پرورش فرزندان است و باید از شرایط لازم برای رشد و پیشرفت آنان برخوردار باشد تا افرادی سالم، لایق و باتقوی را به جامعه تحویل دهد. از نظر اسلام، خانواده ای که کودک در آن پرورش می‌یابد از ویژگی‌های زیر برخوردار است:

اولاً، از پاکی و قداست برخوردار است چون از آیات الهی محسوب می‌شود (وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ...)

پیامبر اکرم (ص) در این مورد می‌فرمایند:

۱. «لَاتَنکِحِ المَرأَةَ لِجَمَالِهَا فَلَعَلَّ جَمَالَهَا یردیهَا وَ لالِمَالِهَا فَلَعَلَّ مَالَهَا یطغیهَا وَ اِنکِحِ المَرأَةَ لِدینِهَا»

«زن را برای زیبایی اش به همسری انتخاب مکن چه ممکن است جمال زن باعث پستی و سقوط اخلاقیش شود، و به خاطر مالش با وی پیوند زناشویی برقرار مکن زیرا مال می‌تواند مایه طغیان او گردد، بلکه به سرمایه دینی اش توجه کن و با زن با ایمان ازدواج کن»

۲. «مِن سَعَادَتِ المَرءِ الزَّوجَة الصَّالِحَه» 

«از خوشبختی مرد این است که همسر شایسته و نیکوکار داشته باشد»

مردی به امام حسن علیه السلام عرض کرد: "دختری دارم به نظر شما با که وصلت کنم؟" حضرت فرمود: «زَوَّجَهَا مِمَّن یتَّقِی اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَاِن اَحَبَّهَا اَکرَمَهَا وَ اِن اَبغَضَهَا لَم یظلِمهَا»

«به ازدواج کسی که متّقی و با ایمان باشد، در آور. چه اگر او را دوست بدارد، مورد احترامش قرار می‌دهد و اگر دشمنش بدارد به وی ستم روا نمی دارد»

شخصی به نام ابراهیم همدانی درباره ازدواج نامه ای به امام محمدباقر علیه السلام می‌نویسد و از آن حضرت درباره ازدواج سؤال می‌کند. حضرت به خطّ خود جواب دادند که رسول اکرم (ص) فرموده است:

«اِذَا جَائَکُم مَن تَرضَونَ خُلقَهُ وَ دینَهُ فَزَوَّجُوه " ِلّا تَفعَلوُهَ تَکُن فِتنَةٌ فِی الاَرضِ وَ فَسَادٌ کَبیرٌ"»

«با کسی که از اخلاق و دینش راضی هستید ازدواج کنید و خودداری شما از وصلت با او باعث فساد و فتنه بزرگ در جامعه خواهد شد»