کتاب بشنو از نی

عبادتی که مهم‌ترین کار در لحظه نباشد، عبودیت نیست و امر ندارد و اطاعت نیست و نور نخواهد داد.

و این است که می‌گویند: کنْ لِما لاتَرْجُوا أَرْجی، به آنچه امید نداری امیدوارتر باش

نه تنها غیر او را نمی‌خوانم، از غیر او نمی‌خواهم، که حتی به غیر او امیدهم نمی‌بندم؛ که امیدها هرز می‌روند و به جایی نمی‌رسانند.

تمرکز و حضور ذهن، نتیجهٔ درک اهمیت مسأله است. آنها که احساس نیازی نمی‌کنند ناچار به توجه و تمرکز و حضور نخواهند رسید و این است که فقط با زبانشان دعا کرده‌اند، نه با تمام وجودشان. و این است که این دعا شور و نوری ندارد و اثری نمی‌گذارد، هر چند از دل پرشوری به ما رسیده باشد.

اِلهی وَ سَیدی وَ عِزَّتِک وَ جَلالِک لَئِنْ طالَبْتَنی بِذُنُوبی لاَُطالِبَنَّک بِعَفْوِّک وَ لَئِنْ طالَبْتَنی بِلَؤْمی لاَُطالِبَنَّک بِکرَمِک؛ معبود من و بزرگ من! به عزت تو سوگند و به بزرگی تو قسم، که اگر مرا در برابر ذنب‌ها و جرم‌هایم مطالبه کنی، من تو را با عفوت مطالبه می‌کنم. و اگر مرا با پستی و فرومایه‌گی‌ام بگیری، تو را با کرامتت و لطفت خواهم گرفت. وَ لَئِنْ أَدْخَلْتَنی النّار لاَُخْبِرَنَّ أَهْلَ النّارِ بِحُبّی لَک؛ اگر مرا به آتش بکشی، به آنها که در آتش هستند خواهم گفت که من عاشق او بوده‌ام و او را دوست داشته‌ام. آنها را از عشقم آگاه خواهم کرد. آخر خدای من! اگر تو فقط برای دوستانت و فرمانبردارانت آمرزش داشته باشی، پس گناهکاران به چه کسی پناه بیاورند... اگر تو جز به وفاداران به خودت، کرامت نکنی، پس بدکارها از چه کسی کمک بخواهند. خدای من! مرا اگر به آتش بیندازی، دشمن تو شیطان شاد می‌شود، که یکی را ربودم و اگر مرا به بهشت برسانی رسول تو مسرور می‌شود، که یکی را آوردم. من به خودت قسم می‌دانم که تو خوشحالی رسول را بر خوشحالی دشمنت ترجیح می‌دهی و سرورِ رسولت را بیشتر دوست داری.

آن وقت که من می‌گویم: اَللّهُمَّ إِغْفِرلی، یا أَوَّلُ حاجَتی إِلَیک أَنْ تَغْفِرَ لی ما سَلَفَ مِنْ ذُنُوبی، باید از ذنب‌ها و جرم‌ها تصویری داشته باشیم. من که برای خودم به ذنبی معتقد نیستم؛ چون می‌بینم هم نماز خوانده‌ام و هم روزه گرفته‌ام و هم و هم، دیگر خدا چه چیزی را به من ببخشد و چه غفرانی را برای من داشته باشد، من از خدا طلبکار هم هستم دیگر چه جای عذر خواهی است. اما اگر بدانم هر چه جز او مرا حرکت داده و هر چه جز او مرا خوشحال کرده و یا رنج داده خسارت من و زیان من و ذنب من و گناه من است، آن موقع دیگر تمام گناه‌ها را، غیبت و تهمت و زنا و لواط، حساب نمی‌کنم، که این ذنب‌ها و جرم‌ها و این جورها و خیانت‌ها و بی‌وفایی‌ها را هم در نظر می‌آورم.

بِک عَرَفْتُک وَ أَنْتَ دَلَلْتَنی عَلَیک وَ دَعَوْتَنی إِلَیک؛ من با تو تو را شناختم و حتی خودم را با تو دیدم، که خودآگاهی من و خودخواهی من، از توست.

عبودیت یعنی این که محرک‌ها و حرکت‌های تو کنترل شده باشند. محرکی جز الله نباشد، که دیگران نسیم‌های بی‌رمقی بیش نیستند و نمی‌توانند عظمت ما را بچرخانند و به بازی بگیرند.

تَوَکل عَلَی الْحَی الَّذی لایمُوت.

هنگامی که ذنب در آن مفهوم وسیع برای تو مشخص شد و تو فهمیدی، هر نعمتی، هر نگاهی، هر حرکتی که در جای خود ننشیند، ذنب است و تو فهمیدی که یک ذنب در یک گوشه حبس نمی‌شود و ذنب‌های دیگر را به دنبال می‌آورد، در این موقع است که این گونه با احساس می‌گویی: اِلهی لاتُؤَدِّبنی بِعُقُوبَتِک. تو می‌فهمی که اگر هستی تو و عمر تو برای او نباشد و مصرف بت‌هایی شود که تو برای خودت گرفته‌ای، رنج می‌بری و عقوبت می‌بینی. و این اوست که تو را ادب می‌کند و از این بت‌ها می‌کنَد و ضربه می‌زند. اینجاست که از او می‌خواهی تا با ضربه‌ها تو را نسوزاند و در هنگامی که میان تو و بت‌هایت حائل می‌شود و حیله می‌کند، تو غافل نمانی و درس بگیری. وَلا تَمْکر بی فی حیلَتِک و در حائل شدن‌هایت مرا به مکر مگیر و در نقشه قرار مده. مکر؛ یعنی نقشه، یعنی؛ نیرنگ. و حیله؛ یعنی حائل شدن و فاصله انداختن. پس او حائل می‌شود و میان ما و بت‌ها فاصله می‌اندازد، میان ما و دل ما فاصله می‌اندازد. این فاصله انداختن‌ها را ما از آن غافلیم و در آن رنج می‌بریم؛ چون نمی‌دانیم که برای چه و بخاطر چه اتفاق افتاده‌اند.