کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد

کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد نوشته‌ی پی‌یر بوردیو و ترجمه‌ی حسن چاوشیان، اثری در حوزه‌ی جامعه‌شناسی اقتصادی است که موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی آن را منتشر کرده است. این کتاب با رویکردی انتقادی به رابطه‌ی میان جامعه و اقتصاد می‌پردازد و تلاش می‌کند نشان دهد که پدیده‌های اقتصادی را نمی‌توان صرفاً با شاخص‌های اقتصادی تحلیل کرد. بوردیو با بهره‌گیری از مفاهیمی چون میدان، عادت‌واره، سرمایه‌ی اجتماعی و سرمایه‌ی نمادین، ساختارهای اجتماعی را که بر اقتصاد تأثیر می‌گذارند، بررسی کرده است. او نمونه‌ی بازار مسکن در فرانسه را به‌عنوان مطالعه‌ی موردی انتخاب کرده تا نشان دهد چگونه سیاست‌های دولتی، ترجیحات فردی و ساختارهای اجتماعی در شکل‌گیری بازارها نقش دارند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد

ساختارهای اجتماعی اقتصاد اثری است که در آن پی‌یر بوردیو، جامعه‌شناس برجسته، به بررسی پیوندهای عمیق میان ساختارهای اجتماعی و پدیده‌های اقتصادی می‌پردازد. کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است: بخش نخست به تحلیل بازار مسکن در فرانسه اختصاص دارد و بخش دوم به اصول انسان‌شناسی اقتصادی می‌پردازد. بوردیو با نقد رویکردهای رایج اقتصاد نولیبرال و اقتصاددانان نوکلاسیک، تأکید کرده است که اقتصاد را نمی‌توان از بستر اجتماعی و تاریخی‌اش جدا کرد. او با استفاده از داده‌های تجربی و تحلیل‌های تاریخی، نشان داده است که دولت، سیاست‌های عمومی و عادت‌واره‌های اجتماعی چگونه بر رفتار اقتصادی افراد و گروه‌ها اثر می‌گذارند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم نظری و روش‌شناسی بوردیو را معرفی می‌کند و سپس با مطالعه‌ی موردی بازار مسکن، این مفاهیم را به‌کار می‌گیرد. نویسنده در سراسر کتاب، بر اهمیت تحلیل تاریخی و چندبعدی پدیده‌های اقتصادی تأکید کرده و تلاش کرده است مرزهای میان اقتصاد و جامعه‌شناسی را بازتعریف کند.

خلاصه کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد

ساختارهای اجتماعی اقتصاد کتابی غیرداستانی است و به‌جای روایت داستان، به تحلیل مفاهیم و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی می‌پردازد. بوردیو در این اثر، پیام اصلی خود را بر این پایه استوار کرده که اقتصاد را نمی‌توان به مجموعه‌ای از انتخاب‌های فردی و عقلانی فروکاست. او با نقد مدل‌های انتزاعی و غیرتاریخی اقتصاددانان، نشان داده است که رفتار اقتصادی افراد در بستر شبکه‌ای از روابط اجتماعی، فرهنگی و تاریخی شکل می‌گیرد. در بخش نخست، بازار مسکن فرانسه به‌عنوان نمونه‌ای از برساخت اجتماعی بازار بررسی شده است. بوردیو نشان داده که انتخاب‌های اقتصادی درباره‌ی مسکن، نه‌تنها به منابع مالی و ترجیحات فردی، بلکه به سیاست‌های دولتی، ساختارهای طبقاتی، عادت‌واره‌های فرهنگی و حتی اسطوره‌های جمعی درباره‌ی خانه وابسته است. او توضیح داده که دولت با سیاست‌های اعتباری، مالیاتی و مقررات‌گذاری، نقش مهمی در شکل‌گیری تقاضا و عرضه‌ی مسکن دارد و این فرایندها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر ترجیحات و رفتارهای اقتصادی گروه‌های مختلف اجتماعی اثر می‌گذارند. بوردیو با استفاده از مفاهیمی چون میدان، سرمایه‌ی اقتصادی، سرمایه‌ی فرهنگی و سرمایه‌ی فنی، نشان داده است که ساختار سرمایه‌ی افراد و گروه‌ها تعیین‌کننده‌ی اصلی در انتخاب میان خرید یا اجاره‌ی مسکن است. او تأکید کرده که حتی ترجیحات زیباشناختی و فنی درباره‌ی نوع مسکن، ریشه در جایگاه اجتماعی و سرمایه‌های مختلف افراد دارد. در بخش دوم، اصول انسان‌شناسی اقتصادی مطرح شده و بوردیو با ارجاع به مطالعات میدانی خود در الجزایر و فرانسه، نشان داده که مفاهیمی مانند کار، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و حتی مفهوم بازار، محصول فرایندهای تاریخی و اجتماعی هستند و نمی‌توان آن‌ها را به ویژگی‌های ذاتی یا جهان‌شمول انسان فروکاست. در مجموع، کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد با رویکردی انتقادی و چندلایه، تلاش کرده است نشان دهد که اقتصاد در دل جامعه و تاریخ شکل می‌گیرد و تحلیل آن بدون توجه به ساختارهای اجتماعی، ناقص خواهد بود.

چرا باید کتاب ساختارهای اجتماعی اقتصاد را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از رابطه‌ی اقتصاد و جامعه هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با رویکردی متفاوت به پدیده‌های اقتصادی نگاه کنند. بوردیو با نقد مدل‌های رایج اقتصادی و تأکید بر اهمیت عوامل اجتماعی، تاریخی و فرهنگی، چارچوبی ارائه داده که می‌تواند برای تحلیل مسائل اقتصادی معاصر الهام‌بخش باشد. مطالعه‌ی این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا فراتر از شاخص‌های صرفاً اقتصادی، به نقش دولت، سیاست‌های عمومی، عادت‌واره‌ها و سرمایه‌های مختلف در شکل‌گیری رفتارهای اقتصادی پی ببرد. همچنین، بررسی موردی بازار مسکن فرانسه نمونه‌ای ملموس از کاربرد نظریه‌های جامعه‌شناختی در تحلیل مسائل اقتصادی است. این اثر برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به علوم اجتماعی و اقتصادی، ابزاری برای نقد و بازاندیشی در مفاهیم رایج اقتصاد فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های جامعه‌شناسی، اقتصاد، مطالعات شهری و سیاست‌گذاری اجتماعی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی فهم تأثیر ساختارهای اجتماعی بر رفتار اقتصادی، نقد اقتصاد نولیبرال یا تحلیل بازار مسکن را دارند، مناسب است.