کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟

کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟ بازخوانی یک فریضه در پرتو عقل، اخلاق و زمانه نوشته‌ی مهنا جلیلیان، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره یکی از مهم‌ترین آموزه‌های اجتماعی و اخلاقی اسلام است. این کتاب با رویکردی نو و با تکیه‌بر منابع اصیل دینی، تلاش کرده جایگاه و معنای امر به معروف و نهی از منکر را در بستر عقل، اخلاق و تحولات اجتماعی معاصر بازخوانی کند. نویسنده با بررسی مفاهیم کلیدی، ریشه‌های قرآنی و روایی، و مقایسه تطبیقی با دیگر ادیان، به دنبال آن است که این فریضه را از قالب‌های سنتی و برداشت‌های سطحی خارج کند و آن را به‌عنوان یک اصل زنده و پویا برای جامعه امروز معرفی نماید. نشر دونا آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟

کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟ نوشته‌ی مهنا جلیلیان، اثری است که به بازخوانی یکی از ارکان اخلاق اجتماعی در اسلام می‌پردازد. این کتاب در دسته آثار دینی-اجتماعی قرار می‌گیرد و با نگاهی تحلیلی و تطبیقی، موضوع امر به معروف و نهی از منکر را از منظر عقل، اخلاق و عرف عقلایی بررسی کرده است. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی درباره تعریف مفاهیم کلیدی، ریشه‌شناسی واژگان، تفاوت معروف با مفاهیم مشابه، جایگاه این فریضه در قرآن و روایات، مقایسه با آموزه‌های ادیان دیگر، و تحلیل نقش عقل و عرف در فهم و اجرای این اصل است. نویسنده تلاش کرده است تا با پرهیز از رویکردهای شعاری و تحمیلی، امر به معروف را به‌عنوان دعوتی مسئولانه و انسانی برای اصلاح اجتماعی و رشد اخلاقی بازتعریف کند. کتاب همچنین به چالش‌های معاصر، آسیب‌شناسی اجرای این فریضه، و راهکارهای عملی برای بازتعریف آن در جامعه امروز می‌پردازد. این اثر، ضمن وفاداری به آموزه‌های دینی، بر ضرورت گفت‌وگو، عقلانیت و احترام به کرامت انسانی تأکید کرده است.

خلاصه کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟

کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟ با طرح پرسش‌هایی بنیادین درباره جایگاه و معنای امر به معروف و نهی از منکر آغاز می‌شود. نویسنده ابتدا به تعریف لغوی و اصطلاحی واژگان اصلی مانند امر، معروف، نهی و منکر می‌پردازد و تفاوت آن‌ها را با مفاهیمی چون خیر، حق و شرع روشن می‌کند. در ادامه، با استناد به آیات قرآن و روایات اهل‌بیت، جایگاه این فریضه را در منظومه دین و جامعه اسلامی تبیین می‌کند و نشان می‌دهد که این اصل نه‌تنها یک وظیفه فردی، بلکه سازوکاری برای سلامت و پویایی جامعه است. کتاب سپس به بررسی تطبیقی این آموزه در ادیان دیگر مانند یهودیت، مسیحیت، زرتشتی و مکاتب شرقی می‌پردازد و نشان می‌دهد که مسئولیت اخلاقی در قبال جامعه، دعوت به خیر و بازداشتن از بدی، مفهومی مشترک در بسیاری از سنت‌های دینی و اخلاقی جهان است. در فصل‌های بعد، نویسنده با تمرکز بر مفهوم «عرف عقلایی»، تلاش می‌کند مرز میان امر به معروف دینی و عرف اجتماعی را روشن کند. او تأکید دارد که معروف در قرآن و سنت، تنها به عادات رایج محدود نمی‌شود، بلکه باید با عقل، فطرت و اصول اخلاقی هم‌راستا باشد. تحلیل تفاسیر معاصر مانند المیزان و نمونه، و آرای اندیشمندانی چون علامه طباطبایی و شهید صدر، نشان می‌دهد که امر به معروف باید در تعامل با عقل جمعی و نیازهای زمانه بازتعریف شود. کتاب به آسیب‌شناسی اجرای این فریضه در جامعه امروز نیز می‌پردازد؛ از جمله برداشت‌های افراطی، خشونت در روش‌ها، و سطحی‌نگری در محتوا. نویسنده بر این باور است که امر به معروف اگر به ابزار اجبار یا کنترل صرف تبدیل شود، از کارکرد اصلی خود دور می‌ماند و حتی می‌تواند موجب دل‌زدگی اجتماعی شود. در مقابل، دعوت به خیر و اصلاح باید با احترام، گفت‌وگو و دلسوزی همراه باشد. در بخش‌های پایانی، راهکارهایی برای بازتعریف و اجرای مسئولانه این فریضه در عرصه‌های مختلف مانند خانواده، مدرسه، رسانه و فضای مجازی ارائه شده است. کتاب با تأکید بر نقش عقل، اخلاق و عرف عقلایی، امر به معروف را به‌عنوان فرصتی برای رشد جمعی و کرامت انسانی معرفی می‌کند.

چرا باید کتاب امر به معروف یا امر به عرف؟ را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز و گاه misunderstood جامعه ایرانی می‌پردازد و تلاش کرده است مرز میان آموزه‌های اصیل دینی و برداشت‌های عرفی یا تحمیلی را روشن کند. از ویژگی‌های شاخص این اثر، توجه به عقلانیت، اخلاق و نیازهای زمانه در فهم و اجرای امر به معروف است. نویسنده با بررسی منابع دینی، تطبیق با ادیان دیگر و تحلیل اجتماعی، تصویری چندلایه و واقع‌بینانه از این فریضه ارائه داده است. خواندن این کتاب می‌تواند به درک عمیق‌تر از رابطه دین، اخلاق و عرف کمک کند و راه‌هایی برای گفت‌وگو و اصلاح اجتماعی مبتنی بر احترام و مسئولیت‌پذیری نشان دهد. همچنین، کتاب با ارائه نمونه‌ها و راهکارهای عملی، امکان بازاندیشی در شیوه‌های اجرای این اصل را فراهم کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه دین و جامعه، علاقه‌مندان به مباحث اخلاقی و اجتماعی، فعالان فرهنگی، معلمان و مربیان، و کسانی که دغدغه اصلاح اجتماعی یا تربیت جمعی دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال فهمی متعادل و عقلانی از آموزه‌های دینی و نقش آن‌ها در زندگی امروز هستند، این اثر مفید خواهد بود.