کتاب برنامه اصلاح اختلال رفتاری کودک و نوجوان

برنامه اصلاح اختلال‌های رفتاری کودک و نوجوان کتابی تخصصی در حوزه روان‌شناسی کودک و نوجوان است که به قلم علیرضا عزیزپور، محمدرضا عزیزپور و نسرین عزیزپور نگاشته شده است. این اثر به بررسی جامع اختلال‌های رفتاری رایج در کودکان و نوجوانان می‌پردازد و راهکارهای علمی و عملی برای شناسایی، ارزیابی و اصلاح این اختلال‌ها ارائه می‌دهد. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هم والدین و هم متخصصان بتوانند از آن بهره‌مند شوند؛ از معرفی مفاهیم پایه و طبقه‌بندی اختلال‌ها تا ابزارهای ارزیابی و برنامه‌های مداخله‌ای در خانه و مدرسه. انتشارات فروغ سیمرغ این کتاب را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب برنامه اصلاح اختلال رفتاری کودک و نوجوان

کتاب برنامه اصلاح اختلال‌های رفتاری کودک و نوجوان نوشته علیرضا عزیزپور، محمدرضا عزیزپور و نسرین عزیزپور، اثری کاربردی و پژوهش‌محور در زمینه شناسایی و اصلاح اختلال‌های رفتاری در کودکان و نوجوانان است. این کتاب با رویکردی علمی، ابتدا به تعریف و طبقه‌بندی انواع اختلال‌های رفتاری و هیجانی می‌پردازد و سپس علل بروز این اختلال‌ها را از منظرهای زیستی، خانوادگی و اجتماعی بررسی می‌کند. ساختار کتاب شامل پنج فصل است که هرکدام به جنبه‌ای از موضوع می‌پردازند: مفاهیم و کلیات، اصول و روش‌های اصلاح رفتار، ابزارهای ارزیابی و مشاهده، مداخلات آموزشی برای والدین و برنامه‌های مدرسه‌محور. در بخش‌هایی از کتاب، به ابزارهای سنجش و مصاحبه با والدین، معلمان و خود کودک اشاره شده و اهمیت همکاری چندجانبه برای ارزیابی دقیق‌تر رفتار کودک برجسته شده است. همچنین، برنامه‌های عملی برای والدین و معلمان جهت مدیریت و اصلاح رفتارهای مشکل‌ساز ارائه شده است. این کتاب نه‌تنها برای متخصصان حوزه روان‌شناسی و مشاوره، بلکه برای والدین و مربیان نیز قابل استفاده است و تلاش دارد با ارائه راهکارهای قابل اجرا، به بهبود وضعیت رفتاری کودکان و نوجوانان کمک کند.

خلاصه کتاب برنامه اصلاح اختلال رفتاری کودک و نوجوان

پیام اصلی کتاب برنامه اصلاح اختلال‌های رفتاری کودک و نوجوان، ارائه راهبردهای علمی و عملی برای شناسایی، ارزیابی و اصلاح اختلال‌های رفتاری در کودکان و نوجوانان است. نویسندگان ابتدا با معرفی انواع اختلال‌های رفتاری و هیجانی، مانند اوتیسم، بیش‌فعالی-کمبود توجه، اختلال سلوک، لجبازی-نافرمانی، تیک‌ها، فوبیاها و اختلال‌های خلقی، به طبقه‌بندی دقیق این مشکلات می‌پردازند. سپس، علل بروز این اختلال‌ها را در سه دسته اصلی زیستی (مانند عوامل ژنتیکی و نورولوژیکی)، خانوادگی (مانند فضای نامساعد یا سبک‌های تربیتی) و اجتماعی-فرهنگی (مانند تأثیرات محیطی و فرهنگی) بررسی کرده‌اند. در ادامه، کتاب به اصول و روش‌های اصلاح رفتار می‌پردازد. این بخش شامل توضیح مفاهیم تقویت مثبت و منفی، مجازات، خاموشی و انواع برنامه‌های تقویت است. نویسندگان تأکید کرده‌اند که اصلاح رفتار باید بر اساس تحلیل عملکردی رفتار و با استفاده از ابزارهای سنجش دقیق انجام شود. ابزارهایی مانند مصاحبه با والدین و معلمان، مشاهده مستقیم، مقیاس‌های رفتاری و فرم‌های گزارش‌دهی، به‌عنوان پایه‌های ارزیابی معرفی شده‌اند. در فصل‌های بعدی، برنامه‌های مداخله‌ای برای والدین و معلمان ارائه شده است. این برنامه‌ها شامل آموزش والدین برای مدیریت رفتارهای ناسازگار، استفاده از پاداش و تقویت، برنامه‌ریزی روزمرگی‌ها، نادیده‌گیری برنامه‌ریزی‌شده، دستورهای اثربخش و حذف امتیازات است. همچنین، مداخلات مدرسه‌محور مانند کارت گزارش روزانه، قراردادهای رفتاری و بازخورد اصلاحی برای بهبود رفتار دانش‌آموزان پیشنهاد شده است. در مجموع، کتاب با ارائه مثال‌ها و راهکارهای متنوع، تلاش دارد مسیر عملی و قابل اجرا برای اصلاح اختلال‌های رفتاری کودکان و نوجوانان ترسیم کند.

چرا باید کتاب برنامه اصلاح اختلال رفتاری کودک و نوجوان را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی جامع و کاربردی، به موضوع اختلال‌های رفتاری کودکان و نوجوانان از زوایای مختلف می‌پردازد و راهکارهایی ارائه می‌دهد که هم برای والدین و هم برای متخصصان قابل استفاده است. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، ارائه ابزارهای ارزیابی و فرم‌های مصاحبه است که امکان شناسایی دقیق‌تر مشکلات رفتاری را فراهم می‌کند. همچنین، برنامه‌های مداخله‌ای گام‌به‌گام و مثال‌های عملی، خواننده را در اجرای راهکارها یاری می‌دهد. کتاب تلاش کرده است مفاهیم تخصصی را به زبان قابل فهم و با مثال‌های ملموس بیان کند تا افراد غیرمتخصص نیز بتوانند از آن بهره‌مند شوند. علاوه‌براین، توجه به نقش خانواده، مدرسه و عوامل فرهنگی در شکل‌گیری و اصلاح رفتار، دید جامعی به موضوع می‌بخشد. مطالعه این کتاب می‌تواند به افزایش آگاهی درباره اختلال‌های رفتاری و راه‌های مدیریت آن‌ها کمک کند و ابزارهایی برای بهبود ارتباط و تعامل با کودکان و نوجوانان در اختیار قرار دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به والدین، معلمان، مشاوران مدرسه، روان‌شناسان کودک و نوجوان و دانشجویان رشته‌های مرتبط با علوم تربیتی و روان‌شناسی پیشنهاد می‌شود. همچنین، افرادی که با کودکان و نوجوانان دارای مشکلات رفتاری مواجه هستند یا دغدغه بهبود رفتار و سلامت روان فرزندان خود را دارند، می‌توانند از مطالب این کتاب بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب برنامه اصلاح اختلال رفتاری کودک و نوجوان

در حیطه مشکلات رفتاری، طبقه‌بندی‌های متعددی صورت گرفته است که برخی از آنها بر روش‌های آماری پیشرفته مبتنی هستند. در این روش‌ها خوشه‌ها و الگوهای مربوط به رفتارها مشخص می‌شوند؛ برای مثال کوای و پیترسون مشکلات رفتاری را به شش دسته تقسیم کرده‌اند: اختلال سلوک، پرخاشگری اجتماعی، مشکلات مربوط به توجه و ناپختگی، اضطراب گوشه‌گیری، رفتار روان‌گسستگی و تحرک مفرط. آخن‌باخ نیز اختلال‌های رفتاری را به ده طبقه تقسیم کرده است: اضطراب، افسردگی، شکایات جسمانی، مشکلات اجتماعی، مشکلات تفکر، مشکلات توجه، قانون‌شکنی، رفتارهای پرخاشگرانه، درونی‌سازی و برونی‌سازی. آخن‌باخ و ایدلبروک براساس همین طبقه‌بندی، سیاهه رفتار کودک را طراحی کرده‌اند. این سیاهه در واقع یکی از فرم‌های نظام مبتنی بر تجربه آخن‌باخ است. این فرم‌ها برای ارزیابی شایستگی‌ها، کارکردهای انطباقی و مشکلات هیجانی رفتاری به کار می‌روند. روان‌شناسان بالینی کودک و نوجوان به منظور تسهیل مطالعه اختلال‌های دوران کودکی و نوجوانی پیوسته در تلاش بوده‌اند تا این اختلال‌ها را در شکل نظام‌مند و منسجم مطرح کنند. یک رویکرد به رفتار نابهنجار کودک و نوجوان، طبقه‌بندی ابعاد از لحاظ تجربی است. اندیشه‌ی اصلی این رویکرد، طبقه‌بندی اختلال‌ها بر روی پیوستارهای مختلف با استفاده از شیوه‌های آماری است تا مشخص شود چه نشانه‌های دیگری روی می‌دهند. این رویکرد آماری به طبقه‌بندی، به جای توصیف کودکان براساس قرار گرفتن در داخل یا خارج یک طبقه رفتاری، آنان را برحسب جایگاه‌شان روی چند پیوستار متفاوت رفتاری توصیف می‌کند. این روش سنجش اختلال‌های دوران کودکی و نوجوانی را در دو طبقه اختلال‌های برونی‌شده و اختلال‌های درونی‌شده طبقه‌بندی می‌کند.