کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش آموزان متوسطه

کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش‌آموزان متوسطه اثری پژوهشی از ندا وکیلی، رقیه دل‌بند، سمیه بدرزاده و شیرین دل‌بند است که انتشارات فروغ سیمرغ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی سه مفهوم کلیدی در روان‌شناسی تربیتی می‌پردازد: خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی تحصیلی، و ارتباط آن‌ها را در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطه تحلیل می‌کند. نویسندگان با رویکردی علمی و با بهره‌گیری از منابع معتبر، تلاش کرده‌اند تا مفاهیم را به‌صورت قابل فهم و کاربردی برای مخاطبان خود ارائه دهند. ساختار کتاب شامل چهار فصل است که هر یک به یکی از موضوعات اصلی اختصاص یافته و با ارائه تعاریف، نظریه‌ها، عوامل مؤثر و راهکارهای مقابله، تصویری جامع از وضعیت روانی دانش‌آموزان در دوره متوسطه ترسیم می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش آموزان متوسطه

خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش‌آموزان متوسطه اثری است که به بررسی وضعیت روانی و تحصیلی دانش‌آموزان در یکی از حساس‌ترین مقاطع تحصیلی می‌پردازد. نویسندگان، با تکیه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی، سه محور اصلی را دنبال کرده‌اند: نخست، تعریف و تبیین فرسودگی تحصیلی و نشانه‌های آن؛ دوم، نقش هیجان‌های تحصیلی مثبت و منفی در عملکرد و انگیزش دانش‌آموزان؛ و سوم، جایگاه خودشکوفایی به‌عنوان عاملی برای رشد فردی و کاهش آسیب‌های روانی. کتاب با ارائه نظریه‌های روان‌شناسی مانند هرم نیازهای مازلو و مدل‌های هیجان تحصیلی، تلاش کرده است تا پیوند میان این مفاهیم را روشن کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم پایه را شرح می‌دهد، سپس عوامل مؤثر و پیامدهای هر یک را بررسی می‌کند و در نهایت، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت روانی و تحصیلی دانش‌آموزان ارائه می‌دهد. این اثر، علاوه‌بر جنبه‌های نظری، به کاربردهای عملی برای معلمان، والدین و مشاوران نیز توجه داشته است.

خلاصه کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش آموزان متوسطه

در این بخش، پیام‌ها و ایده‌های اصلی کتاب بر اساس متن آن مرور می‌شود: کتاب با تعریف فرسودگی تحصیلی آغاز می‌کند و آن را به‌عنوان یک وضعیت روانی و شناختی معرفی کرده است که در اثر فشارهای تحصیلی، استرس، عدم تعادل میان تحصیل و زندگی و نبود مهارت‌های مدیریت زمان در دانش‌آموزان شکل می‌گیرد. نشانه‌هایی مانند خستگی، بی‌انگیزگی، کاهش تمرکز، اضطراب و افکار منفی درباره تحصیل، از جمله علائم این وضعیت به‌شمار آمده‌اند. نویسندگان تأکید کرده‌اند که فرسودگی تحصیلی نه‌تنها بر عملکرد آموزشی، بلکه بر سلامت روانی و جسمی دانش‌آموزان نیز اثرگذار است. در ادامه، مفهوم هیجان تحصیلی مطرح شده است. هیجان‌هایی که دانش‌آموزان در موقعیت‌های مختلف آموزشی تجربه می‌کنند، می‌توانند مثبت یا منفی باشند و نقش مهمی در انگیزش، تمرکز و پیشرفت تحصیلی ایفا کنند. کتاب به نظریه‌هایی مانند مدل کنترل-ارزش پکران و الگوی شناختی-اجتماعی اشاره کرده است که نشان می‌دهند چگونه ارزیابی‌های شناختی و احساس کنترل بر هیجان‌های تحصیلی تأثیر می‌گذارند. هیجان‌های مثبت مانند شادی و رضایت، انگیزه و یادگیری را تقویت می‌کنند، در حالی‌که هیجان‌های منفی مانند اضطراب و ناامیدی، زمینه‌ساز فرسودگی تحصیلی می‌شوند. در فصل مربوط به خودشکوفایی، نویسندگان با استناد به نظریه مازلو، خودشکوفایی را به‌عنوان میل اساسی هر فرد برای تحقق توانمندی‌های نهفته و رشد کامل روانی معرفی کرده‌اند. دانش‌آموزان خودشکوفا، خودانگاره مثبت دارند، با چالش‌ها سازگارترند و کمتر دچار فرسودگی تحصیلی می‌شوند. کتاب تأکید کرده است که افزایش خودشکوفایی و هیجان تحصیلی مثبت، رابطه معکوسی با فرسودگی تحصیلی دارد و می‌تواند به بهبود عملکرد و سلامت روانی دانش‌آموزان کمک کند. در پایان، راهکارهایی برای کاهش فرسودگی تحصیلی و افزایش خودشکوفایی و هیجان مثبت ارائه شده است؛ از جمله برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای معلمان و والدین، ایجاد محیط‌های آموزشی انگیزشی و حمایت اجتماعی، و آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و زمان به دانش‌آموزان.

چرا باید کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش آموزان متوسطه را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر سه مفهوم کلیدی و تأثیرگذار در زندگی تحصیلی نوجوانان، تصویری روشن از چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی دانش‌آموزان متوسطه ارائه داده است. از ویژگی‌های شاخص آن می‌توان به توضیح ساده و قابل فهم مفاهیم روان‌شناسی، ارائه نظریه‌های معتبر و کاربردی، و توجه به عوامل محیطی و فردی اشاره کرد. کتاب نه‌تنها به تبیین مشکلات می‌پردازد، بلکه راهکارهایی برای بهبود وضعیت روانی و تحصیلی دانش‌آموزان پیشنهاد داده است. مطالعه این اثر می‌تواند به معلمان، والدین و مشاوران کمک کند تا نشانه‌های فرسودگی تحصیلی را بهتر بشناسند و با تقویت خودشکوفایی و هیجان مثبت، زمینه رشد و موفقیت دانش‌آموزان را فراهم کنند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانش‌آموزان مقطع متوسطه، والدین، معلمان، مشاوران تحصیلی و افرادی که دغدغه سلامت روان و پیشرفت تحصیلی نوجوانان را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که با مشکلاتی مانند بی‌انگیزگی، اضطراب تحصیلی یا کاهش عملکرد در محیط آموزشی مواجه‌اند، مفید است.

بخشی از کتاب خودشکوفایی، هیجان تحصیلی و فرسودگی در دانش آموزان متوسطه

فرسودگی تحصیلی به معنای کاهش عملکرد و علاقه‌مندی دانش‌آموزان به تحصیل و یادگیری است. این مشکل در اثر بار زیاد تحصیلی، فشار روانی، سطح بالای استرس، عدم تعادل بین تحصیل و فعالیت‌های غیرتحصیلی، نارسایی مهارت‌های مطالعه و آموزشی، عوامل هواشناختی، اجتماعی و خانوادگی و بیماری‌های روانی رخ می‌دهد. برخی از علائم فرسودگی تحصیلی عبارتند از: ۱- کاهش عملکرد تحصیلی ۲- علاقه‌مندی کمتر به تحصیلات و درس خواندن ۳- افزایش ناراحتی، اضطراب و استرس ۴- خستگی ناشی از فشار تحصیلی ۵- کاهش ارتباط اجتماعی و تعامل با دیگران ۶- افزایش مشکلات خواب و تغذیه ۷- افزایش سردرد و دردهای جسمی مرتبط با استرس ۸- افزایش احساس بی‌استراحتی و بی‌حوصلگی ۹- کاهش اعتماد به نفس و تحلیل خود ۱۰- داشتن افکار منفی درباره تحصیل و آینده برای مقابله با فرسودگی تحصیلی، می‌توان از روش‌های مدیریت استرس مثل روش‌های تنفسی، تنظیم برنامه مطالعه منظم، استفاده از روش‌های مطالعه مؤثر و اثربخش، استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان، استفاده از روش‌های تفریح و استراحت مناسب، مشاوره روانشناختی و حمایت خانوادگی استفاده کرد. همچنین حاکمیت بر روحیه مثبت و هدفمندی، اهداف قابل دسترس و ملموس ترسیم کردن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.