کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث

کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث نوشته‌ی محمدعلی الحسینی اثری تخصصی در حوزه‌ی زبان‌شناسی و مطالعات زبان عربی است که توسط انتشارات سمت به‌صورت الکترونیکی منتشر شده است. این کتاب به‌عنوان منبع اصلی درس «فقه‌اللغة» برای دانشجویان رشته‌ی زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی تدوین شده و ساختاری آموزشی و پژوهشی دارد. نویسنده با رویکردی تحلیلی، به بررسی تطور تاریخی زبان عربی، قواعد و معاجم آن و همچنین نظریه‌ها و مکاتب زبان‌شناسی مدرن می‌پردازد. اثر حاضر علاوه‌بر دانشجویان، برای علاقه‌مندان به مطالعات زبان‌شناسی، تاریخ زبان عربی و آموزش زبان نیز قابل استفاده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث

کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث نوشته‌ی محمدعلی الحسینی اثری پژوهشی و دانشگاهی است که به بررسی دو حوزه‌ی اصلی زبان‌شناسی عربی می‌پردازد: فقه‌اللغة (مطالعات تاریخی و معنایی زبان عربی) و علم‌اللغة الحدیث (زبان‌شناسی مدرن). ساختار کتاب به دو بخش عمده تقسیم شده است؛ بخش نخست به فقه‌اللغة عربی و سیر تاریخی آن، پیدایش قواعد، معاجم و مدارس مختلف زبان عربی اختصاص دارد و بخش دوم به نظریه‌ها و مکاتب زبان‌شناسی معاصر، از جمله ساختارگرایی، کارکردگرایی و نظریه‌های اجتماعی و روان‌شناختی زبان می‌پردازد. هر بخش شامل فصل‌هایی است که به‌صورت منظم به موضوعات کلیدی و تحولات مهم در هر حوزه می‌پردازند. کتاب با هدف ارائه‌ی تصویری جامع از روند شکل‌گیری و توسعه‌ی زبان عربی و همچنین آشنایی با رویکردهای نوین زبان‌شناسی تدوین شده است. نویسنده تلاش کرده است تا ضمن وفاداری به منابع کلاسیک، نگاه انتقادی و تحلیلی به تحولات معاصر زبان عربی و آموزش آن داشته باشد.

خلاصه کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث

کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث در دو بخش اصلی تنظیم شده است. بخش نخست به فقه‌اللغة عربی اختصاص دارد و با مقدمه‌ای درباره‌ی تعریف و جایگاه این علم آغاز می‌شود. در این بخش، نویسنده ابتدا به سیر تاریخی پیدایش فقه‌اللغة عربی و نقش آن در حفظ و صیانت زبان قرآن می‌پردازد. سپس به پدیده‌های زبانی مانند لحن، تفاوت‌های لهجه‌ای و تأثیر اختلاط اقوام مختلف بر زبان عربی اشاره می‌کند. روند شکل‌گیری قواعد زبان عربی، تدوین معاجم و مدارس مختلف لغوی و نحوی، و نقش شخصیت‌هایی چون سیبویه و خلیل بن احمد فراهیدی در این مسیر، از دیگر محورهای این بخش است. همچنین تفاوت میان فقه‌اللغة و علم معاجم با مثال‌های کاربردی از متون کلاسیک و معاصر بررسی شده است. در بخش دوم، علم‌اللغة الحدیث مورد توجه قرار گرفته است. این بخش با مروری بر پیدایش زبان‌شناسی مدرن و تأثیر آن بر مطالعات زبان عربی آغاز می‌شود. نویسنده به معرفی نظریه‌ها و مکاتب مهم زبان‌شناسی معاصر مانند ساختارگرایی، کارکردگرایی، نظریه‌ی تحویلی و نقش آن‌ها در تحلیل زبان می‌پردازد. همچنین مباحثی چون زبان‌شناسی اجتماعی، روان‌شناسی زبان، تحلیل خطاهای زبانی و آموزش زبان دوم با رویکردی تطبیقی و تحلیلی مطرح شده‌اند. در پایان، نویسنده به اهمیت رویکردهای نوین در آموزش زبان عربی و ضرورت توجه به تفاوت‌های میان زبان معیار و لهجه‌های محلی اشاره می‌کند. کتاب با ارائه‌ی مثال‌ها و تحلیل‌های دقیق، تصویری روشن از پیوند سنت و نوگرایی در مطالعات زبان عربی ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی جامع و تحلیلی، امکان آشنایی با دو حوزه‌ی مهم زبان‌شناسی عربی را فراهم می‌کند: هم مطالعات تاریخی و معنایی زبان عربی و هم نظریه‌ها و روش‌های زبان‌شناسی مدرن. ساختار منظم و فصل‌بندی دقیق آن، مطالعه‌ی سیر تحول زبان عربی و آشنایی با مکاتب و نظریه‌های مختلف را ساده‌تر می‌سازد. همچنین، کتاب به‌عنوان منبع درسی دانشگاهی، برای دانشجویان و پژوهشگران زبان و ادبیات عربی، ابزاری کاربردی برای درک بهتر مفاهیم بنیادین و تحولات معاصر زبان‌شناسی است. از سوی دیگر، توجه به آموزش زبان و تحلیل خطاهای زبانی، این اثر را برای معلمان و علاقه‌مندان به آموزش زبان عربی نیز مفید می‌کند. کتاب با ارائه‌ی مثال‌های متنوع و تحلیل‌های تطبیقی، امکان مقایسه‌ی رویکردهای سنتی و مدرن را فراهم آورده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران زبان و ادبیات عربی، علاقه‌مندان به زبان‌شناسی تاریخی و معاصر، معلمان زبان عربی و کسانی که به آموزش زبان دوم یا تحلیل خطاهای زبانی علاقه دارند پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب فقه اللغة العربیة و علم اللغة الحدیث

«ان موضو ع هذا الکتاب هو اللغة و لا سیما العربية وفقهها وعلمها و معحمها و قواعدها من منظار تاريخي و معاصر توحيدي والبحث فیه ینقسم اي حقلین رئیسین: حقل یتداول فقهاللغة العربية ونظمها من منظار ینحو منحي لغویاًتاریخی فیلو لو جیا وهو ما تکفل به القسم الاول من الکتاب، وحقل یتناول اللفة من منظار ینحو منحي معاصرا توحیدیا ونظریا علمیاً وهو ما تکفل به القسم الثان منه. و قد عابنا هذین القسمین بشکل مستقل، ورتبناهما علي فصول متوازنة ومقارنت حیث یشتمل کل قسم منه علي نانية فصول ختصرة مفیدة، کما یتضمن مقدمة وخاعة حاصة به و کاأفما کتابان مستقلان وهما ق اقيقة کذلك وان کان موضوعهما واحدا ومشترکا، وهو اللغة والبحث فیها وعنها و بها- بحث اق اللغة عن اللغة باللغة - و من هنا تأِ صعوبة الامر؛ غیر آن القسم الاو یبحث نف «فقه اللغة العربية» وهو ما یصطلح علیه عند الغفربیین عصطلح الفيلولوجي وهو فریب صوتا و دلالة من الصطلح العربی؛ و لایبعد تأثیر العريية مذا الاصطلاح؛ لثراء الدراسات اللغوية فیهاء آو تأثیره بها. کما ان البحث فیسه یتناول الدراسات اللغویه التاريخية في العربية ونشأنما وتطورهاء و لا سیما من حیث الباني وللعاني، والدلالات اللغوية فيٍ ضوء اهتمام علماء الاسلام ها منذ نرول القرآن الکرع والعناية بتفسیر نصوصه القدست و شرح مفرداته و آيانه و سورة البار کة. و قد کانت هذه الدراسات اللغوية هادفة هادیق کما کان ادف الاساس منها هو صيانة القرآن الکرم وحفظه من التحریف اللفظي والعنوي.»