کتاب تاریخ دفاع مقدس

کتاب تاریخ دفاع مقدس نوشته‌ی اسماعیل منصوری لاریجانی اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی زمینه‌ها، علل و روند جنگ ایران و عراق است که با رویکردی مستند و تحلیلی به بررسی ریشه‌های تاریخی اختلافات مرزی، تحولات سیاسی و حقوقی، و ابعاد مختلف این جنگ هشت‌ساله می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات خادم الرضا منتشر شده است و تلاش دارد با اتکا به اسناد رسمی و تحلیل‌های تاریخی، تصویری جامع از منازعات ایران و عراق، نقش قدرت‌های خارجی، و سیاست‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران ارائه دهد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هم برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه تاریخ معاصر و روابط بین‌الملل و هم برای علاقه‌مندان به مطالعات جنگ و دفاع مقدس قابل استفاده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تاریخ دفاع مقدس

کتاب تاریخ دفاع مقدس به قلم اسماعیل منصوری لاریجانی، اثری تحلیلی درباره‌ی جنگ ایران و عراق و زمینه‌های تاریخی و حقوقی آن است. نویسنده با رویکردی مستند، ابتدا به ریشه‌های اختلافات مرزی ایران و عراق از دوران صفویه و عثمانی می‌پردازد و سپس روند تحولات سیاسی، قراردادها و نقش قدرت‌های خارجی مانند روسیه و انگلستان را در شکل‌گیری و تشدید این اختلافات بررسی می‌کند. ساختار کتاب به صورت فصل‌بندی‌شده است و هر فصل به یکی از ابعاد مهم جنگ اختصاص یافته است؛ از جمله علل تجاوز عراق، اهداف و سیاست‌های رژیم بعث، واکنش‌های بین‌المللی، و سیاست‌های دفاعی ایران. بخش قابل توجهی از کتاب به تحلیل حقوقی قراردادها و قطعنامه‌های بین‌المللی، به‌ویژه قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، اختصاص یافته است. منصوری لاریجانی تلاش کرده است با استناد به اسناد و شواهد تاریخی، روند تصمیم‌گیری‌ها و تحولات میدانی و دیپلماتیک را به‌صورت منسجم و قابل فهم ارائه کند. این کتاب نه‌تنها به وقایع نظامی، بلکه به زمینه‌های سیاسی، حقوقی و اجتماعی جنگ نیز توجه دارد و سعی دارد تصویری چندبعدی از این مقطع مهم تاریخ معاصر ایران ارائه دهد.

خلاصه کتاب تاریخ دفاع مقدس

کتاب تاریخ دفاع مقدس با مروری بر پیشینه‌ی اختلافات ایران و عراق آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که ریشه‌های این منازعات به دوران صفویه و عثمانی بازمی‌گردد. نویسنده با بررسی قراردادهای تاریخی مانند آماسیه، زهاب، کردان، ارزروم و پروتکل‌های تهران و اسلامبول، نقش قدرت‌های خارجی در شکل‌گیری مرزهای فعلی و اختلافات را برجسته می‌کند. سپس به تحولات قرن بیستم و تأثیر استعمار انگلستان و روسیه بر روابط ایران و عراق می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این دخالت‌ها زمینه‌ساز بحران‌های بعدی شدند. در ادامه، کتاب به بررسی علل تجاوز عراق به ایران می‌پردازد؛ از جمله تحریک قدرت‌های جهانی، وضعیت سیاسی و نظامی دو کشور، و اهداف توسعه‌طلبانه‌ی رژیم بعث. اهداف عراق در این تجاوز، از جمله تسلط بر اروندرود، استرداد جزایر سه‌گانه، تجزیه خوزستان و سرنگونی نظام جمهوری اسلامی، به تفصیل تحلیل شده‌اند. نویسنده همچنین به اقدامات عراق برای جلب حمایت قدرت‌های خارجی و نقش تبلیغات و ناسیونالیسم عربی اشاره می‌کند. در بخش‌های بعدی، روند آغاز جنگ، اشغال شهرهای مرزی، مقاومت مردمی و واکنش‌های بین‌المللی بررسی شده است. سیاست‌های دفاعی ایران، تغییرات در فرماندهی و استراتژی نظامی، نقش بسیج و وحدت نیروهای مسلح، و عملیات‌های مهم نظامی از جمله والفجر، رمضان، خیبر و کربلا به تفصیل شرح داده شده‌اند. کتاب همچنین به کاربرد سلاح‌های شیمیایی توسط عراق، واکنش سازمان ملل و صدور قطعنامه‌های بین‌المللی می‌پردازد. در فصل‌های پایانی، تحلیل حقوقی جنگ، بررسی قطعنامه ۵۹۸ و روند پذیرش و اجرای آن، و نقش سازمان‌های بین‌المللی در پایان جنگ مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده با استناد به اسناد و گزارش‌های رسمی، تلاش کرده است به پرسش‌هایی مانند دلایل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر، مسئولیت ادامه جنگ و تأثیر دیپلماسی پاسخ دهد. در مجموع، کتاب تاریخ دفاع مقدس تصویری جامع از زمینه‌ها، روند و پیامدهای جنگ ایران و عراق ارائه می‌دهد و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی و مستند، ابعاد مختلف این واقعه را روشن سازد.

چرا باید کتاب تاریخ دفاع مقدس را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، نه‌تنها به روایت وقایع جنگ ایران و عراق می‌پردازد، بلکه زمینه‌های تاریخی، حقوقی و سیاسی این منازعه را نیز بررسی می‌کند. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، توجه به نقش قدرت‌های خارجی و قراردادهای بین‌المللی در شکل‌گیری اختلافات مرزی و بروز جنگ است. همچنین، تحلیل سیاست‌های دفاعی ایران و بررسی روند تصمیم‌گیری‌ها در سطوح مختلف نظامی و سیاسی، به خواننده امکان می‌دهد تا فراتر از روایت‌های صرفاً نظامی، با ابعاد حقوقی و دیپلماتیک جنگ نیز آشنا شود. این اثر با استفاده از اسناد و منابع معتبر، به پرسش‌های مهم درباره علل، اهداف و پیامدهای جنگ پاسخ داده و زمینه‌ای برای قضاوت منصفانه درباره این مقطع تاریخی فراهم کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران تاریخ معاصر، روابط بین‌الملل، علوم سیاسی و مطالعات حقوقی پیشنهاد می‌شود. همچنین به علاقه‌مندان به مطالعات جنگ و دفاع مقدس و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از زمینه‌ها و پیامدهای جنگ ایران و عراق هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب تاریخ دفاع مقدس

«تجاوز سراسری ارتش رژیم عراق از زمین، هوا و دریا به خاک مقدس جمهوری اسلامی در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ حادثه مهمی است که بررسی ابعاد آن برای نسل حاضر و آینده تاریخ بسی حائز اهمیت است. اگر چه در علل تجاوز لزوماً باید به ریشه تاریخی اختلافات ایران و دولت عثمانی نظر داشت اما تجاوز رژیم عراق در مقطعی که تازه انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید و هنوز ثبات لازم را برای حل و فصل عادی امور داخلی خود نداشت و ارتش آن نیز سامان نیافته بود و نیروهای مردمی و انقلابی هم با حوادث داخلی درگیر بودند و حتی مرزبانی از حدود و ثغور مرزی با مشکل انجام می‌شد و ده‌ها دلیل دیگر این تأمل را برمی‌انگیزد که رژیم عراق با این تجاوز گسترده چه اهدافی را دنبال می‌کرد؟ همچنین بررسی نحوه تجاوز ارتش عراق با در نظر گرفتن اوضاع سیاسی، اقتصادی و نظامی طرفین نکات ظریفی را در اختیار محققان و اندیشوران سیاسی-نظامی قرار خواهد داد و مهم‌تر از آن همه را در تنظیم و تحلیل این حادثه عظیم در تاریخ دو ملت کمک شایان توجه خواهد کرد. و حتی نقش پیچیده دولت‌ها و سازمان‌ها به‌ویژه قدرت‌های بزرگ مدعی حقوق‌بشر و استقلال ملت‌ها در وقوع تجاوز و سپس موضع‌گیری‌های آنها طی هشت سال جنگ از فرازهای مهم این حادثه به شمار می‌رود.»