کتاب توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس

کتاب الکترونیکی «توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس» نوشتهٔ سمیه ذاکری ندوشن، سمیرا نوروزیان ملکی، لیلا محمدی و سهیلا چترزرین است که نشر فروغ سیمرغ آن را منتشر کرده است. این اثر به بررسی مفاهیم، ضرورت‌ها و راهکارهای تربیت شهروندی فعال در بستر مدارس می‌پردازد و موضوعاتی چون حقوق شهروندی، آموزش مهارت‌های زندگی و نقش آموزش و پرورش در شکل‌گیری شهروندان مسئول را در قالبی آموزشی و پژوهشی مطرح می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس

«توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس» اثری پژوهشی و آموزشی است که به موضوع تربیت شهروندی در نظام آموزشی ایران می‌پردازد. نویسندگان با رویکردی تحلیلی، اهمیت آموزش حقوق شهروندی و مهارت‌های اجتماعی را در مدارس بررسی کرده‌اند و تلاش کرده‌اند نشان دهند چگونه مدارس می‌توانند بستری برای پرورش شهروندان آگاه، مسئول و مشارکت‌جو باشند. این کتاب در قالب ناداستان آموزشی و با ساختاری منظم، ابتدا به پیشینهٔ حقوق شهروندی در ایران و اسلام می‌پردازد و سپس مولفه‌های تربیت شهروندی، ابعاد شهروند فعال و جایگاه آموزش و پرورش در این فرایند را شرح می‌دهد. در ادامه، به ضرورت آموزش حقوق شهروندی فعال، برنامه‌های درسی مرتبط و مقایسه‌ای میان ایران و سایر کشورها پرداخته شده است. بخش‌هایی از کتاب نیز به آموزش عملی شهروندی، نقش معلمان و خانواده، و اهمیت فعالیت‌های فوق‌برنامه و مشارکت دانش‌آموزان در ادارهٔ مدرسه اختصاص یافته است. این اثر با تکیه‌بر منابع داخلی و بین‌المللی، تصویری جامع از چالش‌ها و فرصت‌های تربیت شهروندی در مدارس ارائه می‌دهد و برای معلمان، مدیران مدارس و پژوهشگران حوزهٔ تعلیم و تربیت قابل استفاده است.

خلاصه کتاب توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس

کتاب «توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که آموزش و پرورش چگونه می‌تواند شهروندانی فعال و مسئول برای آیندهٔ جامعه تربیت کند. نویسندگان ابتدا به تعریف شهروند و تفاوت میان شهروند منفعل و فعال می‌پردازند و تأکید می‌کنند که نقش آموزش و پرورش در این زمینه اساسی است. سپس پیشینهٔ حقوق شهروندی در ایران و جایگاه آن در اسلام را بررسی می‌کنند و نشان می‌دهند که مفاهیم حقوق بشر و شهروندی ریشه‌هایی عمیق در فرهنگ و دین دارند. در ادامه، مولفه‌های تربیت شهروندی مانند مشارکت فعال، تفکر انتقادی، تصمیم‌گیری مدنی، تشکیل انجمن‌های دانش‌آموزی و اهمیت قوانین و مقررات کلاس مطرح می‌شود. کتاب بر این باور است که آموزش شهروندی باید هم جنبهٔ شناختی (دانش و آگاهی)، هم عاطفی (نگرش و انگیزه) و هم عملکردی (مهارت‌های عملی) را پوشش دهد. نویسندگان به نقش مدارس در آموزش حقوق شهروندی و اهمیت برنامه‌های درسی و فوق‌برنامه اشاره می‌کنند و نمونه‌هایی از طرح‌های موفق مانند «شهردار مدرسه» را معرفی می‌کنند که دانش‌آموزان را به مشارکت عملی در ادارهٔ مدرسه تشویق می‌کند. در بخش‌های بعدی، به ضرورت آموزش حقوق شهروندی از سنین پایین، نقش خانواده و رسانه‌ها، و اهمیت آموزش مبتنی‌بر ارزش‌های ایرانی-اسلامی پرداخته شده است. کتاب تأکید دارد که آموزش شهروندی نه‌تنها باید دانش‌آموزان را با حقوق و مسئولیت‌های خود آشنا کند، بلکه باید زمینهٔ مشارکت فعال، احترام به قانون، همبستگی اجتماعی و اخلاق شهروندی را نیز فراهم آورد. در نهایت، نویسندگان نتیجه می‌گیرند که تربیت شهروندی فعال نیازمند همکاری همه‌جانبهٔ مدرسه، خانواده و جامعه است و باید به‌عنوان یکی از رسالت‌های اصلی نظام آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد.

چرا باید کتاب توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر آموزش شهروندی فعال، به دغدغه‌هایی پاسخ می‌دهد که امروزه در بسیاری از جوامع دربارهٔ نقش مدارس در تربیت نسل آینده مطرح است. «توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس» با ارائهٔ تحلیل‌هایی دربارهٔ حقوق شهروندی، مهارت‌های اجتماعی و اهمیت مشارکت دانش‌آموزان، به معلمان و مدیران مدارس کمک می‌کند تا راهکارهایی برای پرورش شهروندان مسئول و مشارکت‌جو بیابند. همچنین، این اثر با بررسی نمونه‌های عملی و اشاره به تجارب داخلی و بین‌المللی، تصویری واقع‌بینانه از چالش‌ها و فرصت‌های آموزش شهروندی ارائه می‌دهد. مطالعهٔ این کتاب می‌تواند به ارتقای کیفیت آموزش و پرورش و تقویت فرهنگ مشارکت و مسئولیت‌پذیری در مدارس کمک کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای معلمان، مدیران مدارس، دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی، پژوهشگران حوزهٔ آموزش و پرورش و والدینی که دغدغهٔ تربیت شهروندان مسئول دارند، مفید است. همچنین، برای کسانی که به دنبال راهکارهایی برای ارتقای مهارت‌های زندگی و آموزش حقوق شهروندی در مدارس هستند، این اثر پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب توانمندسازی شهروندی فعال در مدارس

«آموزش مهم‌ترین رکن برنامه‌ریزی جامعه است و کلیدی‌ترین عنصر در توسعه یک جامعه مردم آن جامعه هستند که باید از فرهنگ، آگاهی و مهارت‌های گوناگون برخوردار باشند. آموزش رفتارهای شهروندی در افزایش کیفیت عملکرد سازمان‌های مدنی بسیار اثرگذار است. این آموزه‌ها به تقویت اخلاق اجتماعی و بسط همبستگی اجتماعی یک جامعه در سطح "محلی-ملی و جهانی" کمک خواهد کرد. چنین اشاعه‌ای در ابعاد نوع‌دوستی و پذیرش عمومی از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع دولت و نهادهای قانون‌گذار، سازمان‌های ملی و محلی، تشکل‌های مدنی و ... از طریق آموزش حقوق شهروندی و مهارت‌های زندگی جمعی و شناخت اصول مدیریت شهری نقش بارزی در تربیت شهروندان خواهند داشت. آموزش شهروندی به طور غیررسمی در خانه یا محل کار یا کارگاه‌های آموزشی و یا به طور رسمی به صورت سرفصل درسی مجزا در مدارس و حتی مدارس ابتدایی و یا به صورت رشته تحصیلی دانشگاهی به شهروندان می‌آموزد که یک شهروند فعال، آگاه و مسئولیت‌پذیر باشند. آموزش و پرورش باید به دانش‌آموزان کمک کند تا شهروندانی مسئول، مشارکت‌کنندگانی فعال در امور زندگی اجتماعی و فرهنگی، یادگیرندگان موفق و علاقه‌مند و افرادی متکی به خود و قابل اعتماد بارآیند. افرادی که نه‌تنها ارزش‌ها و ویژگی‌های مورد ستایش جامعه را دارا باشند، بلکه بتوانند در راستای بهسازی و ارتقای فرهنگ جامعه تلاش موثرتری را به نمایش گذارند.»