کتاب نغمه های قالی کرمان

کتاب نغمه‌ های قالی کرمان نوشته طیبه یزدی‌ زاده که توسط نشر عصر جوان منتشر شده، اثری پژوهشی درباره‌ی تاریخ، هنر و فنون قالی‌بافی در منطقه‌ی کرمان است. این کتاب به بررسی ریشه‌ها، طرح‌ها، مواد اولیه، رنگرزی و ویژگی‌های قالی کرمان پرداخته و اطلاعات جامعی درباره‌ی انواع فرش، نقش‌ها، رنگ‌ها و مراحل بافت ارائه داده است. کتاب نغمه‌های قالی کرمان برای علاقه‌مندان به هنرهای سنتی ایران، به‌ویژه فرش و قالی، منبعی ارزشمند به‌ شمار می‌آید. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نغمه های قالی کرمان

کتاب نغمه‌های قالی کرمان از آثار پژوهشی در حوزه‌ی صنایع دستی است که به‌صورت تخصصی به هنر قالی‌بافی در کرمان می‌پردازد. این کتاب با ساختاری منظم، ابتدا به تاریخچه‌ی فرش و قالی در ایران و کرمان اشاره دارد و سپس به‌ سراغ معرفی انواع فرش، مواد اولیه، ویژگی‌های فنی و هنری و مراحل مختلف بافت می‌رود. نویسنده، طیبه یزدی‌ زاده، تلاش کرده است تا با گردآوری اطلاعات تاریخی، فنی و هنری، تصویری جامع از جایگاه قالی کرمان در میان فرش‌های ایرانی ارائه دهد.

در این کتاب، علاوه‌بر بررسی طرح‌ها و نقش‌های متنوع قالی کرمان، به رنگرزی سنتی، مواد گیاهی مورد استفاده و ویژگی‌های خاص هر منطقه‌ی بافت نیز پرداخته شده است. اثر حاضر با زبانی توصیفی و پژوهش‌محور، هم به جنبه‌های هنری و هم به جنبه‌های فنی و اجتماعی قالی کرمان توجه دارد و برای خواننده‌ای که به‌دنبال شناخت عمیق‌تر این هنر است، اطلاعات مفیدی فراهم می‌کند. قالب کتاب بیشتر به‌صورت تحلیلی و توصیفی است و با مثال‌ها و توضیحات متعدد، خواننده را با دنیای پررمزوراز قالی کرمان آشنا می‌سازد.

خلاصه کتاب نغمه های قالی کرمان

کتاب نغمه‌های قالی کرمان به‌طور مفصل به بررسی تاریخچه و ویژگی‌های قالی و قالی‌بافی در منطقه‌ی کرمان می‌پردازد. نویسنده ابتدا به ریشه‌های تاریخی فرش در ایران اشاره می‌کند و روند تکامل این هنر را از دوران پیش از اسلام تا دوره‌های معاصر دنبال می‌کند. در بخش‌های ابتدایی، نقش قالی در فرهنگ و اقتصاد ایران و جایگاه ویژه‌ی قالی کرمان در میان فرش‌های ایرانی برجسته شده است. در ادامه، کتاب به معرفی انواع فرش‌های دست‌باف، مواد اولیه‌ی مورد استفاده مانند پشم، پنبه و ابریشم و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی هرکدام می‌پردازد. تفاوت‌های پشم مناطق مختلف، نحوه‌ی جداسازی و آماده‌سازی آن و اهمیت کیفیت مواد اولیه در دوام و زیبایی فرش از دیگر موضوعات مهم این بخش است. اثر حاضر به‌تفصیل به طرح‌ها و نقش‌های متنوع قالی کرمان می‌پردازد؛ از طرح‌های لچک ترنج، سبزی‌کار، نگاره گسسته و درختی گرفته تا طرح‌های بته‌ای، تصویری و تلفیقی. هرکدام از این طرح‌ها با ریشه‌های تاریخی و فرهنگی خاص خود معرفی شده‌اند و ویژگی‌های بصری و نمادین آن‌ها شرح داده شده است. 

در بخش دیگری از کتاب، به رنگرزی سنتی و استفاده از رنگ‌های گیاهی مانند روناس، نیل، پوست گردو، زردچوبه و بقم پرداخته شده است. روش‌های مختلف دندانه دادن، تثبیت رنگ و ترکیب رنگ‌ها برای ایجاد طیف‌های متنوع نیز توضیح داده شده‌اند؛ همچنین به مراحل آماده‌سازی پشم، شست‌وشو، رنگرزی و بافت قالی اشاره شده و نقش زنان و دختران قالی‌باف در این فرایند مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت، کتاب به معرفی قطب‌های بافت فرش کرمان، ویژگی‌های فنی و ظرافت‌های شناخت قالی اصیل کرمان، مزایا و معایب فرش دست‌باف و چالش‌های معاصر این هنر می‌پردازد. دغدغه‌ی حفظ میراث فرهنگی و توجه به ارزش‌های هنری و اقتصادی قالی کرمان، از پیام‌های اصلی کتاب است.

چرا باید کتاب نغمه های قالی کرمان را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی برای آشنایی عمیق با یکی از مهم‌ترین جلوه‌های هنر و فرهنگ ایرانی فراهم می‌کند. کتاب نغمه‌های قالی کرمان نه‌تنها اطلاعات تاریخی و فنی درباره‌ی قالی کرمان ارائه می‌دهد، بلکه به جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و هنری این هنر نیز می‌پردازد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر می‌تواند با ریشه‌ها و تحولات قالی‌بافی در کرمان، تنوع طرح‌ها و رنگ‌ها و نقش زنان و خانواده‌ها در تداوم این هنر آشنا شود؛ همچنین کتاب به علاقه‌مندان صنایع دستی و پژوهشگران هنرهای سنتی کمک می‌کند تا شناخت دقیق‌تری از فرایند تولید، مواد اولیه و ارزش‌های فرهنگی قالی کرمان به‌ دست آورند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به هنرهای سنتی، پژوهشگران حوزه‌ی فرش و صنایع دستی، دانشجویان رشته‌های هنر و تاریخ و کسانی که به‌دنبال شناخت عمیق‌تر فرهنگ و میراث ایرانی هستند، مناسب است؛ همچنین مطالعه‌ی این اثر به فعالان حوزه‌ی فرش و قالی‌بافی و کسانی که دغدغه‌ی حفظ و احیای هنرهای بومی را دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب نغمه های قالی کرمان

«هنر هر جامعه‌ای ریشه در آداب و رسوم و سنن آن جامعه دارد که با گذر زمان به کمال می‌رسد. ذوق و اوج هنر ایرانی قالی‌بافی است که علاوه‌بر هنر دوستی و صبر و تلاش، وجود مواد و مصالحی همچون پشم مرغوب و انواع گیاهان رنگدار باعث تبلور و تعالی این هنر شده است. انسان اولیه فرش را با پوست حیوانات و برگ درختان تهیه و از آن برای مصارف گوناگونی همچون زیرانداز، پوشش مقبره‌ها و پوشش حیوانات استفاده می‌کرد. اما با گذر زمان و تلفیق هنر و تجربه، صنعت نساجی تکامل یافت و امروزه دستبافت‌های هنرمندان شکوه و عظمت را به اوج خود رسانده‌اند. بی‌شک قدمت زیرانداز و تاریخچه فرش به زمانی می‌رسد که انسان به فکر تأمین آسایش خود افتاد.»