کتاب طلاق

کتاب طلاق (تأثیرات هیجانی و مداخلات درمانی از منظر روانکاوی) با عنوان انگلیسی Divorce: emotional impact and therapeutic intervention، نوشته سلمان اختر با ترجمه صالح صالحی و سمیه کاظمیان، اثری تخصصی در حوزه‌ی روان‌شناسی و روانکاوی است که به بررسی ابعاد عاطفی و درمانی پدیده‌ی طلاق می‌پردازد و انتشارات ارجمند در سال ۱۴۰۳ آن را منتشر کرده است. این کتاب بخشی از مجموعه‌ی مارگارت اس. ماهلر است که هر سال بر اساس مباحث مطرح‌شده در همایش‌های علمی این حوزه گردآوری می‌شود. کتاب بر پایه‌ی مقالات و گفت‌وگوهای تخصصی شکل گرفته و نویسنده تلاش می‌کند با نگاهی تحلیلی و چندجانبه، طلاق را نه‌فقط به‌عنوان یک رخداد حقوقی، بلکه به‌مثابه یک فرایند عمیق روانی و اجتماعی بررسی کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب طلاق اثر سلمان اختر

کتاب طلاق، به قلم سلمان اختر و با همکاری جمعی از روانکاوان برجسته، به‌عنوان اثری علمی و تحلیلی، به بررسی ابعاد گوناگون طلاق از منظر روانکاوی می‌پردازد. این کتاب بخشی از مجموعه‌ای است که بر پایه‌ی همایش‌های سالانه‌ی مارگارت اس. ماهلر شکل گرفته و هر جلد آن به یکی از موضوعات مهم رشد و روان انسان اختصاص دارد. در این اثر، طلاق نه صرفاً به‌عنوان یک اتفاق حقوقی، بلکه به‌عنوان پدیده‌ای پیچیده با پیامدهای عمیق عاطفی، اجتماعی و فرهنگی مورد واکاوی قرار گرفته است. این کتاب شامل مقالات تخصصی، بحث‌های میزگرد و جمع‌بندی‌های تحلیلی است که به خواننده امکان می‌دهد با لایه‌های مختلف تجربه‌ی طلاق، از طلاق عاطفی تا پیامدهای آن برای فرزندان، والدین و حتی درمانگران، آشنا شود.

سلمان اختر باتکیه‌بر منابع معتبر و پژوهش‌های میدانی، تلاش کرده است تصویری چندبعدی از طلاق ارائه دهد و به نقش فرهنگ، جنسیت، مهاجرت و ساختار خانواده در این فرایند بپردازد. کتاب طلاق برای درمانگران، مشاوران، دانشجویان روان‌شناسی و خانواده‌هایی که با مسئله‌ی طلاق مواجه‌اند، منبعی غنی و قابل‌تأمل به‌ شمار می‌آید.

خلاصه کتاب طلاق

کتاب طلاق با رویکردی روانکاوانه، به بررسی ریشه‌ها، مراحل و پیامدهای عاطفی طلاق می‌پردازد و تلاش می‌کند فرایند جدایی را از سطح یک رخداد حقوقی به سطحی عمیق‌تر و انسانی‌تر ارتقا دهد. سلمان اختر ابتدا با مرور دیدگاه‌های کلاسیک و معاصر روانکاوی، به این نکته اشاره کرده است که طلاق معمولاً نقطه‌ی میانی یک داستان است و نه آغاز یا پایان آن. در ادامه، مدل‌های مختلف مراحل طلاق، از جدایی عاطفی تا بازسازی هویت فردی و خانوادگی، معرفی شده‌اند. کتاب به‌طور ویژه به پیامدهای عاطفی طلاق برای زوجین، فرزندان، خانواده‌ی گسترده و حتی دوستان و جامعه می‌پردازد و نشان می‌دهد که این فرایند چگونه می‌تواند سوگواری، بازتعریف نقش‌ها و حتی بحران هویت را به‌ دنبال داشته باشد. همچنین تأثیر طلاق بر کودکان، از جمله احساس گناه، اضطراب، اختلال در دلبستگی و چالش‌های رشد اجتماعی و تحصیلی، با جزئیات بررسی شده است.

بخش‌هایی از کتاب به طلاق در شرایط خاص مانند مهاجرت اختصاص یافته و نشان داده شده است که این گروه‌ها با چالش‌های مضاعفی روبه‌رو هستند. در نهایت، مفهومِ طلاقِ به‌اندازه‌ی کافی خوب مطرح شده است؛ رویکردی که بر پذیرش مسئولیت، کاهش آسیب‌ها و بازسازی سالم روابط پس از جدایی تأکید دارد. کتاب با ارائه‌ی راهکارهایی برای والدگری پس از طلاق و اهمیت حمایت اجتماعی و درمانی، تلاش می‌کند چشم‌اندازی واقع‌بینانه و کاربردی برای مواجهه با این پدیده ارائه دهد.

چرا باید کتاب طلاق را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مبتنی‌بر پژوهش‌های میدانی، طلاق را از زاویه‌ای متفاوت و به‌طور عمیق بررسی کرده است. یکی از ویژگی‌های شاخص آن پرداختن به ابعاد عاطفی و روانی طلاق و تأثیرات آن بر همه‌ی اعضای خانواده و حتی جامعه است. کتاب طلاق نه‌تنها به آسیب‌ها و بحران‌های ناشی از طلاق می‌پردازد، بلکه راهکارهایی برای مدیریت بهتر این فرایند و کاهش آسیب‌های آن ارائه می‌دهد. همچنین مفهوم طلاقِ به‌اندازه‌ی کافی خوب به‌عنوان راهی برای عبور سالم‌تر از این بحران مطرح شده است. مطالعه‌ی این اثر می‌تواند به درمانگران، مشاوران و خانواده‌ها کمک کند تا با درک عمیق‌تر از فرایند طلاق، تصمیمات آگاهانه‌تر و مسئولانه‌تری بگیرند و از تکرار الگوهای آسیب‌زا جلوگیری کنند.

خواندن کتاب طلاق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به درمانگران، مشاوران خانواده، دانشجویان روان‌شناسی، افراد درگیر طلاق و کسانی که با پیامدهای عاطفی و اجتماعی جدایی مواجه‌اند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی سلامت روان کودکان و نوجوانان در این خانواده‌ها را دارند، مفید است.

درباره سلمان اختر

سلمان اختر، روان‌پزشک، روان‌کاو و نویسنده‌ی هندی‌ـ‌آمریکایی، در ۳۱ ژوئیه‌ی ۱۹۴۶ در خیرآباد ایالت اوتار پرادش هند به دنیا آمد. او استاد روان‌پزشکی و رفتار انسانی در کالج پزشکی جفرسون در فیلادلفیا و از اعضای هیئت‌تحریریه‌ی مجله‌ی بین‌المللی روان‌کاوی و مجله‌ی انجمن روان‌کاوی آمریکاست. اختر در خانواده‌ای فرهنگی و هنرمند پرورش یافت؛ پدرش جان‌نثار اختر، شاعر برجسته‌ی اردو، مادرش صفیه اختر، خواننده و نویسنده، و برادرش جاوید اختر، شاعر نام‌آشناست.

فعالیت‌های علمی و پژوهشی او حوزه‌های گسترده‌ای همچون اختلالات شخصیت، روان‌درمانی، روان‌پزشکی فرهنگی و ارتباط میان روان‌کاوی و مذهب را در بر می‌گیرد. اختر تاکنون بیش از ۴۰۰ اثر علمی شامل کتاب و مقاله منتشر کرده و از چهره‌های تأثیرگذار در گسترش دانش روان‌کاوی به‌ شمار می‌رود. او در زمینه‌ی اختلالات شخصیت خودشیفته و درمان آسیب‌های روانی (تروما) پژوهش‌هایی ماندگار انجام داده است.

کتاب موضوع‌های میل از آثار برجسته‌ی اوست که در آن به رابطه‌ی انسان با اشیای پیرامون و تأثیر آن‌ها بر شکل‌گیری تجربه‌ی درونی و هویت فردی می‌پردازد. از دیگر آثار شاخصش می‌توان به کتاب‌های سازه‌های شکسته (۱۹۹۲)، در جست‌وجوی پاسخ‌ها (۱۹۹۵)، شکنجه‌ی درونی (۱۹۹۹)، مهاجرت و هویت (۱۹۹۹)، قلمروهای بالینی جدید (۲۰۰۳)، ابژه‌های اشتیاق ما (۲۰۰۵)، درباره‌ی دیگران (۲۰۰۷)، نقاط عطف در روان‌درمانی پویا (۲۰۰۹)، هسته‌ی آسیب‌دیده (۲۰۰۹)، واژه‌نامه‌ی جامع روان‌کاوی (۲۰۰۹)، مهاجرت و فرهنگ‌پذیری (۲۰۱۱)، هویت (۲۰۰۹)، موضوع زندگی و مرگ (۲۰۱۱) و احساسات (۲۰۱۲) اشاره کرد.

آثار اختر به زبان‌های گوناگون از جمله آلمانی، ترکی و رومانیایی ترجمه شده است. او در همایش‌ها و مجامع علمی بین‌المللی متعددی سخنرانی کرده است؛ از جمله در نخستین کنگره‌ی انجمن بین‌المللی روان‌کاوی (IPA-Asia) در پکن در سال ۲۰۱۰.

سلمان اختر علاوه‌بر فعالیت‌های علمی، شاعری توانمند نیز هست و تاکنون هفت مجموعه شعر به زبان‌های انگلیسی و اردو منتشر کرده است. او در کنار پژوهش و تدریس، با گروه تئاتر اینتراکت در فیلادلفیا همکاری داشته و در نقش ویراستار و مشاور در چندین مجله‌ی تخصصی روان‌کاوی فعالیت کرده است.

اختر را می‌توان از معدود روان‌کاوان معاصر دانست که میان دانش بالینی، فلسفه، شعر و هنر پلی انسانی و اندیشمندانه برقرار کرده است.

بخشی از کتاب طلاق

«مهم‌ترین مسئلهٔ بعد از جدایی، سوگواری است. این سوگواری، علاوه بر فقدان یک رابطه، به خاطر از دست دادن یک پیوند است که شامل روال و شیوهٔ زندگی مشترک زوجین نیز است (ارلیچ، ۲۰۱۴). مانند تمام روابط عاشقانه که از بین می‌رود، به ویژه زمانی که طلاق رخ می‌دهد، این سوگواری می‌تواند به خاطر تمام خاطرات واقعی و نمادینی باشد. علاوه بر سوگواری، یک حس هویت جدید یا بازتعریف از خود فرد پس از طلاق، نشان‌دهندهٔ عملکرد سالم است. سوگواری همچنین شامل بزرگسالان مطلقه است که در نقش‌های خود تجدیدنظر می‌کنند و به واکنش‌های آسیب‌زا به طلاق می‌پردازند (والرستین و بلیکزلی، ۲۰۰۳). اگر به درستی برای طلاق خود سوگواری نکنید، پریشانی درون‌روانی به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت. از پیامدهای منفی سوگواری نکردن می‌توان به انکار، نگرانی برای همسر سابق و تعارض اشاره کرد (والرستین و بلسکی، ۲۰۰۳).»