کتاب هنر تدریس خلاق

کتاب الکترونیکی «هنر تدریس خلاق (راهبردهای تدریس ساخت‌نگرایی)» نوشتهٔ مریم نظری، میترا یوسف‌رشیدی و آزاده پورزال است که نشر فروغ سیمرغ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی روش‌ها و راهبردهای نوین تدریس، به‌ویژه با تمرکز بر رویکرد ساخت‌گرایی در آموزش می‌پردازد و تلاش دارد با زبانی روشن، مفاهیم کلیدی تدریس اثربخش را برای معلمان و علاقه‌مندان به حوزهٔ آموزش و پرورش تبیین کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب هنر تدریس خلاق

«هنر تدریس خلاق» اثری در حوزهٔ ناداستان آموزشی است که به بررسی نظریه‌ها و روش‌های تدریس در نظام تعلیم و تربیت می‌پردازد. نویسندگان کتاب، با تکیه‌بر تجربیات و پژوهش‌های روز، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از روند تحول در آموزش و تدریس ارائه دهند. ساختار کتاب چهار فصل دارد و از تعریف تدریس و تقسیم‌بندی روش‌های سنتی و نوین آغاز می‌شود. سپس به نظریه‌های یادگیری مانند رفتارگرایی، ساخت‌گرایی، شناخت‌گرایی و فراشناخت می‌پردازد و در نهایت راهبردهای عملی ساخت‌گرایی در کلاس درس را بررسی می‌کند. این کتاب با رویکردی تحلیلی و کاربردی، هم به مبانی نظری و هم به جنبه‌های عملی تدریس توجه دارد و برای معلمان، دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی و علاقه‌مندان به آموزش طراحی شده است. قالب کتاب بیشتر تحلیلی و آموزشی است و با مثال‌ها و توضیحات متنوع، مفاهیم را برای مخاطب روشن می‌سازد.

خلاصه کتاب هنر تدریس خلاق

کتاب «هنر تدریس خلاق» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که تدریس چیست و چه جایگاهی در نظام آموزشی دارد. نویسندگان ابتدا به تعریف تدریس و آموزش می‌پردازند و تفاوت میان روش‌های سنتی و نوین تدریس را شرح می‌دهند. در بخش روش‌های سنتی، ویژگی‌هایی مانند محوریت معلم، تأکید بر محفوظات، رقابت فردی و برنامه‌های درسی غیرقابل انعطاف مورد بررسی قرار گرفته است. در مقابل، روش‌های نوین تدریس با محوریت دانش‌آموز، توجه به تفاوت‌های فردی، فعالیت‌های گروهی و استفاده از تجربه و مشاهده معرفی شده‌اند. در ادامه، کتاب به نظریه‌های یادگیری می‌پردازد. رفتارگرایی به‌عنوان رویکردی که بر مشاهده و کنترل رفتار تأکید دارد، معرفی شده و نقش معلم در این رویکرد، انتقال‌دهندهٔ دانش و کنترل‌کنندهٔ محیط یادگیری است. ساخت‌گرایی، نظریه‌ای است که یادگیری را فرایندی فعال و فردی می‌داند و بر ساخت دانش توسط خود یادگیرنده تأکید دارد. در این بخش، نقش معلم به‌عنوان تسهیل‌گر و راهنما برجسته شده و مراحل اجرای الگوی تدریس ساخت‌گرایی شامل کاوش، تعامل، گسترش و ارزشیابی توضیح داده شده است. شناخت‌گرایی و فراشناخت نیز به‌عنوان رویکردهایی که بر فرایندهای ذهنی، تفکر، حل مسئله و خودتنظیمی تأکید دارند، بررسی شده‌اند. نویسندگان به اهمیت آموزش راهبردهای فراشناختی برای تقویت مهارت‌های یادگیری و انتقال دانش به موقعیت‌های جدید اشاره کرده‌اند. در فصل پایانی، راهبردهای عملی ساخت‌گرایی در کلاس درس، مانند وابستگی متقابل مثبت، تعامل کمکی، مسئولیت‌پذیری فردی و مهارت‌های بین‌فردی مطرح شده‌اند تا معلمان بتوانند محیطی پویا و خلاق برای یادگیری ایجاد کنند.

چرا باید کتاب هنر تدریس خلاق را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر راهبردهای تدریس ساخت‌نگرایی، به معلمان و دانشجویان علوم تربیتی کمک می‌کند تا با نظریه‌ها و روش‌های نوین آموزش آشنا شوند و آن‌ها را در عمل به‌کار بگیرند. «هنر تدریس خلاق» نه‌تنها به مبانی نظری می‌پردازد، بلکه با ارائهٔ مثال‌ها و راهکارهای متنوع، امکان پیوند میان دانش و عمل را فراهم می‌کند. خواندن این کتاب فرصتی است برای بازنگری در شیوه‌های تدریس و ارتقای کیفیت آموزش، به‌ویژه در شرایطی که نظام‌های آموزشی به‌دنبال تحول و نوآوری هستند. همچنین، آشنایی با رویکردهای مختلف یادگیری و نقش فعال معلم و دانش‌آموز در فرایند آموزش، از جمله دستاوردهای مطالعهٔ این اثر است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای معلمان، دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی، مربیان آموزشی و افرادی که به دنبال بهبود روش‌های تدریس و یادگیری هستند، مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ ارتقای کیفیت آموزش و ایجاد محیط‌های یادگیری پویا و خلاق دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب هنر تدریس خلاق

«در این روش، محور فعالیت‌های کلاس درس دانش‌آموز می‌باشد و کلیه امکانات آموزش برای کمک به دانش‌آموز مهیا می‌شوند تا او را در امر یادگیری فعال‌تر نمایند. با توجه به خصوصیاتی که روش‌های نوین تدریس دارند و در این الگو فراگیر علایق و توانمندی‌های او در مرکز توجه قرار دارد. معلم تلاش می‌کند تا توانایی‌های فراگیران را تقویت کند. معلم هنگام تدریس از وسایل و امکانات آموزشی زیادی استفاده می‌کند و یادگیری موّثر از طریق تمرین‌ها و فعالیت‌های متنوع به عهده فراگیران می‌گذارد و آنان را در تحقق اهداف و یادگیری مفاهیم درس دخالت می‌دهد. معلم راهنما و هدایت‌کننده‌ای است که پا به‌پای فراگیر مسیر آموزش را طی می‌کند و به او کمک می‌کند تا درس را به‌طور عمیق و از روی علاقه یاد بگیرد.»