کتاب شرحی بر رساله حقوق امام سجاد (ع)

کتاب الکترونیکی «شرحی بر رسالهٔ حقوق امام سجاد» نوشتهٔ محمد صحتی‌سردرودی اثری پژوهشی و تحلیلی دربارهٔ رسالهٔ حقوق منسوب به امام سجاد، امام چهارم شیعیان است. این کتاب با نگاهی جامع به ابعاد اخلاقی، اجتماعی و حقوقی رسالهٔ حقوق می‌پردازد و در کنار آن، متن اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر و اعلامیهٔ اسلامی حقوق بشر را نیز به‌عنوان پیوست ارائه می‌دهد. نشر خادم‌الرضا آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شرحی بر رساله حقوق امام سجاد (ع)

«شرحی بر رسالهٔ حقوق امام سجاد» اثری در حوزهٔ ناداستان دینی و پژوهش‌های اسلامی است که به بررسی و تفسیر یکی از مهم‌ترین متون اخلاقی و حقوقی شیعه می‌پردازد. محمد صحتی‌سردرودی در این کتاب، ابتدا تصویری از زندگی و میراث امام سجاد ارائه داده و سپس با رویکردی تحلیلی، به شرح و توضیح پنجاه حق مطرح‌شده در رسالهٔ حقوق می‌پردازد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل به یکی از ابعاد حقوق انسانی، اجتماعی یا عبادی اختصاص یافته و تلاش شده است تا پیوند میان آموزه‌های معنوی و حقوقی اسلام با مفاهیم معاصر حقوق بشر نشان داده شود. در بخش پایانی، متن کامل اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر و اعلامیهٔ اسلامی حقوق بشر نیز آمده تا امکان مقایسه و تأمل بیشتر برای خواننده فراهم شود. این کتاب نه‌تنها برای علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی و اخلاقی، بلکه برای پژوهشگران حوزهٔ حقوق بشر نیز قابل توجه است.

خلاصه کتاب شرحی بر رساله حقوق امام سجاد (ع)

کتاب «شرحی بر رسالهٔ حقوق امام سجاد» با مروری بر زندگی امام سجاد آغاز می‌شود و جایگاه ویژهٔ ایشان را در تاریخ اسلام و پس از واقعهٔ عاشورا ترسیم می‌کند. نویسنده ابتدا به معرفی آثار مکتوب و میراث معنوی امام سجاد، به‌ویژه صحیفهٔ سجادیه و رسالهٔ حقوق، می‌پردازد و اهمیت این متون را در شکل‌دهی به اخلاق و حقوق اسلامی برجسته می‌سازد. در ادامه، کتاب وارد شرح و تفسیر رسالهٔ حقوق می‌شود؛ رساله‌ای که در آن امام سجاد به بیان پنجاه حق اساسی می‌پردازد. این حقوق، طیف گسترده‌ای از روابط انسان با خدا، خود، اعضای بدن، خانواده، جامعه و حتی دشمنان را دربرمی‌گیرد. نویسنده با دسته‌بندی این حقوق، به توضیح هر یک از آن‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه امام سجاد، حقوق الهی و حقوق انسانی را به‌صورت هم‌افزا و در بستری معنوی و تربیتی مطرح کرده است. در بخش‌هایی از کتاب، به حقوق اعضا و جوارح انسان، حقوق اعمال عبادی مانند نماز و روزه، حقوق پیشوایان و مدیران، حقوق زنان و همسران، حقوق خویشاوندان، حقوق آزادی و معاشرت، حقوق سالمندان و کودکان و حتی حقوق دشمنان و رایزنان پرداخته شده است. نویسنده تلاش کرده است تا با آوردن نمونه‌هایی از رفتار امام سجاد و دیگر امامان، پیوند عملی این آموزه‌ها با زندگی روزمره را نشان دهد. در فصل‌های پایانی، کتاب به بررسی نسبت میان آموزه‌های رسالهٔ حقوق و مفاهیم معاصر حقوق بشر می‌پردازد و با آوردن متن کامل اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر و اعلامیهٔ اسلامی حقوق بشر، زمینهٔ مقایسه و تأمل را فراهم می‌کند. در مجموع، این اثر تلاشی است برای نشان‌دادن ریشه‌های عمیق حقوق بشر در سنت اسلامی و ارائهٔ الگویی از اخلاق و حقوق که بر پایهٔ معنویت و تربیت فردی و اجتماعی استوار است.

چرا باید کتاب شرحی بر رساله حقوق امام سجاد (ع) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تاریخی، به یکی از متون بنیادین اخلاقی و حقوقی اسلام می‌پردازد و تلاش می‌کند پیوند میان آموزه‌های معنوی امام سجاد و مفاهیم معاصر حقوق بشر را روشن کند. خواندن این اثر فرصتی است برای آشنایی با ریشه‌های حقوق انسانی در سنت اسلامی و تأمل دربارهٔ نسبت میان اخلاق، معنویت و حقوق اجتماعی. همچنین، مقایسهٔ آموزه‌های رسالهٔ حقوق با اعلامیه‌های جهانی و اسلامی حقوق بشر، دیدگاه تازه‌ای دربارهٔ تطور مفاهیم حقوقی و اخلاقی در فرهنگ‌های مختلف ارائه می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی، پژوهشگران حوزهٔ حقوق بشر، دانشجویان رشته‌های الهیات و علوم انسانی و کسانی که دغدغهٔ اخلاق، معنویت و عدالت اجتماعی دارند، مفید است. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت تطبیقی میان سنت اسلامی و مفاهیم حقوق بشر هستند، این اثر پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب شرحی بر رساله حقوق امام سجاد (ع)

«پس از پیام‌آوران خدا؛ وارثان و جانشینان راستین آن‌ها، یعنی پیشوایان پاک و معصوم شیعیان، انسان‌های بزرگ و بزرگواری بودند که همیشه با اخلاق کریمانه و رفتار جوانمردانهٔ خویش در تربیت و تکامل انسان‌ها می‌کوشیدند. وجود مبارک‌شان از مهر و محبت به اولاد آدم آکنده بود. هرگز کینهٔ کسی را به دل نمی‌گرفتند که کینه و کینه‌توزی را مساوی با کفر و کفران می‌دانستند و می‌گفتند: «هل الدین الا الحب؟»؛ «مگر نه این است که دین، همان مهرورزی است؟» رفتارشان با تک‌تک مسلمانان از هر نژاد و قبیله‌ای که بودند و با هر مذهب و عقیده‌ای که داشتند، از پدر و مادر رئوف و رحیم هم دلسوزانه‌تر و مهربان‌تر بود. در برابر حکومت‌ها و دولت‌هایی که می‌خواستند قرآن را طبق دلخواه خودشان تأویل و تحریف کنند، با تمام وجود می‌ایستادند و به قلب‌های قابل و عقل‌های حاضر نور و روشنایی می‌بخشیدند تا فریب ریاکاران و وعاظ‌السلاطین را نخورند. آنان به معنای صحیح کلمه، حافظان قرآن و آموزگاران ایمان و اخلاص بودند. هدایت‌گرانی بودند که هرگز از هدایت کسی - هر چند که بدکار و بدذات نماید - ناامید نمی‌شدند، بلکه همه را در هر شرایطی در حور هدایت می‌دانستند و راه‌های بازگشت و توبه را به روی سرسخت‌ترین دشمنان نیز می‌گشودند. زیرا که آن بزرگواران نه کسی را دشمن خویش می‌دانستند و نه هرگز انسانی را - هرچند هم مسخ شده باشد - بدذات و غیر قابل تربیت می‌انگاشتند. دل‌شان به هر انسانی بما هو انسان می‌سوخت و زبان حال‌شان چنان بود که شاعری گوید: باز مین‌گیری سپهر گرم رفتاریم ما / همچو مرکز پای برجاییم و سیّاریم ما / سنگ راه هیچ کس از خاکساری نیستیم / زیر پای رهنوردان راه همواریم ما / با هزاران چشم می‌جوییم عیب خویش را / چون رسد نوبت به عیب خلق، ستاریم ما / هر که پا کج می‌گذارد ما دل خود می‌خوریم / شیشهٔ ناموس عالم در بغل داریم ما.»