کتاب شاقول اندیشه

کتاب شاقول اندیشه نوشتهٔ سیدمحمد حسینی نژاد است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب آموزش کاربردی منطق کلاسیک بر پایهٔ داستان‌های کوتاه است.

درباره کتاب شاقول اندیشه

کتاب شاقول اندیشه به آموزش کاربردی منطق کلاسیک بر پایهٔ داستان‌های کوتاه پرداخته است. گفته شده است که قواعد درست‌اندیشی در سرتاسر زندگی، فکر و روابط ما انسان‌ها جاری است، اما با به‌کاربستن منطق می‌توان سریع‌تر و دقیق‌تر به اهدافی رسید که سهم عمدهٔ آن‌ها را فکر و اندیشه تشکیل داده است. اگر افکارمان را بدون آنکه خودمان آن‌ها را ساخته باشیم، از منبعی بگیریم که به صحت و سقم آن اطمینان نداریم و آن منبع را مبنایی برای زندگی خود و اطرافیانمان در نظر بگیریم، بدون امکان نقد و اصلاح آن، در دام تعصب گرفتار خواهیم شد. علم منطق عهده‌دار سنجش اندیشه و جلوگیری از بروز خطا است؛ ازاین‌رو این علم ابزاری بوده است که در هر جا و در هر زمینه‌ای که اندیشهٔ بشری به کار گرفته شود، کاربرد خواهد داشت. سیدمحمد حسینی نژاد عبارت «شاقول اندیشه» را به‌عنوان توصیفی برای منطق در این کتاب به کار گرفته است. داستان محوری، بیان روان، سیر آموزش از آسان به دشوار، استقلال محتوایی هر درس، نوآوری، ترتیب مباحث و معرفی برخی اصطلاحات، آوردن تمرین‌ها و پاسخ تمرین‌ها در ارائهٔ سرفصل‌ها از جمله ویژگی‌های این کتاب است که برخی نقد‌ها را در باب آموزش منطق رفع می‌کند. عنوان برخی از فصل‌های کتاب حاضر عبارت است از «تعریف به متقابل و متشابه»، «انواع قضیه و اجزای آن»، «کمیت و کیفیت قضیه»، «قیاس استثنایی اتصالی (نفی مقدم ـ اثبات مقدم)» و «مانِعَهُ‌الرَفع (مانِعَهُ‌الخُلُو)».

خواندن کتاب شاقول اندیشه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب آموزش کاربردی منطق کلاسیک بر پایهٔ داستان‌های کوتاه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شاقول اندیشه

«ساختار و کاربردهای استدلال

اهداف درس

آشنایی با تعریفِ «تعریف» و «استدلال»

شناخت ساختار استدلال: مقدمه و نتیجه

شناخت خبر و انشا و توانایی تفکیک آن‌ها از هم

داستانک: بستنی وانیلی

بخش پونتیاک شرکت خودروسازی جنرال موتورز شکایتی را از یک مشتری با این مضمون دریافت کرد:

این دومین باری است که برایتان می‌نویسم و از این‌که بار قبل پاسخی نداده‌اید گلایه‌ای ندارم، چرا که موضوع از نظر من نیز احمقانه است! به هر حال، موضوع این است که طبق یک رسم قدیمی خانواده ما عادت دارد هر شب پس از شام به عنوان دسرْ بستنی بخورد. سال‌هاست که ما پس از شام رأی‌گیری می‌کنیم و بر اساس اکثریت آرا نوع بستنی انتخاب و خریداری می‌شود. این را هم باید بگویم که من به‌تازگی یک خودروی شورولت پونتیاک جدید خریده‌ام و با خرید این خودرو رفت‌وآمدم به فروشگاه برای تهیه بستنی دچار مشکل شده است.

لطفا دقت بفرمایید! هر دفعه که برای خرید بستنی «وانیلی» به مغازه می‌روم و به خودرو بازمی‌گردم، ماشین روشن نمی‌شود. اما هر بستنی دیگری که بخرم، چنین مشکلی نخواهم داشت. خواهش می‌کنم درک کنید که این مسئله برای من بسیار جدی و دردسرآفرین است و من هرگز با شما قصد شوخی ندارم. می‌خواهم بپرسم چطور می‌شود پونتیاک من، وقتی بستنی وانیلی می‌خرم، روشن نمی‌شود، اما هر بستنی دیگری می‌خرم راحت استارت می‌خورد.

مدیر شرکت با نامه عجیبِ دریافتی با شک و تردید برخورد کرد، اما، از روی وظیفه و تعهد، مهندسی را مأمور بررسی مسئله کرد. مهندس خبره شرکت، شب‌هنگام پس از شام، با مشتری قرار گذاشت. آن دو به‌اتفاق به بستنی‌فروشی رفتند، آن شب نوبت بستنی وانیلی بود. پس از خرید بستنی، همان‌طور که در نامه شرح داده شد، ماشین روشن نشد! مهندس جوان و کنجکاو سه شب پیاپی دیگر نیز با صاحب خودرو به فروشگاه رفت. شبی نوبت بستنی شکلاتی بود، ماشین روشن شد. شب بعد نوبت بستنی توت‌فرنگی بود، خودرو به‌راحتی استارت خورد. اما شب سوم دوباره نوبت بستنی وانیلی شد، باز ماشین روشن نشد!

نماینده شرکت به جای این‌که به فکر یافتن دلیل حساسیت خودرو به بستنی وانیلی باشد، تلاش کرد با موضوع منطقی و متفکرانه برخورد کند. او مشاهدات فنی خود را از لحظه ترک منزل مشتری تا خریدن بستنی و بازگشت به ماشین و استارت زدن برای انواع بستنی ثبت کرد. این مشاهده و ثبت اتفاق‌ها و مدت‌زمان آن‌ها نکته جالبی را به او نشان داد: بستنی وانیلی پرطرفدار و پرفروش است و نزدیک درِ مغازه در قفسه‌ها چیده می‌شود، اما بستنی‌های دیگر داخل مغازه و دورتر از در قرار می‌گیرند، پس مدت‌زمان خروج از خودرو تا خرید بستنی و برگشتن و استارت زدن برای بستنی وانیلی کمتر از دیگر بستنی‌هاست. این مدت‌زمان مهندس را به تحلیل علمی موضوع راهنمایی کرد و او دریافت پدیده‌ای به نام قفل بخار (Lock Vapor) باعث بروز این مشکل می‌شود. روشن نشدن خیلی زود خودرو پس از خاموش شدن به دلیل تراکم بخار در موتور و پیستون‌ها مسئله اصلی مشتری و شرکت پونتیاک بود. بنابراین صرفا نوع بستنی دخالتی در پدید آمدن این مشکل نداشت.»