کتاب نگره ای بر زبانزدها و اندرزها (جلد اول؛ آ)

کتاب نگره ای بر زبانزدها و اندرزها (جلد اول؛ آ) (برنوشتی بر امثال و حکم) نوشتهٔ حسین جواهری و ویراستهٔ زینب یوسفی است و انتشارات هلیله آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب نگره ای بر زبانزدها و اندرزها (جلد اول؛ آ)

نگره‌ای بر زبانزدها و اندرزها کتابی جامع و کامل از زبانزدها و اندرزها همراه با شرح ریشه و خاستگاه زبانزدها و اندرزها، بیان معادل انگلیسی و گاهی عربی زبانزدها و هم ارز آن‎‌هاست.

از برجستگی‌‌های این کتاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱.  از بن دندان، شمار زبانزدها بسی بیش‌تر از کتاب‌های همنام خود که تاکنون چاپ شده می‌باشد.

۲. برای هر زبانزد بازنمود و روشنگری بسنده نوشتار شده به گونه‌ای که هیچ پیچیدگی برای خواننده، بودش نداشته باشد.

۳. تا جایی که دسترسی به بن‌مایه‌‌های ارزشمند بوده است ریشه خاستگاه زبانزد نوشتار شده است.

۴. کوشش شده تا در جایی که بودش داشته هم ارز انگلیسی زبانزد و یا گاهی برگردان آزاد آن نوشته شود.

۵. از نگرش فراخویی (اخلاق)؛ در هر مثل و یا داستانی که انگیزه پیدایش آن گردیده، اندرز و فرزانشی نهفته که آن‌ را روی در نیک‌اندیشی است بدین معنی که هرگونه نیک‌اندیشی در خور باشد زبانزدی بر زبان رانده می‌شود؛ بدون اینکه گوینده بخواهد آن مثل را سنجه‌ای برای فراخویی آهنجیده (انتزاعی abstract) بشمارد.

۶. هدف از نگارش زبانزدهای انگلیسی (و تا اندازه‌‎ای تازی) این بوده تا از هم‌سنجی زبانزد‌‌های ایرانی با انگلیسی و پی‌برد هم‌اندیشی سازندگان این مثل‌ها و به ویژه همانندی واژه‌ای (term) زبانزدهای دو زبان، خوشی ادبی پدیدار شود.

خواندن کتاب نگره ای بر زبانزدها و اندرزها (جلد اول؛ آ) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ امثال و حکم پیشنهاد می‌کنیم.

درباره حسین جواهری

استاد حسین جواهری متولد سال ۱۳۱۹ در شهر بندر ریگ از استان بوشهر، دانش‌آموختهٔ مدرسه سعادت، اولین مهندس شیمی استان بوشهر، پژوهشگر و چهرهٔ ماندگار و ملقب به پدر علم شیمی استان فارس، نویسندهٔ ۱۸ کتاب در زمینهٔ علم شیمی و ۳ کتاب پژوهشی در زمینهٔ فرهنگ و ادب پارسی و صدها مقاله علمی و تخصصی است.

از ویژگی‌های بارز قلم استاد حسین جواهری به سره‌نویسی پارسی و تلفیق شایسته‌ٔ دو علم شیمی و ادبیات پارسی در نگارش و بیان مطالب می‌توان اشاره کرد.

بخشی از کتاب نگره ای بر زبانزدها و اندرزها (جلد اول؛ آ)

«"آب؛ آبادانی است"

Water is an indication and development.

"آب؛ آبادانی می‌آورد"

water is the staff of development and improvement.

"زنده از آب است دایم، هرچه هست/ این چنین از آب نتوان شست دست ـ عطار"

"چنین آب روان بی قدر از آن است/ که او ناخوانده، هر جانب روان است ـ عطار"

"از آب زنده بود خلق، از آب نیست گریز"

از دیرباز مسئلهٔ کم آبی و گمانهٔ خشم آسمان، هراسی سترگ در دل آدمیان افکنده است و اکنون که در آستانه سدهٔ بیست و یکم هستیم این دشواری بسان چالشی رخ داده، به گونه‌ای که اندیشه و یاده‌های بسیاری از کارآزمودگان گیتی و چامه‌سرایان را به سوی خود کشانده است. از زمره، استاد پارسی‌گوی سخن؛ سعدی ـ روانش شاد باد ـ چنین فرموده:

"کس که دیدست تشنگان حجاز/ بر لب آب شور گرد آیند؟"

"هر کجا چشمه‌ای بود شیرین/ مردم و مرغ و مور گرد آیند"

و یا: ملمّع (بیت دو زبانی) "سل المصانع رکباً تهیم فی الفلواتی/ تو قدر آب چه دانی که در کنار فراتی؟"

(دربارهٔ انبارها، از سوارانی پرسان و جویان باش که در بیابان‌ها تشنه و سرگردانند) چراکه اینان در بیابان‌های خشک و بی آب، راهنمایان راه، از این برکه‌ها، آبگیرها و آب انبارهای ویژهٔ آن سرزمین‌ها، آگاه بوده و دست‌یابی به این آب انبارها (مصانع) نشانهٔ آن است که بیابانگردان و شترسواران، راه بادیه را گم نکرده‌اند.

همهٔ شهر آیینی‌ها (تمدّن‌ها) ی کهن در کنارهٔ رودهای بزرگ، سنگ بنای تاریخ شهر آیینی را گذاشته‌اند و در سنجه و پیمانه کوچک‌تر همهٔ دهستان‌ها، روستاها و شهرها، پیرامون آسه (محور) رودها، چشمه‌ها و چاه‌ها پدید آمده‌اند. در گذر تاریخ و رویش انسانیت چه بهره‌برداری‌ها که از آب نشده است و یا چه راه کارها و کاربری‌هایی که برای بهرهٔ بهینه بردن از آب و نیروی آن پدید نیامده است. آسیاب‌ها، توربین‌ها و کاریزها (قنات‌ها)؛ چه گره‌هایی که از کارهای فروبسته انسان‌ها نگشاده‌اند.

نیاکان ما از دیرباز، در چند جای فلات ایران شگفتی کاریزها را آفریده و با کندن چاه‌های ژرف در بازه‌های نشانزد و پیوسته کردن آن‌ها به هم در ژرفای چاه‌ها و رساندن آن‌ها به نمودگاه (مظهر) کاریز و با گذر فرسنگ‌ها به گونه‌ای که امروز با داشتن ابزارهای تیزنگر و پیشرفته فن‌آوری کاری است بس سترگ و شگفتی‌آور. پس ما ایرانیان از تبار همان نیاکانیم. نیاکانی که به ارج و جایگاه آب به نیکی پی برده، با دسترسی و بهرهٔ بهینه از آن، نوآفرینی و شکوه کاریزها را آفریده‌اند.

باید ارزش آب را که هر چکّه آن همچون هر چکهٔ خون است شناخته و بهره‌وری درست از آب را کرانه پیشگاه پیمان خویش دانسته و باورمند باشیم که:

۱ ـ ما آب را از پدرانمان به مرده ریگ (ارث) نبرده‌ایم بلکه از فرزندانمان به سپرده گرفته‌ایم.

۲ ـ رهایی آب، ارمغانی به آیندگان است.

۳ ـ ناشناختگ خشک‌سالی و کارآزمایی تلخ تشنگی ره‌آورد بهره‌برداری نادرست از سرچشمه و بن‌مایه آب در یک کشور است.»