کتاب راهنمای تجارت با روسیه

درباره کتاب راهنمای تجارت با روسیه

برطبق اسناد موجود سابقهٔ مناسبات تجاری ایران و روسیه به زمان حکومت صفویه در دوران شاه طهماسب و هم‌زمان با حکومت ایوان چهارم در روسیه بازمی‌گردد. در طول سالیان متمادی مناسبات دو کشور در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی دستخوش فراز و فرودهای بسیار شده و گاه به تار مویی رسیده است.

در سال‌های بعد از فروپاشی و در زمانی که ترکیه آگاهانه زیرساخت‌های حضور همه‌جانبهٔ خود را در فدراسیون روسیه آماده می‌کرد، ایران گام‌های جدی در مناسبات غیرسیاسی خود با روسیه برنداشت. کشورهای بسیاری جای پای خود را در این قلمروی وسیع محکم کردند، اما ایران تنها طی ده سال گذشته موفق به توسعه مناسبات سیاسی با روسیه شده است. در این میان موضوع مغفول‌ماندهٔ اقتصاد و فرهنگ با سیاست‌گذاری‌های جدید و همت سفیران جمهوری اسلامی ایران در روسیه در دستور کار قرار گرفت و با تشکیل کمیسیون‌های مشترک و کارگروه‌های متعدد، اسناد بسیاری به منظور تسهیل روابط اقتصادی در سطح دولت‌ها به امضا رسیدند. علاوه بر این، موجی از تبلیغات برای معرفی جاذبه‌های فرهنگی و اقتصادی فدراسیون روسیه در ایران به راه افتاد و کشتی پهلوگرفته را به حرکت درآورد. اما به دلیل عدم نظارت و توجه کافی از سوی مسئولین و فقدان برنامه‌ای منسجم برای ورود تاجران ایرانی به بازار پرظرفیت روسیه، موج‌سواران بسیاری ظاهر شدند که نه‌تنها گامی درست در برقراری این ارتباط برنداشتند، بلکه بر پیکرهٔ نحیف آن ضربات غیرقابل جبران وارد کردند. بخش متوسط و یا حتی خرده‌تاجران ایرانی که تا پیش از آن تنها تجربهٔ تعامل با کشورهایی همچون عراق و افغانستان را داشتند، بدون مطالعه بازار عظیم روسیه و رقبای حاضر در آن، بدون آگاهی از قوانین و مقررات روسیه و بدون آماده‌سازی بستر مناسب برای صادرات، راهی این کشور شدند. نتیجه این شد که دلالان و واسطه‌های نابلد برای کسب درآمدی ناچیز در این آشفته‌بازار در شمایل راهنما و مشاور درآمدند. البته اندک افراد کاردان و کارآمد نیز در این میان به ایفای نقش پرداختند. اما از آنجا که روحیات ما ایرانیان بیشتر تمایل به هزینهٔ کم و سود بیشتر دارد، پس مسیر کوتاه‌تر را برگزیدند. یکی از مشکلات روابط تجاری ایران و روسیه بدنام‌بودن تاجر ایرانی در ذهن یک روس و بی‌اعتمادی تاجر ایرانی به شهروند روس با عطف به سوابق تاریخی است. مشکل تاجران ایرانی که قصد ثبت شرکت در روسیه را دارند، بدنام بودن شرکت‌های ایرانی به دلیل عدم پرداخت مالیات و رهاکردن شرکت‌های ثبت شده است. یکی دیگر از مشکلات تاجران ایرانی رقابت ناسالم با یکدیگر در بازار روسیه و شکستن قیمت کالا برای کسب سود در کوتاه مدت است. همچنین عدم تمایل به صرف هزینه برای شناخت بازار و اعتماد نابجا به شهروندان کشورهای آسیای مرکزی اعم از آذربایجان، تاجیکستان و ازبکستان به دلیل نبودِ اعتماد به هموطن ایرانی مشکل دیگر این حوزه است. متاسفانه هر ایرانی مقیم روسیه اعم از دانشجو و یا فارغ التحصیل بیکار خود را به عنوان کارشناس و متخصص در حوزه تجارت معرفی می‌کند و برای کسب درآمد در کوتاه مدت، تاجر ایرانی را متحمل ضرر و شکست می‌کند.

علی‌رغم آنچه که برخی درباره بازار مافیایی روسیه می‌گویند، کشور روسیه با رتبهٔ ۱۲ در میان اقتصادهای بزرگ جهان، ظرفیتی عظیم برای فعالیت تجاری دارد که شرط ورود به آن رعایت قواعد بازی تجارت است. کتاب راهنمای تجارت با روسیه به منظور معرفی ظرفیت‌های بازار روسیه و آشناسازی افراد علاقه‌مند به این حوزه آماده شده است. اگرچه امروز برخی زیرساخت‌ها از قبیل حمل و نقل هنوز به طور کامل مهیا نیستند، اما با تدوین استراتژی درست و برنامه‌ریزی دقیق، ضمن صرف هزینه و وقت می‌توان به این بازار راه یافت. 

خواندن کتاب راهنمای تجارت با روسیه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که در زمینهٔ بازارهای مشترک ایران و روسیه فعالیت می‌کنند یا سازمانی در کشور روسیه دارند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب راهنمای تجارت با روسیه

«حال که قرار است ایران از ظرفیت‌های خالی بازار روسیه استفاده کند، ابتدا باید به بررسی چالش‌های تجارت با روسیه پرداخت، بر این اساس برخی چالش‌های اصلی در صادرات ایران به روسیه مطرح می‌شود. به طور خلاصه می‌توان ابتدا به موضوعات پراهمیتی از قبیل «سیستم ارزش‌گذاری بالای کالاهای ایرانی در گمرک روسیه»،‌ «ضعف در بازاریابی و شناسایی ظرفیت‌های بازاری روسیه»، «فقدان استانداردهای بهداشتی مشترک»،‌ «مشکلات مربوط به اخذ روادید»، «کشش تقاضای مصرف‌کنندگان روسی به کالاهای اروپایی» و «عدم اعتماد دو سویه بین تجار دو کشور» اشاره کرد. برخی از موضوعات نامبرده از قبیل «سیستم ارزش‌گذاری کالای ایرانی در گمرک روسیه» با عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تا حدی مرتفع شده یا در آینده مرتفع می‌شود، یا مشکلات روادید با سیاست‌گذاری‌های مقامات دو کشور در آستانه تسهیل و تسریع صدور روادید برای تجار قرار دارد، با این وجود عدم شناخت از ظرفیت‌های بازار و فقدان استانداردهای مشترک و یا حتی کشش ذائقه روس به سمت اروپا از مسائلی هستند که یا مغفول مانده و یا قابل حل نیستند. با این وجود در این بخش تلاش شده تا اهم مشکلات مطرح شده و در حد امکان راه‌حل‌هایی برای آنها ارائه شود.

برای تفهیم بهتر مشکلات و چالش‌های موجود در مسیر مراودات تجاری ایران و روسیه، مسائل هر کشور به صورت جداگانه عنوان می‌شود. موضوعاتی که در ادامه ذکر می‌شوند بر اساس شرایط کنونی و تجربیات شرکت‌های فعال ایرانی (بیش از پنج سال) در حوزه تجارت با روسیه می‌باشد که برخی از آنها قابل ذکر با منابع علمی و اینترنتی نیستند و صرفا بر اساس تجربه کاری قابل طرح می‌باشند:

مشکلات و چالش‌های موجود در ایران و یا در ارتباط با تاجران ایرانی که خواهان ورود به بازارهای روسیه هستند:

ضعف در مطالعه بازار: یکی از مشکلات اصلی عمده تاجران ایرانی که قصد فعالیت در بازار روسیه را دارند، مقایسه بازار این کشور با بازار کشورهایی از قبیل عراق و افغانستان و یا ورود بدون مطالعه به بازار روسیه است. روسیه بازار خودویژه‌ای دارد که بدون شناخت قوانین کار و تجارت، قوانین گمرکی و ورود به بازار مصرفی اعم از بازار عمده فروشی و خرده فروشی، نمی‌توان در آن کار و فعالیت کرد.

راهکار: برای ورود به بازارهای جدید، به ویژه فضایی از ظرفیت‌ها و قوانین و مقررات آن بی‌اطلاع هستیم، در گام اول نیاز به مطالعه و تحقیق وجود دارد. بر اساس تحقیق و مطالعه صورت گرفته برنامه‌ای تحت عنوان «بیزنس پلان» تهیه می‌شود که گام‌های بعدی را برای ورود به بازار و رسیدن به سود مورد نظر مشخص می‌کند. معدود تاجرانی هستند که با این روش به بازار روسیه وارد می‌شوند، عمده افراد یا بدون مطالعه و از طریق دلالان قصد ورود به بازار هدف را دارند یا در صرف وقت و هزینه برای آماده‌سازی بستر فعالیت تجاری خود در کشور هدف (روسیه) امساک می‌نمایند.

تبلیغات شرکت‌های ناکارآمد: طی سال‌های اخیر بسیاری از ایرانیان مقیم در روسیه (اعم از دانشجویان و افراد ناکارآمدی که به دنبال کسب درآمد از ساده‌ترین راه هستند) تبلیغات بسیار زیادی برای جذب تجار به حضور و فعالیت در روسیه می‌کنند. شناخت ناکافی این افراد از شرایط بازار و قوانین و مقررات فعالیت منجر به خسارت‌های مالی، بدنامی تجار ایرانی و بی‌اعتماد از سوی شرکای روس آنها در بازار روسیه شده است.

راهکار: سازمان توسعه و تجارت با همکاری رایزن اقتصادی جمهوری اسلامی ایران موظف به رفع مشکلات موجود و حمایت سالم از کارآفرینان و تجار هستند تا افراد با برنامه‌ای منسجم و با شناخت کافی از ظرفیت‌ها و با علم به قوانین و مقررات در بازار کشور روسیه شروع به فعالیت کنند.»