کتاب سایه

کتاب سایه نوشتۀ طیبه نجیب است. این کتاب را انتشارات کتاب نیستان منتشر کرده است. سایه رمانی است پر قصه. نویسنده تلاش بسیاری به خرج داده تا با خلق و پیوند دادن خرده روایت‌های داستانی در این اثر، مخاطب خود را از تفسیر و خودگویی‌های متعددش در مقام نویسنده دور و دست او را در دست قصه برای حرکت در دریای داستانی خود بگذارد.

درباره کتاب سایه

رمان با مضمون اجتماعی در تاریخ ادبیات ایران فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است. در سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی چنین آثاری به طور عمده دست‌مایه‌ای برای نقد سیاسی به روزگار خود و یا سرگرمی مخاطب با داستان‌هایی غیراخلاقی و عامیانه بود؛ اما در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به طور مشخص از دهه هفتاد داستان‌های اجتماعی کارکردهای بسیاری پیدا کردند. از دست‌مایه قرارگرفتن برای تجربه‌های فرمی در داستان‌نویسی تا محمل و بستر شدن برای روایت موضوعی در حاشیه و در نهایت قدم گذاشتن در وادی عموم جامعه و خلق گونه‌ای پرطرف‌دار و خاص از رمان که با عناوین مختلفی از جمله عامه‌پسند از آنها یاد شده است. بااین‌همه در دهه نود ادبیات داستانی با رویکردهای اجتماعی دو اتفاق تازه را بر خود دید. نخست خلق داستان‌های متعدد که از آنها با عنوان داستان آپارتمانی یاد می‌شد و نیز داستان‌هایی که سعی داشت تا برخی از مناسبات اجتماعی تازه در میان خانواده‌های ایرانی را از زبان خود تحلیل و بازگویی کند.

رمان «سایه» نیز در ادامه مسیر دوم از مسیر خلق آثار اجتماعی در دهه نود شکل‌گرفته است. داستانی که خانواده و مناسبات عاطفی و اجتماعی حاکم بر آن تم اصلی آن را شکل می‌دهد و سعی دارد برخی از بلوغ‌ها و انشقاق‌های عاطفی حاکم بر روابط خصوصی و اجتماعی خانواده‌های امروز ایران را موردتوجه قرار دهد.

تم اصلی «سایه» که موضوع ازدواج و دخالت خانواده‌ها و مسائل آن را بازگو می‌کند، بسیار تلاش داشته تا از کلیشه‌های راج در این زمینه مصون بماند؛ اما نویسنده سعی بسیاری را نیز به خرج داده است تا مخاطب خود را در بطن داستان با اتفاقاتی قابل پیش‌بینی رها نکند. او در مقام راوی برای هر لحظه از داستان خود اتفاقی تازه را تصویر کرده که تصویری جذاب و حقیقی از خانواده ایرانی را به نمایش می‌کشد و برای همین است که این داستان را می‌توان تا انتها و با سرعتی قابل‌توجه ادامه داد و خواند.

پرهیز نویسنده از خلق فضایی سانتی‌مانتال رایج در داستان‌هایی با این درون‌مایه و یا خلق موقعیتی‌هایی احساسی و به‌دوراز باور و تصور مخاطب عام و غیرقابل‌لمس را باید مهم‌ترین هنر نویسنده این رمان برای مواجهه با مخاطبش دانست.

خواندن کتاب سایه را به چه کسی پیشنهاد می کنیم؟

کتاب سایه به علاقه‌مندان رمان‌های ایرانی پیشنهاد می‌شود.

درباره طیبه نجیب

طیبه نجیب متولد سال ۱۳۵۹ نویسنده ایرانی می‌باشد. نجیب ساده می‌نویسد. به سنت داستان‌نویسان دهه هشتاد و نود اهل بازی‌های فرمی در داستان کوتاه نیست. هدفش که روایتگری از دغدغه‌های اجتماعی‌اش است را نه با وسیله فرم که با محتوای نازک و شیرین و نیز زبان بسیار ساده و لطیف نگارشش تأمین و توجیه می‌کند و همین مسئله بستر کشف‌های تازه‌ای را در این مجموعه از سوی او فراهم می‌سازد.

بخش‌هایی از کتاب سایه

کنار حیاط پر است از درختانی که سایه‌هایشان مثل تابوت سیاهی کشیده شده تا پای دیوار خانه و آن‌سوی دیوار - از خیابان - درختی خمیده رو به حیاط، و پنجه شاخه‌ها دیوار را می‌خراشد و بار درخت بـه میوه نمی‌ماند؛ پنداری تکه‌های گوشت فاسد آویخته رو به سایه دیوار که سایه نیست، قعر تاریکی است و انگار چشمی به انتظار شکار در آنجا برق می‌زند. بعد ناگهان صدای ضجه می‌آید و یکباره، همه چیز در سکوت بلعیده می‌شود و می‌بیند تکه‌هایی شبیه به لاشه آدمیان رها می‌شود روی شاخه‌های درخت که لاشه نیست‌انگار نفس می‌کشد. درختان باغچه - همان‌ها که پدربزرگش روزی کاشته بود - گویی به رازی دردناک پی برده باشند، سر فرود می‌آورند و گل‌ها ساقه‌شان کج می‌شود. پرنده‌ها به امید دانه، خاک‌ها را میجورند. آن‌سوتر مادرش کـه هیچ از این ماجرا نمی‌بیند و نمی‌شنود در حال گفتگو با کس دیگر است. با چه کسی؟ نمی‌داند. کس دیگر پشت به خورشید ایستاده و شعاع نور نمی‌گذارد سینا چهره‌اش را ببیند. ناگهان پارسا هم از دور پیدا می‌شود. سینا می‌خواهد چیزی بگوید، اما آن‌قدر تشنه است که زبانش به سقف دهان، به دندان‌ها، به لب‌ها می‌چسبد و تکان نمی‌خورد. می‌خواهد از جوی آبی که پای دیوار از کنـار درخت‌های غریب می‌گذرد بنوشد. «تلخ است!» پارسا این را می‌گوید و به ریشه‌های از خاک بیرون‌آمده درخت‌ها اشاره می‌کند. بعد نزدیکتر می‌آید و کوزه‌های سفالین به دست سینا می‌دهد: «بنوش، عطشت می‌افتد.»