کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان

کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان؛ برنامه جامع برای تعادل و تحرک، نوشته ملیحه نعیمی‌کیا، امین غلامی و روح‌الله طالبی است. این اثر انتشارات پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی منتشر کرده است.

کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان، یک برنامه تمرینی جامع برای تعادل و تحرک، اولین کوشش برای تدوین یک برنامه سازمان یافته و فزاینده با طراحی فعالیتهای تخصصی برای ابعاد مختلف تعادل و تحرک است.

تربیت بدنی و علوم ورزشی به عنوان یک حوزه علمی دانشگاهی در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند رو به رشدی را در تمامی زمینه‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی داشته است. یکی از مسائل مهم مورد توجه مسئولان و برنامه‌ریزان، شناسایی، فراهم سازی و تقویت زمینه‌های لازم برای تولید علوم ورزشی و به کارگیری آن در عرصه‌های ورزش قهرمانی و میادین بین‌المللی است.

پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۷۷ تاسیس شد و تلاش کرد تا فعالیت‌های پژوهشی‌اش را با هدف تولید روش و انتقال یافته‌های نوین علمی به جامعه ورزش و علاقمندان به نشر آثار علوم ورزشی همسو کند. پژوهشکده با همکاری ناشران دانشگاهی از سال ۱۳۷۹ وارد حوزه چاپ و نشر کتب علمی حوزه تربیت بدنی و ورزش شد و در سال ۱۳۹۰ مجوز انتشار کتاب را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد.

پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی با عنایت به مجوز انتشارات تخصصی و دولتی خود، اقدام به دریافت، داوری و چاپ کتاب علمی فاخر اساتید، پژوهشگران و دانشجویان در حوزه تربیت بدنی نمود که با توجه به نیاز مخاطبین از رشد فزاینده‌ای در این چند سال برخوردار بوده و باعث شده تا پژوهشگاه به عنوان قطب علمی کشور مطرح گردد.

درباره کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان

برای سالم سالمند شدن، حفظ تعادل و تحرک ضروری است. حفظ تعادل مناسب علاوه بر اینکه امکان اجرای فعالیتهای اساسی روزمره مانند بلند شدن از روی صندلی یا بالا رفتن از پله‌ها را ممکن میسازد، پایه‌ای برای اخذ یک شیوه زندگی فعال و سالم است. آسیب دستگاه‌های چندگانه درگیر در پایداری قامتی نه تنها میزان و نوع فعالیتهای جسمانی ما را در طی افزایش سن تحت تاثیر قرار میدهد، بلکه میتواند منجر به افتادن و محدودیت‌های بیشتر فعالیت بدنی و پیامدهای روانشناختی جدی شود. ارتباط نزدیک نارسایی تعادلی و تحرکی با افزایش خطر افتادن نشان میدهد برنامه‌های فعالیت مداری که به طور ویژه و اصولی بر بهبود ابعاد مختلف دستگاه تعادل بویژه در سالمندان تاکید دارند، مورد نیاز است. 

چاپ دوم کتاب برنامه پیشگیری از افتادن سالمندان، یک برنامه تمرینی جامع برای تعادل و تحرک نه تنها اطلاعات چاپ اول را در بر دارد، بلکه رویکردی اصولی از طراحی و اجرای یک برنامه تعادل و تحرک که بسیاری از عوامل خطرزای افتادن را کاهش میدهد را نیز ارائه میدهد. برنامه آمده در این کتاب حاوی برنامه تعادل و تحرک چاپ اول نیز است تا خواننده را با مفاهیم نظری پایه و مهارتهای عملی مورد نیاز در ارزیابی و طراحی برنامه‌های موثر ویژه سالمندان دچار نارساییهای تعادلی و تحرک و همچنین مجموعه ای از فعالیتهای تعادلی فزاینده با تاکید بر ابعاد مهم تعادل و تحرک، آشنا سازد. برنامه ارائه شده در این کتاب راهنما، بر پایه مطالعات ارزشمند و نظری بوده و نسخه گروهی برنامه توسط بسیاری از مربیان فعالیت بدنی و متخصصین بازتوانی سالمندان با قابلیتهای کارکردی مختلف، به طور میدانی ارزیابی شده است. 

کتاب  پیشگیری از افتادن سالمندان به ۳ بخش تقسیم شده است. بخش اول، به نظریه زیربنایی برنامه میپردازد و خواننده با دانش اولیه در مورد دستگاههای مختلف بدن که در تعادل و تحرک درگیرند و تغییرات معمول هر یک از آنها با افزایش سن، آشنا میشود. همچنین در مورد عوامل خطرزای درونی و بیرونی که به شدت با افتادن سالمندان مرتبط است و مشکلات پزشکی رایج و داروهای که اثر منفی بر تعادل و تحرک دارند، بحث میشود. در بخش دوم، ابتدا به طور مختصر آزمونهای ارزیابی تعادل و تحرک که برای تمام شرکت کنندگان برنامه پیشگیری از افتادن سالمندان، قبل و در فواصل منظم طی برنامه، ضروری است، بحث میشود. این ارزیابی‌ها ابعاد مختلف تعادل و تحرک افراد را اندازه گیری میکنند و اطلاعات مورد نیاز برای مربی در مورد اینکه یک شرکت کننده از چه قسمتی از ۶ مولفه اصلی برنامه پیشگیری از افتادن سالمندان باید شروع کند را فراهم میسازد. این مولفه‌ها در ادامه بخش ۲ توضیح داده میشوند که شامل: 

۱.تمرینات کنترل مرکز ثقل

۲. تمرینات چند حسی 

۳. تمرینات راهبرد قامتی 

4. تمرینات متنوع و بهبود دهنده الگوی گام برداری 

۵. تمرینات مقاومتی و استقامتی 

۶. تمرینات انعطاف پذیری است. 

در بخش سوم، چگونگی اجرای یک برنامه تعادل و تحرک ارائه میشود. در فصل اول این بخش اصول یادگیری حرکتی به منظور کمک به مربیان برای یادگیری بهتر شرکت کنندگان، تدوین طرح درسهای موثر، سازمان دهی محیط کلاس برای به حداکثر رساندن امنیت و کارایی برنامه و ارائه بازخورد مناسب به افراد توضیح داده میشود. فصل دوم و آخر نیز به معرفی مهارتهای مدیریت کلاس میپردازد که شامل فعالیتهای مهمی است که باید ۱- پس از ارزیابی اولیه شرکت کنندگان در برنامه و قبل از شروع برنامه، ۲- قبل از شروع هر کلاس، ۳- در طی کلاس، ۴- بین کلاسها و ۵- پس از هر ارزیابی تعقیبی انجام شود. در این بخش همچنین شیوه برقراری ارتباط موثر با شرکت کنندگان برنامه توضیح داده میشود. 

خواندن کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

کتاب پیشگیری از افتادن سالمندان، مرجعی ارزشمند برای افرادی است که تجربه کار در مراکز مراقبت از سلامتی سالمندان را دارند و نیز مربیان فعالیت بدنی که تمایل دارند اطلاعات تخصصی در این زمینه کسب کنند و برای تدوین و اجرای برنامه ای که بتواند موجب بهبود تعادل و تحرک سالمندان شود، نیازمند مهارتهای عملی هستند.