بریده‌هایی از کتاب ادراک یک اندوه

زمان نیز نامِ دیگری از مرگ است

می‌گفت مرگ چنین حسی دارد «سفری تنها به درونِ تنهایی».

اگر مردگان در زمان نیستند، یا در زمانِ ما نیستند، پس وقتی از آنها حرف می‌زنیم، تمایزِ واضح بینِ «بود»، «هست» و «خواهد بود» چیست؟

ذاتِ واقعیت هم بت‌شکن است. معشوقِ زمینی، حتی در این زندگی، بی‌وقفه در حالِ شکست‌دادنِ تصوراتِ شما از خودش است؛ و شما دقیقاً می‌خواهید که این‌گونه باشد.

و گذشته، گذشته است و این دقیقاً معنیِ زمان است و زمان نیز نامِ دیگری از مرگ است و بهشت «موقعیتی» است که «چیزهایی که درگذشته‌اند، به آن می‌رسند».

تمامِ روابطِ انسانی به درد ختم می‌شود -این بهایی است که نُقصانِ وجودی ما اجازه می‌دهد شیطان بتواند در ازای نعمت عشق از ما بستاند.

هرگز نمی‌دانید چقدر به یک باور اعتقاد دارید تا زمانی که آن تبدیل به مسئلهٔ مرگ و زندگی شود.

هرگز نمی‌دانید چقدر به یک باور اعتقاد دارید تا زمانی که آن تبدیل به مسئلهٔ مرگ و زندگی شود.

چرا او در زمان کامیابی حاضر و تأثیرگذار است و حالا در هنگامهٔ استیصال این‌قدر غایب و خاموش؟

لحظاتی وجود دارند که ناباورانه، چیزی درونم در تقلاست تا اثبات کند «خیلی هم برایم مهم نیست»، اصلاً مهم نیست. عشق همه‌چیز زندگی یک مرد نیست. من حتی قبل از اینکه با «اچ» آشنا شوم هم خوشحال بودم. کلی «اعتبار» داشتم. به خودم می‌گویم مردم با این مسائل کنار می‌آیند. بله، احتمالاً من هم بتوانم از پسش بربیایم. آدم شرمش میاید به این بهانه‌ها گوش کند، ولی گاهی این افکار خیلی هم بی‌ربط نمی‌گویند؛ اما بعد، ناگهان یک فولادِ گداخته از خاطرات وسط سرت می‌خورد و تمام این «عقلِ سلیم» و حرف‌هایش مثل مورچه‌ای در دهانهٔ کوره، محو می‌شوند.

ابتدا از رفتن به مکان‌هایی که من و «اچ» در آن خوشحال بودیم می‌ترسیدم -بارِ محبوب، جنگلِ محبوب. اما تصمیم گرفتم که ناگهانی انجامش دهم -مثل بازفرستادنِ خلبانی به آسمان که به‌تازگی سقوطی را از سر گذرانده. به شکل غیرمنتظره‌ای، فرقی نمی‌کرد. غیبتش در آن مکان‌ها مؤکدتر از جاهای دیگر نیست. اصلاً غیبتش متصل به مکان نیست. به نظرم اگر کسی هرگز طعم نمک را نچشیده باشد، دیگر قابلیت تشخیص آن را بین غذاها ندارد. ذات طعام متفاوت می‌شود. غیبت هم همین است. «فعلِ» زندگی کردن دیگر چیزِ متفاوتی است. غیبتش آسمان‌وار، مانند پتویی روی همه‌چیز می‌افتد.

این گستاخیِ ماست وقتی زنی را با رُک‌گویی، انصاف و جوانمردی می‌بینیم او را «مردانه» صدا می‌کنیم. این گستاخیِ آن‌هاست که وقتی مردی را احساساتی، باسلیقه یا لطیف می‌بینند «زنانه» صدایش می‌کنند.

معشوقِ زمینی، حتی در این زندگی، بی‌وقفه در حالِ شکست‌دادنِ تصوراتِ شما از خودش است؛ و شما دقیقاً می‌خواهید که این‌گونه باشد؛ او را با تمامِ تضاد، اشکالات، سرسختی‌ها و غیرمنتظره بودنش می‌خواهید.

می‌گویند یک آدم غمگین نیاز به چیزهایی دارد که حواسش را پرت کنند -چیزی که او را از خودش بیرون بکشد. مسخره است. مردی را در نظر بگیرید که مثل سگ خسته است و در شبی سرد، نیاز به پتوی دیگری دارد؛ قطعاً ترجیح می‌دهد دراز بکشد و سگ‌لرز بزند تا بلند شود و پتویی پیدا کند. تازه متوجه می‌شوم که چرا آدم‌های تنها، نامرتب می‌شوند؛ و درنهایت، کثیف و حال به هم زن

آه خدای من، خدا، چرا باید چنین رنجی را به خودت می‌دادی و این موجود را از کالبدش بیرون می‌کشیدی تا حالا محکوم به بازگشت -به باز مکیده شدن- به کالبدش باشد؟

سرنوشت (هر چیزی که هست) عاشق این است که یک استعداد بی‌نظیر ایجاد کرده و بعد ناامیدش کند. بتهوون کر شد.

بدن می‌تواند بیست برابرِ ذهن درد بکشد. در بدترین حالت، افکار تحمل‌ناپذیر بازمی‌گردند و بازمی‌گردند، اما دردِ فیزیکی جایی نمی‌رود که بازگردد. اندوه مانند بمب‌افکنی است که در آسمان دایره‌وار می‌چرخد و هر بار بالای سرمان می‌رسد بمبی را رها می‌کند؛ دردِ فیزیکی مانند رگبارِ ناتمام خمپاره‌ها روی سنگرها در جنگ اول جهانی است، ساعت‌های متمادی آتش بدون هیچ تنفسی. افکار هرگز ایستا نیستند، درحالی‌که درد معمولاً هست.

تا وقتی چشم‌ها پر از اشک است، نمی‌توان چیزی را به شفافیت دید

زمانی که تنها چیزی که درون روح مانده، بانگِ درخواستِ کمک است، دقیقاً لحظه‌ای است که خدا هیچ کمکی نمی‌تواند بکند: مانند مردی در حال غرق شدن که نجاتش امکان‌پذیر نیست، چون زیادی دست‌وپا می‌زند و آرام نمی‌گیرد. شاید این فریادهای مکرر جلوی شنیدنِ صدایی که منتظر شنیدنش هستیم را می‌گیرد.

جایِ خاصی وجود دارد که غیبتش سراغم می‌آید و دیگر هیچ راه فراری ندارم. منظورم بدنِ خودم است.

هیچ‌کس «فقط» با سرطان، جنگ یا بدبختی (و حتی خوشبختی) رودررو نمی‌شود. در هر «آن» فقط با یک ساعت، یک دقیقه یا حتی لحظه‌ای از زندگی رودررو می‌شویم. تمام ابعادِ بالا و پایین زندگی، درآنِ‌واحد. نقاطِ خوبِ زیادی در زمان‌های بد زندگی‌مان غوطه‌ورند و نقاطِ بدِ زیادی در زمان‌های خوب. هیچ‌کس، هرگز تمامِ ضربهٔ «آن چیز» را یکجا دریافت نمی‌کند. اما ما اشتباه صدایش می‌کنیم. «آن چیز» به‌سادگی همهٔ این بالا و پایین‌هاست؛ مابقی فقط اسم است و رسم.

چرا اصلاً واقعیت چیزی مانند ما را ساخت که بتوانیم ذاتش را ببینیم و برای همین دیدن در بیزاری غرق شویم؟

حتی این فریادِ مجنون‌وارِ «برگرد!» هم برای خودم است. هرگز حتی به این سؤال فکر هم نکردم که آیا این «بازگشت» در بعیدترینِ حالتِ ممکنش، برای او خوب خواهد بود؟ من او را بازمی‌خواهم تا نقشِ اصلی در تئاتر بازپس‌گیری گذشته‌ام باشد.

اندوه مانندِ درهٔ بزرگی است، دره‌ای پر باد که پشت هر بلندی‌ای می‌تواند منظره‌ای جدید و بدیع را نمایان کند. قبلاً هم گفته‌ام، هر بلندی‌ای این‌طور نیست. گاهی شگفتی عجیبی اتفاقی می‌افتد، با منظره‌ای مواجه می‌شویم که باور داریم پشتِ تپه‌های قبلی هم وجود داشت، جایی که باور دارید از آن عبور کرده‌اید. اینجاست که شک می‌کنید آیا این دره، خندقی بزرگ و دایره‌وار نیست؟ اما نیست. بازرویدادهایی در مسیر هستند، اما اصلِ روند تکرار نمی‌شود.

جانِ من، هرگز فهمیدی که چقدر از وجودم را در توشه‌ات داشتی، وقتی ترکم می‌کردی؟ تو حتی مرا از گذشته‌ام خالی کردی، حتی از چیزهایی که هرگز به تو نگفتم. اشتباه کردم که گفتم پایِ قطع‌شده آرام از دردِ قطع شدن بهبود می‌یابد. فریب‌خورده بودم، چون آن‌قدر راه‌های زیادی برای آزار دارد که یکی‌یکی کشفشان می‌کنم.

بخشی از هر مصیبت، به زبانی، سایه یا بازتابِ مصیبت است: یعنی علاوه بر رنجی که مصیبت با خود دارد؛ تفکر مداوم به ذاتِ رنج کشیدن را هم به ارمغان می‌آورد. من نه‌تنها هر روزِ تمام‌ناشدنی را در اندوه زندگی می‌کنم، بلکه هر روز را مشغول تفکر به این واقعیت هستم که «روزم را در اندوه زندگی می‌کنم

جسمانیت بشر، همیشه محدودیتی دارد. در حقیقت هرگز نمی‌توانید در «ضعف» دیگری شریک شوید؛ همین‌طور در ترس یا رنج. چیزی که احساس می‌کنید، شاید خیلی بد باشد. شاید حتی باور کنید که چیزی به بدیِ دیگری حس می‌کنید، هرچند که من به‌شخصه به عقلِ فردی با چنین ادعایی شک می‌کنم. اما، درنهایت شما نمی‌توانید اندازهٔ دیگری درد را احساس کنید.

با این وجود به شکلی، بدن عشاق توان درکی متقابل را دارد. تمام دورانِ عاشقی آنها یادشان داده است که احساساتی نه یک‌شکل، بلکه مکمل، وابسته به هم و حتی متقابل داشته باشند.

فقط یک ریسک واقعی می‌تواند توانِ یک باور را به چالش بکشد

اگر مردگان در زمان نیستند، یا در زمانِ ما نیستند، پس وقتی از آنها حرف می‌زنیم، تمایزِ واضح بینِ «بود»، «هست» و «خواهد بود» چیست؟