بریده‌هایی از کتاب معرفت‌شناسی

هرچه قدر انسان نفسش پاک‌تر باشد دریافت‌های شهودیش قوی‌تر می‌شود.

خداوندا! کیست که شیرینی محبت تو را چشیده باشد و به دنبال کسی به جای تو بگردد و کیست که با قرب و همنشینی با تو انس گرفته باشد و بخواهد از نزد تو به جای دیگری رود؟!

امام باقر (ع) فرمودند یکی از معانی «طعام» طعام جان و روح انسان یعنی علم وی است. عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ مِمَّنْ یَأْخُذُهُ؛ «انسان باید دقت کند که علمش را از چه کسی می‌گیرد.» (بحار الانوار، ج ۲، ص ۹۶) کسی که کتاب یا مجله‌ای را می‌خواهد بخواند یا سخنرانی کسی را گوش دهد باید اول میزان صداقت، دقت و تخصص سخنران و نویسندگان را بشناسد و بعد سخن آنان را بشنود و بخواند و گرنه ممکن است ناخودآگاه تحت تأثیر سوء کلام ایشان واقع شده و از راه حق دور شود.

بیشتر انسان‌هایی که در جامعه اسلامی تربیت شده و عقاید صحیحی دارند، توان دفاع استدلالی از آن‌ها را ندارند بنابراین ممکن است در مواجهه با شبهات در عقاید خود تزلزل یافته و شک کنند. انسان باید اندیشه‌های بنیادین و عقاید پایه را آنچنان بیاموزد که تا آخر عمر بتواند در مسیر حق ثابت‌قدم مانده و استوار حرکت کند و نیز بتواند به دیگران در شناخت راه صحیح کمک نماید. با استحکام بخشیدن به پایه‌های اعتقادی هم خودِ ما از شک و شبهه در اعتقادات در امانیم و هم می‌توانیم دیگران را هدایت کرده و از اشتباه نجات دهیم. مثلاً همه ما می‌دانیم که خداوند وجود دارد و خالق عالم هستی و پروردگار و مدبّر آن است با این حال در بحث با فردی خداناباور شاید نتوانیم پاسخ برخی از شبهات و اشکالات وی را بدهیم. علم اصول عقاید به ما کمک می‌کند که وجود خداوند را با دلیل‌هایی محکم بیاموزیم و از حقانیت آن بهتر دفاع کنیم.

همه انسان‌ها در هدف (رسیدن به سعادت و خوشی) مشترکند و تفاوتها در قضاوت انسان‌ها درباره سعادت حقیقی و راه آن است.

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا «ای کسانی که ایمان آورده‌اید اگر فاسقی (کسی که به صداقت او اعتماد ندارید) برای شما خبری آورد، درباره آن تحقیق کرده و به راحتی قبول نکنید.»

علم منطق علم «روش صحیح فکرکردن» است. در علم منطق استدلال‌هائی را که انسان را به خطا می‌اندازد مغالطه می‌نامند.

کلمه وحشت در زبان فارسی به معنای ترس به کار می‌رود ولی در زبان عربی که مادر این کلمه است وحشت به معنای تنهایی و غربتی رنج‌آور است که در مقابل انس استفاده می‌شود. بنابراین باید بفهمیم حیوانات وحشی به معنای حیواناتی هستند که با انسان انس نمی‌گیرند گرچه درنده و ترسناک نباشند و نماز وحشت که در شب اول دفن برای مؤمن می‌خوانند به معنای نمازی است که برای بیرون آوردن متوفّی از تنهایی و غربت خوانده می‌شود.

شخصی که خود دارای اندیشه لذت طلبی جسمی بوده و به اصول و قوانین شرعی و حتی انسانی نیز چندان پایبند نیست سعی می کند با نقل قول ناقص اشعاری از عرفای بزرگ و نام داری چون حافظ و مولانا این بزرگواران را نیز همسو و هم اندیشه خود جلوه دهد. این شخص برای اثبات ادعای خود تنها به ذکر چند بیت از دیوان هر کدام از این بزرگ مردان اکتفا کرده و بدین وسیله خواننده ناآگاه را مجاب می نماید که این شخصیت های محبوب جهانی چون خود وی تنها اهل عیش و نوش و لذت های پست و کوتاه مدت بوده و هیچ بویی از علم و معرفت نبرده اند. در صورتی که اگر کسی آثار این دو شاعر پر آوازه را از ابتدا تا انتها مطالعه نماید در سر تا سر آن آثار توجه به مبدا و معاد و توصیه به تقوی و تهذیب نفس موج می زند

خداوندا! کیست که شیرینی محبت تو را چشیده باشد و به دنبال کسی به جای تو بگردد و کیست که با قرب و همنشینی با تو انس گرفته باشد و بخواهد از نزد تو به جای دیگری رود؟!

کلمه دعا در زبان عربی به معنای «خواندن» و صدا زدن است. خداوند ضمانت کرده که هر که او را بخواند خداوند او را اجابت کرده و ندای او را بی‌پاسخ نگذارد. ولی در فارسی به معنای حاجت خواستن به کار می‌رود و فارسی زبانان وقتی می شنوند که خدا دعا را اجابت می‌کند می‌پندارند که هر کس هر حاجتی را طلب کند خداوند او را حاجت روا می‌دارد

در مکتب اسلام هدف زندگی، اصلاح جان و حقیقت انسان است و رفتارها صرفاً هویتی ابزاری داشته و مقدمه‌ای برای تزکیه و تطهیر قلب محسوب می‌شوند.

امروز در دنیا پول خرج می‌کنند و فیلمهای گران‌قیمت می‌سازند، برای اینکه غیر مستقیم فکری را وارد ذهنها کنند یا فکری را از ذهنها بیرون بیاورند.

مهمترین بخش‌های اصول عقاید چنین است: ۱. معرفت شناسی ۲. انسان شناسی (خودشناسی) ۳. جهان شناسی ۴. خداشناسی (الله شناسی) ۵. راهنماشناسی (پیغمبر و امام‌شناسی) ۶. راه‌شناسی (دین‌شناسی، اسلام شناسی و تشیع شناسی) ۷. معادشناسی

مطالبی که در فضای مجازی منتشر می‌شود متعهد به نقل درست مطالب و گزارش صحیح نیست و در فضای مجازی کمتر احساس مسؤولیت می‌شود چون هر گاه چیز اشتباهی نوشته شود به راحتی می‌توان آن را پاک کرده و محو نمود. بر خلاف محتوای کتابها و مجلات علمی که نسبت به آنچه می‌نویسند باید پاسخگو باشند. پس همیشه سعی کنید اول خود را با مطالعه کتاب مشغول کنید و اگر نشد به مطالعه مجلات بپردازید و اگر نشد در آخرین مرحله به سراغ فضای مجاز ی بروید.

یکی از مهمترین أسباب شک گرایی اعتماد بیش از حد به قضایای تجربی و حساب احتمالات است.

بدانید که به ندرت رسانه‌ای را می‌توان یافت که همیشه خبر راست بدهد پس هیچ گاه خبری را که در رسانه می‌خوانید باور نکنید مگر آنکه درباره منبع آن تحقیقی کامل کرده باشید.

رسانه مملو است از مطالبی بی‌فایده و جذاب (مانند داستان‌ها و عکس‌ها و کلیپ‌ها) که فقط عمر انسان را تلف می‌کند. سعی کنید در این زمینه به خودکنترلی رسیده و در برابر چیزهای غیر مفید مقاومت کنید و خود را در این زمینه تربیت نمایید؛ و گرنه زمانی به خود می‌آیید و می‌بینید که در طول یک سال بیش از هزار ساعت عمر خود را صرف این گونه مطالب کرده‌اید.

درگاه الهی عرضه می‌دارند: «إِلَهِی مَنْ ذَا الَّذِی ذَاقَ حَلَاوَةَ مَحَبَّتِکَ فَرَامَ مِنْکَ بَدَلًا وَ مَنْ ذَا الَّذِی أَنِسَ بِقُرْبِکَ فَابْتَغَی عَنْکَ حِوَلاً» خداوندا! کیست که شیرینی محبت تو را چشیده باشد و به دنبال کسی به جای تو بگردد و کیست که با قرب و همنشینی با تو انس گرفته باشد و بخواهد از نزد تو به جای دیگری رود؟!

وقتی که برای اولین بار چیزی را می‌بینیم یا صدایی را می‌شنویم یا جواب یک معادله ریاضی را کشف می‌کنیم، حالتی را در خود نسبت به آن چیز احساس می‌کنیم که قبل از آن وجود نداشته است، آن حالت را علم و آگاهی می‌نامند.

رسانه مملو است از مطالبی بی‌فایده و جذاب (مانند داستان‌ها و عکس‌ها و کلیپ‌ها) که فقط عمر انسان را تلف می‌کند. سعی کنید در این زمینه به خودکنترلی رسیده و در برابر چیزهای غیر مفید مقاومت کنید و خود را در این زمینه تربیت نمایید؛ و گرنه زمانی به خود می‌آیید و می‌بینید که در طول یک سال بیش از هزار ساعت عمر خود را صرف این گونه مطالب کرده‌اید.

کلمه دعا در زبان عربی به معنای «خواندن» و صدا زدن است. خداوند ضمانت کرده که هر که او را بخواند خداوند او را اجابت کرده و ندای او را بی‌پاسخ نگذارد. ولی در فارسی به معنای حاجت خواستن به کار می‌رود و فارسی زبانان وقتی می شنوند که خدا دعا را اجابت می‌کند می‌پندارند که هر کس هر حاجتی را طلب کند خداوند او را حاجت روا می‌دارد با اینکه جواب دادن ندای کسی همیشه به حاجت روا کردن او نیست، بلکه گاه کسی حاجتی را طلب می‌کند که روا شدن آن مصلحت نیست و در عوض خداوند جواب او را با دادن خیر دیگری خواهد داد.

خداوندا غنا و بی‌نیازی من را در درون خودم قرار بده.

دنیای معاصر، به سبب پشت کردن به عالم ماورا و تمرکز بر عالم حس هدف زندگی را برخورداری از لذات حسی و مزایای اجتماعی تعریف نمود و تربیت را به اصلاح رفتارها آن هم رفتارهای مربوط به حوزه زندگی دنیوی محدود نمود و سپس با تکیه بر «اراده آزاد فردی» مجبور شد از ملاک «صدق و کذب» و درستی و غلط بودنِ افکار و رفتارها عبور کند تا بتواند هر گونه تفکر و رفتاری را در فضای خود جای دهد

آموزش و تعلیم، ابزار تغییر در شناخت و احساس انسان است به‌طوری که منجر به تغییر در رفتار شود.

مباحث اعتقادی در تربیت تأثیری شگرف دارند به گونه‌ای که گاه با اصلاح دید یک شخص به مسأله توحید یا حیات حقیقی اخروی دهها معضل تربیتی خودبخود حل می‌گردد.

مجموعه کتاب‌های حاضر براساس نظام فکری توحیدی اسلام و امتداد تربیتی و آموزشیِ آن شکل گرفته است و تلاش می‌کند فراگیران، تصویری صادق، جامع و دقیق از واقعیت‌ها به‌دست بیاورند و بتوانند با تقویت توان عقلانی و استدلالیِ خود، نسبت به تنظیم تمایلات و کُنش‌های خود، زمینه اقدام پیدا کنند و در صدد است جوان و نوجوان مسلمان را در برابر هجوم شبهات واکسینه نماید.

همه انسان‌ها دنبال سعادت و لذّتند همه انسان‌ها در همه جای دنیا و در همه شرایط دنبال سعادت و خوشبختی و لذت و خوشی هستند؛ چه انسان‌های دیندار و چه انسان‌هایی که به خداوند و آخرت اعتقادی ندارند؛ چه انسان‌های خوب و درستکار و چه انسان‌های بد و بدکار.

پیامبران الهی می‌گویند که در ورای این عالم ماده، لذت‌ها و خوشی‌هایی است که با خوشی‌های این عالم اصلاً قابل مقایسه نیست. می‌گویند اگر انسان به جای گشت و گذار در گوشه و کنار این عالم بیشتر به معرفت جان و دل و شناخت پروردگارش مشغول شود آن قدر درون قلب و جان خود نور و زیبایی‌ها و خوشی‌ها می‌یابد که از خوشی‌های دنیا بی‌نیاز می‌شود و بدین‌جهت باید همواره دعا کند و از خداوند بخواهد که: «اللَهُمَّ اجْعَلْ غِنایَ فِی نَفْسِی»‌ خداوندا غنا و بی‌نیازی من را در درون خودم قرار بده.

اصول جمع اصل به معنای ریشه و پایه است. اصول عقاید به اعتقادات پایه و بنیادین انسان گفته می‌شود که درستی و نادرستی آن در کل برنامه زندگی آن می‌تواند تأثیر داشته و مسیر حرکت او را در زندگی کلاً تغییر دهد.