بریده‌هایی از کتاب سید مرتضی آوینی؛ نگاهی به زندگی و زمانه‌ی شهید آوینی

هرکس سر نماز حواسش پرت باشد، در زندگی هم حواسش پرت خواهد بود.

و به راستی اگر خداوند گریه را به انسان نبخشیده بود، هیچ چیزی نمی‌توانست کدورتی را که با گناه بر آیینهٔ فطرتش می‌نشیند، پاک کند.

عقل به ماندن می‌خواند و عشق به رفتن... و این هر دو را خداوند آفریده است تا وجود انسان در آوارگی و حیرت، میان عقل و عشق، معنا شود.

مرتضی می‌گوید: «شهدا از دست نمی‌روند، بلکه به دست می‌آیند.»

سر مبارک امام عشق بر بالای نی، رمزی است بین خدا و عشاق... یعنی این است بهای دیدار.»

«عقل به ماندن می‌خواند و عشق به رفتن... و این هر دو را خداوند آفریده است تا وجود انسان در آوارگی و حیرت، میان عقل و عشق، معنا شود. رنج، مفتاح‌الخزائن غیبت است و نه عجب اگر راه حق محفوف در بلایا و دشواری‌هاست. سر مبارک امام عشق بر بالای نی، رمزی است بین خدا و عشاق... یعنی این است بهای دیدار.»

شب شعر، گالری‌های نقاشی، موسیقی کلاسیک، سینما، مباحث فلسفی و ادبی، موی هیپی، ریش پروفسوری، سبیل نیچه‌ای و... اما حقیقت چیز دیگری بود. در طول سال‌های دانشجویی، تقریباً هر آنچه را که دعوی حقیقت داشت، بی‌هیچ ترس و واهمه‌ای تجربه کرده بودم. اما کم‌کم می‌فهمیدم که حقیقت نه با ادعا و تظاهرات روشنفکری و نه حتی با تحصیل و فهم فلسفه، به‌دست نمی‌آید. حقیقت چیز دیگری بود.

هنر امروز حدیث نفس است و هنرمندان، گرفتار خودشان. به فرمودهٔ حافظ، تو خود حجاب خودی، حافظ از میان برخیز.

سر مبارک امام عشق بر بالای نی، رمزی است بین خدا و عشاق... یعنی این است بهای دیدار.

اهل حقیقت، مقیمان کوی میخانه‌اند و شعر، جرعه‌ای است از آن شراب روحانی که بر خاک افشانده‌اند.

آب عشق و عقل با هم در یک جوی نمی‌رفته است. عاقلان می‌گویند: خداوند عادل است. عاشقان می‌گویند: بل عدل آن است که معشوق می‌کند. عاقلان چون گرفتار بلا شوند گویند: شکیبایی ورزیم که این نیز بگذرد. اما عاشقان چون در معرکهٔ بلا درآیند گویند: اگر با دیگرانش بود میلی، چرا ظرف مرا بشکست لیلی؟

با بهاران، روزی نو می‌رسد و ما همچنان چشم به راه روزگاری نو، اکنون که جهان و جهانیان مرده‌اند، آیا وقت آن نرسیده است که مسیحای موعود سر رسد؟ و یحیی‌الارض بعد موتها

چند ماه پیش که از مکه برگشته بود؛ تعریف می‌کرد که در عرفات گم شده. می‌گفت: «خیلی گشتم تا توانستم کاروان خودمان را پیدا کنم، من که گم بشوم دیگر چه توقعی از آن پیرمرد روستایی.» خیلی تعجب کردم. بعدها فهمیدم که حدیث داریم هرکس درعرفات گم بشود؛ خدا او را پذیرفته است.

هیچ‌کس را تا به بلای کربلا نیازموده‌اند، از دنیا نخواهند برد.

نماز اولویت اولش بود. می‌گفت هرکس سر نماز حواسش پرت باشد، در زندگی هم حواسش پرت خواهد بود.

ولایت تکوینی دائم‌الوضو بود. مخصوصاً هنگام کار. می‌گفت عالم تحت ولایت تکوینی الهی است و لذا هرچه بیشتر در مسیر قرب باشیم، همه چیز حتی ابزار و ادوات هم بهتر عمل می‌کنند.

عقل به ماندن می‌خواند و عشق به رفتن... و این هر دو را خداوند آفریده است تا وجود انسان در آوارگی و حیرت، میان عقل و عشق، معنا شود.

آدم بر زمین هبوط کرد تا عشق بیاموزد و شیطان را نیز خداوند آفریده بود تا عشق آدم به ظهور رسد. نه آن‌که شیطان عاشقی بداند. او از اهل عشق نبود. چرا که تا با امری خلاف عقل خویش مواجه شد، گردن از اطاعت معشوق پیچید و حکم عقل‌گرای خویش را گردن نهاد، و پیروان شیطان نیز همه چنین‌اند.

اذان، موسیقی بهشت گمشدهٔ وجود است که اگر در خود ژرف شوی، آن را در تپش قلب و در ضرباهنگ نبض خویش، که خلقت تو در آن، هر دم، تجدید می‌شود بازخواهی یافت.

ماندن در صف اصحاب عاشورایی امام عشق، تنها با یقین مطلق ممکن است.

رنج، مفتاح‌الخزائن غیبت است و نه عجب اگر راه حق محفوف در بلایا و دشواری‌هاست. سر مبارک امام عشق بر بالای نی، رمزی است بین خدا و عشاق... یعنی این است بهای دیدار

«... دیگر چیزی برای گفتن نمانده است جز آن‌که ما خسته نشده‌ایم و اگر باز هم جنگی پیش بیاید که پای انقلاب اسلامی در میان باشد، ما حاضریم. می‌دانید زنده‌ترین روزهای زندگی یک مرد آن روزهایی است که در مبارزه می‌گذراند و زندگی در تقابل با مرگ است که خودش را نشان می‌دهد.»

دزدان ما را به زنگوله‌ای سرگرم کرده‌اند و کاش ما پیش از آن که خانه‌مان غارت شود، از غفلت به درآییم.

اهل حقیقت، مقیمان کوی میخانه‌اند و شعر، جرعه‌ای است از آن شراب روحانی که بر خاک افشانده‌اند.

گفتم: شما؟! گفت: مهره‌ای گم در صفحهٔ شطرنج الهی.

اهل حقیقت، مقیمان کوی میخانه‌اند و شعر، جرعه‌ای است از آن شراب روحانی که بر خاک افشانده‌اند.

اگر سر مسأله‌ای ناراحت و گرفته می‌شدم و گله و شکایت می‌کردم، می‌گفت: ببین عزیزم، هزاران کهکشان در آسمان وجود دارد، یکی‌اش راه شیری است، سیاره‌های زیادی در آن هست که یکی‌اش زمین است. روی کرهٔ زمین هم میلیاردها نفر هستند که یکی‌اش... همین‌طور از کل به جز می‌آمد، آخرش هم می‌گفت: ما هم ذره‌ای در این مجموعه هستیم. حالا ببین این حرفی که شما می‌زنی در این مجموعهٔ باشکوه در کجا قرار دارد.

نپندار که تنها عاشورائیان را بدان بلا آزموده‌اند و لاغیر... صحرای بلا به وسعت همهٔ تاریخ است.

اگر با مرگ انس نگیری، خوف، راه تو را خواهد زد و امام را در صحرای بلا رها خواهی کرد.

ایمان ژرف‌ترین پیوندهاست و فراتر از حسب و نسب و خون و نژاد می‌نشیند. ایمان، بهشت گمشدهٔ وجود است که انسان، با گذر از تعلقات، آن را در خود بازخواهد یافت؛ گنجینه‌ای است آسمانی، زادراهِ سفرِ زمینی انسان.