بریده‌هایی از کتاب خطر مادی‌شدن دین

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند: «أَیهَا النَّاسُ لَا تَسْتَوْحِشُوا فِی طَرِیقِ الْهُدَی لِقِلَّةِ أَهْلِهِ فَإِنَّ النَّاسَ قَدِ اجْتَمَعُوا عَلَی مَائِدَةٍ شِبَعُهَا قَصِیرٌ وَ جُوعُهَا طَوِیل» ای مردم در راه راست، از كمی روندگان نهراسید، زیرا اكثریت مردم بر گرد سفرهای جمع شده اند كه سیری آن كوتاه، و گرسنگی آن طولانی است.

۳- دین‌داری انسان‌های دیندار وقتی نتیجه‌بخش است که در عمل به احکام الهی، رویکردشان به شکلی باشد که حجاب‌های بین خود و حقایق معنوی را برطرف کنند و این مهم در صورتی تحقق می‌یابد که دین خدا گرفتار بینش‌های مادی نشده باشد وگرنه انسان‌ها مرده می‌مانند و مرده می‌میرند

وقتی دین واقعی در صحنه‌ی زندگی انسان‌ها حضور نداشته باشد تا انسان‌ها بتوانند با عالم غیب و معنویت ارتباط پیدا کنند، امیال غریزی و نفس امّاره عنان زندگی انسان‌ها را در دست می‌گیرد و جامعه را به سوی هلاکت پیش می‌برد و این همان خطر مادی‌شدن دین است.

همین حالا هر کاری بکنی در نفس ناطقه‌ی خود تغییر درجه‌ی وجودی پیدا می‌کنی و همواره با هر عملی که انجام می‌دهید سیری باطنی خواهید کرد، چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی.

ما میگوییم تا شرك و كفر هست، مبارزه هست. و تا مبارزه هست، ما هستیم. ما بر سر شهر و مملكت با كسی دعوا نداریم. ما تصمیم داریم پرچم «لا إله الاّ الله» را بر قلل رفیع كرامت و بزرگواری به اهتزاز درآوریم...

به گفته مولوی: عاقلان خود نوحه‌ها پیشین كنند جاهلان آخر به سر بر می‌زنند ز ابتدای كار آخر را ببین تا نباشی تو پشیمان یوم دین

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند: «أَیهَا النَّاسُ لَا تَسْتَوْحِشُوا فِی طَرِیقِ الْهُدَی لِقِلَّةِ أَهْلِهِ فَإِنَّ النَّاسَ قَدِ اجْتَمَعُوا عَلَی مَائِدَةٍ شِبَعُهَا قَصِیرٌ وَ جُوعُهَا طَوِیل»

اگر رشته‌ی تعلق او به حق تعالی ضعیف شود به باطل رو می‌کند و بسته به درجه‌ی تعلق او به باطل، از توحید و عبودیت دور می‌شود و به همان اندازه به معدوماتِ وجودنما و به زندگی سرابی دل می‌سپارد و پریشان و بی‌سروسامان می‌گردد.

ما در شرایطی هستیم که اگر شرایط جامعه‌ی خود را مطابق احکام اسلام قرار دهیم در فرصت داده شده آنچه باید برای ابدیت خود به‌دست آوریم، به‌راحتی به‌دست خواهیم آورد و زحماتمان ضایع نمی‌شود و خودمان نیز نفله نمی‌شویم. یزید و امام حسین علیه السلام هر دو فرصتِ داده شده را طی کردند ولی همیشه سنت امام معصوم علیه السلام می‌ماند هرچند خود امام معصوم به عنوان شخص نمی‌ماند. دین الهی تضمین می‌كند كه اگر تمدن جامعه‌ای دینی شد تلاش‌های افرادِ آن جامعه ضایع و بی‌نتیجه نگردد و اگر جامعه عین اسلام شد دیگر تا قیام قیامت می‌ماند.

علی‌بن‌ابی‌طالب را دوست بدار. عرض كردم: یا رسول اللّه! دیگر چه سفارشی داری؟ فرمود: به علی‌بن‌ابی‌طالب مودّت بورز. سوگند به خدایی كه مرا به حقّ به پیامبری برانگیخته است خداوند هیچ حسنهای را از بندهای نمیپذیرد مگر آن كه از حبّ علی‌بن‌ابی‌طالب از او پرسش كند و خداوند آگاه است اگر بنده‌ی او در حالی به روز رستخیز آمد كه ولایت علی را با خود داشت، عمل او را می‌پذیرد و اگر ولایت او را نداشت دیگر از اعمال او پرسشی نمیكند و فرمان میدهد به آتش دراندازندش. ای ابن عبّاس! سوگند به خدایی كه مرا به حق به پیامبری برانگیخت، آتش بر كسی كه نسبت به علی كینه ورزد بیشتر شعله خواهد كشید تا كسی كه برای خدا فرزند قائل باشد

طبق نظریه‌ی حلول، مسیحیت معتقد است خداوند در جسم حضرت مسیح علیه السلام حلول کرده و از این طریق دین الهی مادی شد و افق‌ها از توجه به خدا به سوی شخص مسیح علیه السلام تغییر جهت داد.

هیچ معبودی جز او نیست، منزه است او از آنچه با وی شریك میگردانند.

توحید در مقام انسانی یعنی مقام انسان کامل که همان مقام اهل البیت علیهم السلام باشد و ارتباط باچنین مقامی شرط سیر باطنی همه جانبه‌ی انسان‌ها است

باور عده‌ای از دینداران به عالم غیب در حدّ باور به مفاهیم ریاضی است و هیچ واقعیت خارجی برای احکام الهی قائل نیستند، به عبارت دیگر دین‌ آن‌ها در حدّ باور به مفاهیم ذهنی است که پایه‌ی آن در نفس خودشان است و در واقع دین برای آن‌ها یک خیالِ خوشِ معنوی است

اگر پیوند‌های فردی و اجتماعی با حقایق قدسی بریده شد، شخص ممکن است آداب دینی داشته باشد ولی سیر باطنی ندارد و قلبی ایمانی در صحنه‌ی اعمال و رفتار او ظهور نخواهد کرد. در آن حال عالَم او عالَم دینی نیست، دین وسیله‌ی برآورده‌شدن مقاصد غیر الهی می‌شود و به دنبال آن، جامعه دچار بحران می‌گردد.

تا قلب ها به سوی انسان های قدسی سیر نکند بهره ای از اعمال خود نمی برند.

خانه‌ی فاطمه‌ی زهراء علیها السلام در عین اصالت‌دادن به حقایق غیبی، دو صفت دارد: یکی سادگی در امور دنیا و دیگر بندگی خدا و توجه به حضرت الله. خانه‌ی معاویه هم در عین اصالت‌دادن به عالم ماده، دقیقاً عکس آن دو صفت را دارد، یکی تجمل و توجه هرچه بیشتر به دنیا و دیگر عصیان در مقابل فرمان خدا و پشت کردن به هر حقیقت قدسی. نتیجه‌ی خانه‌ی فاطمه علیها السلام، اهل البیت علیهم السلام است و نتیجه‌ی خانه‌ی معاویه، یزید.

فاجعه‌ی مادی‌شدن دین، فاجعه‌ی قرن است

اجتهاد در برابر دین به این معنی است که دین چیزی می‌گوید ولی من نظر دیگری ارائه می دهم.

اگر قوانین جامعه در حدّ قراردادهای اجتماعی تنزل یافت، در آن حالت نه قداستی دارد و نه انجام‌دادن آن‌ها انسان را به آسمانِ غیب صعود می‌دهد.

وقتی حکم زنا را صرفاً یک قرارداد بپنداریم، می‌توانیم بگوئیم فعلاً اجرای آن به مصلحت نیست، چون جایگاه احکام الهی در هستی برایمان روشن نیست.

فکری که دین و مقامات معنوی را قراردادی و اعتباری بداند و نه حقایق غیبی، معتقد است فرقی بین اولیاء الهی و سایر مردم نیست لذا به راحتی جرأت می‌کند که امام حسین علیه السلام را به قتل برساند.

از آن‌جایی که انسان در عالَم زندگی می‌کند و نه بر عالم، اگر جامعه صرفاً با فکر انسان‌ها اداره شود چنین جامعه‌ای از عالم قدس و معنا بریده خواهد شد و از حضور در گستره‌ی بیکرانه‌ی عالَم وجود محروم می‌گردد و سیر باطنی به سوی حقایق را که منشأ نور و کمال‌اند، از دست می‌دهد.

اهل کتاب منکر خدا نشدند ولی خدا را محدود کردند و حدّ او را حدّ ماده و آدم قرار دادند. این‌ها خواستند حضرت عزیر علیه السلام و عیسی علیه السلام را بالا ببرند و احترام کنند، خدا را پائین آوردند در نتیجه بینش‌شان یک بینش تماماً مادی شد و امور محسوس تمام میدان تفکرشان را تسخیر کرد، هرچند الفاظی که به کار می‌برند الفاظ دینی باشد.

خطای دوم جوامع اسلامی این است که می‌خواهند با همان فکر غربی که عامل بحران است، بحران‌های پیش آمده را رفع کنند، غافل از این که آنچه عامل نجات و سعادت است پذیرفتن ولایت الهی و گرفتن احکامِ اداره‌ی زمین از آسمان غیب است.

عمر سعد به جهت آن که در فضای دینِ مادی‌شده تربیت‌یافته، امام حسین علیه السلام را به شهادت می‌رساند. در شب عاشورا با خودش درگیر است که چه کند ولی چون ارزش را به ماده و مادیات می‌دهد، هر چند از معنویت امام حسین علیه السلام تا حدّی آگاهی دارد ولی در نهایت با دل سپردن به فرمانروائی ملک ری، امام حسین علیه السلام را شهید می‌کند.

عمر سعد به جهت آن که در فضای دینِ مادی‌شده تربیت‌یافته، امام حسین علیه السلام را به شهادت می‌رساند. در شب عاشورا با خودش درگیر است که چه کند ولی چون ارزش را به ماده و مادیات می‌دهد، هر چند از معنویت امام حسین علیه السلام تا حدّی آگاهی دارد ولی در نهایت با دل سپردن به فرمانروائی ملک ری، امام حسین علیه السلام را شهید می‌کند.

جنگ کربلا جنگ اسلام مادی شده‌ با اسلام قدسی اهل البیت علیهم السلام است و این جنگ تمام شدنی نیست، جنگی که در یک طرف، معنویت در حد ماده سقوط کرده و مادیت اصالت و ارزش پیدا کرده و در طرف دیگر، نظام مادی را به چیزی نمی‌گیرد و به حقایق عالم بالا اصالت می‌دهد

اگر با توجه به علمی که نسبت به حقایق عالم معنا پیدا می‌کنیم در وجود انسان تحول ایجاد نشود هنوز دنیا و امور مادی را اصل گرفته‌ایم و جهت جان را تغییر نداده‌ایم و ناخودآگاه دین را به عنوان وسیله‌ای جهت دنیاداری پذیرفته‌ایم، در این صورت طعم دین‌داری به جان ما نمی‌نشیند تا جذبه‌های دنیا رو به ضعف و سردی بگذارند

اگر به مقایسه‌ی خصوصیات فكری انسان‌های عجول و انسان‌های حكیم بپردازیم می‌بینیم انسان‌های عجول در عین شتابزدگی، سطحی و بی‌محتوا هستند ولی انسان‌های حكیم در عین برخورداری از تأنی و وقار، دارای فكری عمیق و پرمحتوایند.