بریده‌هایی از کتاب رنج دگرگونی

ـ کتاب بنویسی که چی بشه؟ می‌خوای ازش پول دربیاری یا دیده بشی؟ کدومش؟ چون تموم آدمای دنیا یا دنبال قدرتن یا جاودانگی. ـ نمی‌دونم؛ شاید جاودانگی. ـ کدوم جاودانگی؟ خب اگه یه سنگی بیاد بخوره کرهٔ زمین که دیگه نه ارسطو و بقراطی می‌مونه، نه انیشتین و بتهوون و نه هیتلر و موسیلینی. هرکی با نام خوب و بدی که ازش توی ذهن‌ها و تاریخ ثبت شده همه می‌ره رو هوا. ـ چی بگم والله. به اینش فکر نکرده بودم. شاید هم واسه دل خودم بنویسم. ـ ها! این شد یه چیزی. واسه این نظرت می‌شه احترامی قائل بود ولی باقیش حداقل از نظر من توجیهی نداره. دنیا بعد از مرگ من چه دریا، چه سراب.

یکی از بدترین مضرات کتاب نخواندن همین است که همیشه حماقت شما در دسترس انسان‌هایی موذی و سواستفاده‌گر است؛ درست مثل صاحب مزرعه‌ای که هیچ تمهیداتی برای در امان ماندن از آفات و حشرات و جانوران ندارد.

در جستجوی حقیقت تنها به دنبال این بودم که تا حد توان از پلشتی‌های قبلی خود بکاهم و برای پیدا کردنش، چاره‌ای جز فرورفتن در ژرفای خویش نداشتم. باید با آن‌چه در خودم بود به چالش درمی‌آمدم و با یک تسویه حساب و شناخت جانانه از خویش حقیقت را پیدا می‌کردم؛

یک ابتذال فراگیر از واژه‌ای به‌نام عشق که ریشش در آمده و حجم زیادی از رمان‌های فله‌ای و فیلم و سریال‌های آبکی را دربرگرفته است. ابتذال و بی‌مایگی و نگاه همگانی و بدون کیفیت به این موضوع همواره پشیمانم کرده تا در این باره به‌جد دست به قلم باشم. به‌نظرم برای عمق دادن به قلم باید از این موضوع پیش‌پا افتاده گذر کرد. به‌همین‌سبب تصمیم گرفته‌ام اگر روزی خواستم چیزی بنویسم، به‌کل از این مقوله گذر کنم و یا نهایتاً در فرعیات و گوشه‌ای از نوشته‌هایم رنگی از آن بزنم. به‌جای عشق و عاشقی از رنج روح و ژرفنای آن در وجود انسان‌ها بنویسم؛ هرچند به ذائقهٔ خیلی‌ها خوش نیاید. درست مثل طعم تلخ قهوه که به ذائقهٔ شیرین‌پسندان خوش نمی‌آید

تمام انسان‌ها هریک به‌نوعی محکوم به تنهایی هستند. انسان چنان محکوم به تنهایی درونی است که هیچ جمعیتی، هیچ مقامی، هیچ ثروتی و هیچ مالکیتی نمی‌تواند به عمق این تنهایی رسوخ کند. مهم نیست انسان در میان کلبه‌ای یخی در میان قلب قطب تنها باشد یا در یک کاخ باشکوه، خدم و حشم دوره‌اش کرده باشند. نهایت تفاوت تنها در لایهٔ بیرون تنهایی‌ست. شاید تنهایی ظاهری با همنشینی از میان برداشته شود اما از نوع درونی آن هیچ گریزی نیست، از ازل تا ابد، از درویش خرابات‌نشین تا پادشاه هفت اقلیم، از پیر و جوان درگیر این تنهایی درونی بوده‌اند و هستند و خواهند بود.

تمام انسان‌ها هریک به‌نوعی محکوم به تنهایی هستند. انسان چنان محکوم به تنهایی درونی است که هیچ جمعیتی، هیچ مقامی، هیچ ثروتی و هیچ مالکیتی نمی‌تواند به عمق این تنهایی رسوخ کند. مهم نیست انسان در میان کلبه‌ای یخی در میان قلب قطب تنها باشد یا در یک کاخ باشکوه، خدم و حشم دوره‌اش کرده باشند. نهایت تفاوت تنها در لایهٔ بیرون تنهایی‌ست. شاید تنهایی ظاهری با همنشینی از میان برداشته شود اما از نوع درونی آن هیچ گریزی نیست، از ازل تا ابد، از درویش خرابات‌نشین تا پادشاه هفت اقلیم، از پیر و جوان درگیر این تنهایی درونی بوده‌اند و هستند و خواهند بود. همهٔ انسان‌ها تنها هستند.

طلب کردن یک انسان در بُعدی دیگر از زمان، نمی‌تواند متضمن تکرار عواطف و خاطرات گذشته گردد. انسان‌ها مثل سلول‌های بدن، مکرراً در خود می‌میرند و انسانی دیگر درونشان متولد می‌شود ـ حال یا نیک‌سرشت‌تر یا بداحوال‌تر ـ اما مطمئناً آن‌چه در گذشته بودند، نیستند.

تجربه به من ثابت کرده بود، دیدار با یک انسان که بارها در خود مرده و تولدی دیگر یافته، هیچ‌گاه نمی‌تواند حلاوت گذشته را داشته باشد.

من خیلی از درها رو زدم و خیلی از راه‌ها رو رفتم. تنها حقیقتی که برام مثل روز روشن شده اینه که ما همه می‌میریم و راه مفری هم نداریم. باقی حرفا برام در هاله‌ای از وهم و گمونه.

مثل یک بیدق در صفحهٔ شطرنج بودم که تمام مهره‌های پیرامونم زده شده بود و تک و تنها باید از شاه صفحه یا همان زندگی نصفه نیمه‌ام محافظت می‌کردم. چاره‌ای هم جز ر ساندن خودم به آخر صفحه و تبدیل شدن به مهره‌ای دیگر نداشتم. یک دگرگونی صعب و دشوار.

انسان نباید به امید گذر از عواقب احتمالی خطا در آینده، امروز مرتکبش گردد. چه بسا سال‌ها مداومت بر نیک‌ورزی نیز نتواند گوشه‌ای از قصور امروزه را پوشش دهد.