بریده‌هایی از کتاب راه و رسم تجارت

امیرمؤمنان علی (ع) فرمود: وقتی چیزها با هم هم‌جفت می‌شدند، کسالت و تنبلی، با بی‌حوصلگی درهم آمیخت و فرزندی به نام فقر و تنگدستی برای صاحب خود به‌بار آوردند.

رسول خدا (ص) فرمود: «اگر انسان پنج دانهٔ خرما، یا پنج قرص نان، یا پنج دینار یا درهم داشته باشد و بخواهد آنها را خرج کند، در درجهٔ اول به پدر و مادر خود انفاق کند؛ در درجهٔ دوّم به خودش و زن و بچه‌اش؛ در درجهٔ سوم به خویشاوندان فقیرش؛ در درجهٔ چهارم به همسایگان فقیرش بدهد؛ در درجهٔ پنجم، که ثوابش از همه کم‌تر است، در راه خدا به دیگران بدهد.

معاویة بن‌وهب به امام صادق (ع) گفت: می‌گویند مردی از انصار از دنیا رفت و دو دینار بدهکار بود. پیامبر (ص) بر او نماز میت نخواند و فرمود: خودتان بر دوستتان نماز بخوانید. تا این‌که برخی از خویشانش بدهی او را ضامن شدند.

نُه جزء روزی در کسب و تجارت است.

بلکه باید بگویی: خدایا، از روزیِ گسترده‌ات نصیبم کن.

بارالها! من روزیِ گسترده و پاکیزه‌ای از روزی‌های تو را می‌خواهم.

امیر مؤمنان علی (ع) فرمود: بی‌گمان خدا(عز)کسی را که حرفه بداند و امانت‌دار باشد، دوست می‌دارد.

مگر نمی‌دانی که اصحاب کهف هم صرّاف بوده‌اند؟

۶. اسماعیل رازی می‌گوید: خدمت امام صادق (ع) رسیدم و دو پیراهن همراهم بود. آن‌حضرت به من فرمود: از طرف شما لباس‌های بسیاری به من می‌رسد، ولی هیچ‌یک همانند این‌دو پیراهنی که با خود آورده‌ای نیستند. گفتم: قربانت گردم! همسرم آن‌ها را می‌بافد و من نیز می‌دوزم. حضرت فرمود: تو بافنده‌ای. گفتم: بله. فرمود: بافندگی را رها کن. گفتم: چه‌کار کنم؟! فرمود: شمشیر تیز کن. من دویست‌درهم داشتم که با آن شمشیرها و آینه‌های کهنه خریدم و در ری فروختم و سود بسیاری کردم.

از امام باقر (ع) دربارهٔ شغل حجامت‌گری پرسیدند. فرمود: اگر شرط پرداخت مزد نکند، اشکالی ندارد.

شریک قراردادن برای خدا در انجام واجباتش؛ با کشتن خود خشمش را فرو بنشاند؛ به خطایی که دیگری کرده، این اقرار کند؛ نیازمندی‌اش را با بدعت‌گزاری در دین رفع کند؛ دوست بدارد که مردم او را به کاری که نکرده بستایند؛ سلطه‌گر و سرکش متکبر باشد؛ خودبزرگ‌بین و پوشالین شکوه باشد.

به امام صادق (ع) گفتند: چرا اصحاب عیسی (ع) بر روی آب راه می‌رفتند، ولی یاران محمّد (ص) چنین نمی‌توانند؟ فرمود: زندگانی اصحاب عیسی (ع) تأمین شده بود (و غذایشان از آسمان می‌آمد) ولی یاران پیامبر (ص) درگیر به‌دست آوردن روزی بودند.

امام صادق (ع) به نقل از رسول خدا (ص) فرمود: اگر مؤمن بامدادان و شامگاهان را با مرگ عزیزانش آغاز کند، بهتر از آن است که صبح یا شبش را در فقر بگذراند. از فقر به خدا پناه می‌بریم.

رسول خدا (ص) فرمود: خدایا به نان ما برکت بده و بین ما و آن جدایی نینداز. اگر نان نباشد نمی‌توانیم نماز بخوانیم و روزه بگیریم و خواسته‌های پروردگارمان را اجابت کنیم.

امام صادق (ع) به نقل از امیرمؤمنان علی (ع) فرمود: خداوند(عز)به داوود (ع) وحی کرد که تو بندهٔ خوبی هستی، ولی از بیت‌المال ارتزاق می‌کنی و با دستانت کار نمی‌کنی! داوود (ع) چهل روز گریست. پس از آن خدا(عز)آهن را برای داوود (ع) نرم کرد، و او روزی یک زره می‌ساخت و آن را هزار درهم می‌فروخت. او سیصدوشصت زره ساخت و سیصدوشصت‌هزار درهم درآمد کسب کرد، و از بیت‌المال بی‌نیاز شد.