بریده‌هایی از کتاب مشعل حافظه

هیچ ملتی گرفتار معصیت یا ضعف نمی‌شود مگر آن که آن را در قالب هنر یا ذوق هنری آشکارا و مستمر عرضه دارد؛ و هیچ فضیلت ملی اعم از کوچک و بزرگ وجود ندارد مگر آن که در قالب هنر آشکارا بیان شده و تحت شرایطی مردم را نیز به تقلید از آن فضلیت هدایت می‌کند.

هنگامی که دست به ساخت بنایی می‌زنیم باید تصور کنیم که آن را برای ابدیت می‌سازیم. نباید این بنا صرفاً برای شادمانی فعلی و استفاده اکنون باشد

اکثر انسان‌ها در صحنه زندگی نقش چندانی برای حکمت مرگ و حیات قائل نیستند و تنها معدودی بدان‌ها توجه می‌نمایند.

معماری خوب، کار مردان خوب و با ایمان است اعم از این که این بنا به کلیسا ارتباطی داشته یا نداشته باشد.

حتی چیزهای خوب نیز صبرشان حد و اندازه‌ای ‌دارد و هرگز در زیر ستم شرارت‌ها باقی نمی‌مانند.

آن چه ما دوست داریم مبین چیستی ما و نشانه‌ای ‌بر آن است

راسکین در کتاب دیگرش با عنوان هفت چراغ معماری، هنر معماری را مبین عقاید مذهبی و اخلاقی و خواست‌های ملی و عادات اجتماعی یک ملت می‌داند و هفت قانونی را که هنرمند باید از آنها پیروی کند، هفت چراغ می‌نامد.

ذوق تنها جزء یا زیرمجموعه‌ای ‌از اخلاق نیست، بلکه تمام اخلاق است.

اگر بتوانید برخی دستورات ساده و درست حیات را رعایت کنید؛ اگر راه آماده حکمت، که همانا راه سعادت است، را در پیش گرفته و از مسیر مستقیم آن که همانا صلح است، به بیراهه نروید؛ و در نهایت ثروت خویش را در جهت "رفاه عمومی" به کار بگیرید، در آن صورت هنر، ادبیات، فعالیت‌های روزانه، امور داخلی و وظایف شهروندی‌مان به یکدیگر پیوسته و از نظمی باشکوه برخودار خواهد شد. در چنان زمانی شما خواهید دانست که چگونه بنا کنید، هر چند با سنگ‌ها، ساختمانی زیبا خواهید ساخت اما با انسان‌ها ساختمانی به مراتب بهتر بنا خواهید نمود.

با مطالعه در هر عصر و مکانی که ملتی رو به تباهی رفته است درخواهید یافت که عواملی غیر از بیماری، قحطی و زمین لرزه و امثالهم باعث نابودی آن‌ها شده است. عواملی همچون تجمل گرایی، زن بارگی، لذت جویی ظرافت هنر، ابداع سرگرمی‌های نوین.

حساسیت زنان عفیف است که آن‌ها را در جایگاه والاترین مخلوقات خداوند می‌نشاند، جایگاهی که با عقل صرف نمی‌توان بدان دست یافت.

ما تا زمانی از علم خوش‌مان می‌آید که بتوانیم از آن پولی به دست آوریم اما آن گاه که بحث سختی و تحمل مرارت پیش بیاید آن وقت اوضاع فرق می‌کند.

ما از مسیحیت تنها قشر ظاهری آن را دریافته‌ایم ‌و هرگز آموزه‌های آن را درک نکرده‌ایم.

کلیسای حقیقی همان جاست که فردی دست دیگری را می‌گیرد و معنای واقعی کلیسای مقدس یا مادر همین بوده و خواهد بود.

چقدر مضحک به نظر می‌آید که ثروت مراکز کشورهای متمدن جهان در عوض آن که صرف حمایت از جنگ شود، صرف حمایت از ادبیات شود!

یک معماری خوب اساسا یک معماری مذهبی است، بنایی که برای مردم فاضل و زاهد ساخته می‌شود نه برای مشرکان و فاسدین.

تنها چیز مهمی که افراد در پی آن هستند و البته باید چنین باشد، نه نور بلکه بصیرت است.

اگر دیدتان به هنر به‌عنوان یک بازی یا لذت است بهتر است در همین ابتدا آن را رها کنید، زیرا هم باعث ضرر خودتان می‌شوید و هم باعث تحقیر آن در نزد دیگران می‌شوید.

ذهن و قلب نیرومند یعنی این که به‌راستی در زندگی بزرگ باشیم، یعنی همیشه رو به جلو باشیم و یعنی "پیشرفت در زندگی. " البته پیشرفت به‌معنای واقعی نه ریزه خوار حواشی آن بودن.

بسیار دردناک است که فعالیت عمده اقتصادی قاره اروپا از آن سرمایه دارانی است که حامی جنگ‌های ظالمانه هستند.

منش راستین و معنویات، نیروهای جادویی بوده‌اند که تمامی معماران خوب بلااستثناء، از آن‌ها بهره گرفته‌اند.

جسم بشر چون ماشین است و روح او چون موتور این ماشین که قدرتش در همه موازنه‌های سیاسی و اقتصادی دخالت دارد. بنابراین از اقتصاد باید ادراکی روحی و اخلاقی داشت. ثروت واقعی نباید از حد احتیاج خود او بیشتر باشد و روزی به تملّک دیگری درآید، زیرا این خود تجمّل است و معادل جهل.

چه بسا اندک سنگ‌هایی که بر روی یکدیگر چیده شده‌اند بسیار گویاتر از هزاران صفحه پر از شک و تردید هستند!

این ساختمان‌ها، برای انسان‌ها شاهدان زنده‌ای ‌هستند که در تغییر و تحول همه امور، در گذر ایام و تغییر فصول، در پیدایش و انحطاط پادشاهان، تغییر چهره زمین، و کرانه‌های دریا، همچنان نقش و نگار حک شده بر خویش را حفظ می‌کنند و اعصار آینده و فراموش شده را به یکدیگر پیوند می‌زنند، و آن گاه که همراهی نسل‌ها تأکید دارند، نیمی از هویت یک ملت را می‌سازند: در دوران طلایی تاریخ است که به نور، رنگ و پیشینه حقیقی معماری پی می‌بریم؛ و هیچ گاه بنایی واجد این صفات نخواهد بود مگر آن که نیت خیر و مقدسی در ساخت آن وجود داشته باشد، تا آن گاه که دیوارهای آن شاهدی بر مصایب آدمی بوده باشند و ستون‌های آن از سایه‌های مرگ سربرآورده باشند؛ چنین بنایی بسیار دیرپا‌تر از موضوعات طبیعی پیرامون خود بوده و حتی شاید بتوان به جرات مدعی شد که از زبان و زندگی نیز گویاتر و ماندگارتر است...

به نظر می‌رسد مهم‌ترین قسمت کار این است که در تمام سطوح آموزش نحوه اندیشیدن را مبنای کار قرار دهیم. این که بیاموزیم درباره مطالعه کردن بیاندیشند-وگر نه فایده مطالعه چیست وقتی که نمی‌دانید آن چه می‌خوانید درست است یا غلط؟ درخصوص نوشتن و سخن گفتن بیاندیشند-وگر نه فایده سخن گفتن چیست وقتی ندانید که چه باید بگوئید؟ این که درباره اندیشیدن تأمل کنند-وگر نه قدرت اندیشیدن به چه کار می‌آید آن هنگام که نمی‌دانید باید به چه چیزی بیندیشید؟

تمام کتب را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد، کتاب‌های موقتی و کتاب‌های دائمی. به این تمایز دقت کنید، این تفکیک صرفاً به جهت کیفیت مطالب نیست. این طور نیست که صرفاً کتاب بد فانی باشند و کتاب‌های خوب پایدار. این امر براساس تمایز جنس مطالب است. کتاب‌های خوبی هستند که موقتی‌اند و کتاب‌های خوبی که دائمی‌اند؛ همین طور کتاب‌های بدی که موقتی‌اند و کتاب‌های بدی که ماندگارند.

آیا می‌خواهی که با بزرگان همنشین باشی؟ خود را بزرگ کن آنگاه به مصاحبت ایشان می‌رسی. آیا می‌خواهی مخاطب همیشگی عقلا باشی؟ بیاموز تا آن‌ها را درک کنی، آن گاه آن‌ها را خواهی شنید. شرط دیگری هست؟ نه.

مثل شخص خردمند، همچون طلاست.

کلمات پرکاربردی هستند که نقابی بر چهره دارند و تعابیر مختلفی می‌توان از آن‌ها برداشت کرد، و همین کلمات نقاب دار مستعد بیشترین سوء استفاده هستند چنان که هیچ سیاستمداری نمی‌تواند تا آن حد حیله گر و هیچ سمی نمی‌تواند چنان مهلک باشد که این کلمات هستند؛ آن‌ها مباشرین ظالم اندیشه‌های انسانی هستند. هرکجا که وهم و غریزه‌ای ‌بیشتر برای انسان خوشایند باشد، او بدان لفظی نقابدار می‌بخشد تا بتواند آن را برای خود حفظ نماید و این لفظ آخر سر با قدرت تمام بر وی غلبه می‌کند و او را خادم خود می‌سازد.

نان حاصل از آرد خوب است، اما نانی هم است شیرین چون عسل که همانا کتاب خوب است؛ و خانواده‌ای ‌که حتی یک بار هم برای خرید چنین انگبینی هزینه نکنند را به معنای واقعی باید فقیر دانست.