بریده‌هایی از کتاب حسرت

ما را طوری بار می‌آورند که حس خاص بودن کنیم، سپس از ما انتظار می‌رود از جهانی لذت ببریم که در آن خاص نیستیم.

(رضایت‌بخش‌ترین لذت‌ها، لذت‌های ناگهانی هستند که نمی‌توان برایشان طرح و نقشه ریخت.

«علت تراژدی این است که ما ترجیح می‌دهیم جهان را به آتش بکشیم تا اینکه اجازه دهیم ما را در معرض تغییر قرار دهد»

من خشمگینم: این خشم رابطه‌ای که من بدان وابسته‌ام را تهدید می‌کند، پس من خودم را بدل می‌کنم به فردی مهربان، حساس و خوب. در این کیمیاگری ذهنی، در این کار جادویی، این عمل پنهان شدن، من از نو در قالبی قابل‌قبول برای دیگران و در نتیجه برای خودم ظاهر می‌شوم (این همان نظم منطقی است). و چه بلایی بر سر خشم می‌آید؟ خشم به شکل آنچه «دردنشان‌ها» نامیده می‌شود، یعنی صورت‌های رایج پریشانی و بی‌قراری، بروز می‌یابد. پس از این جهت می‌توان گفت دردنشان‌ها روابطی هستند که هاله‌ای از ابهام آنها را پوشانده است.

انسان‌ها وقتی برای ما واقعی می‌شوند که ما را سرخورده می‌کنند؛ اگر سرخورده‌مان نکنند، تنها شخصیت‌هایی خیالی هستند.

شاید ما همیشه خشمگینیم، همیشه در حال انتقام گرفتن از خودمان، چراکه برای خودمان کافی نیستیم؛ و همین‌طور مدام در حال انتقام گرفتن از دیگرانیم، چرا که هیچ‌وقت آن چیزی را که می‌خواهیم به ما نمی‌دهند. اما برای بیون این فرار از سرخوردگی است که فاجعه‌بار است. او این‌چنین ادامه می‌دهد که، فرار از سرخوردگی «متضمن این است که به‌جای اینکه به کمک اندیشه و تفکر از تجربه درس بگیرید، دانای کل بودن را انتخاب کنید».

«هر بهبودی در جامعه تنها تاحدی می‌تواند جلوی هدر رفتن توان انسان را بگیرد؛ هدر رفتن حتی در یک زندگی موفق، و حس تنهایی و تک‌افتادگی حتی در یک زندگی سرشار از صمیمیت نیز عمیقاً حس می‌شوند، و این حس، حس اصلی تراژدی است.»

وقتی نوبت به عشق و عاشقی برسد، عیان می‌گردد که فرد میل می‌ورزد، اما هیچ نمی‌داند که به چه/ که دارد میل می‌ورزد. شاید، همان‌طور که پروست می‌خواست به ما باور دهد، آرزوی شناخت یکدیگر بیش از آنکه ابتر باشد مهلک است؛ که آنچه فرد می‌خواهد در مورد دیگری بداند، به‌صورت ناخودآگاه، همان چیزی است که میل ورزیدن ما به آنها را متوقف می‌سازد؛ در واقع شناخت آنها به‌مثابهٔ درمان کردن مرض میل ورزیدن به آنهاست. پس نشناختن کسی و نگرفتن قضیه می‌شود جزء لاینفک برنامه‌ای که برای حفظ و تداوم میلمان داریم. آرزوی شناختن کسی‌آرزوی گرفتن قضیه، انسان، شعر، لطیفه‌می‌تواند آرزوی آرام کردن و فرو نشاندن هیجانِ پیشین باشد یا حتی آرزوی خلاصی از میل داشتن به آنها.

تمام استبدادها متضمن درک علی‌الظاهر  تمام‌وکمال از نیازهای دیگری هستند.

این را نیز می‌آموزیم که، جایی در حد فاصل میان زندگی‌هایی که داریم و زندگی‌هایی که دوست می‌داشتیم، زندگی کنیم.

زیستنِ زندگی‌های نازیسته‌که از آن رنج می‌بریم‌چه اجباری بوده باشد چه انتخابی، ما را تبدیل کرده است به کسی که هم‌اکنون هستیم.

فرق است میان کسی که حرفی می‌زند که دیگری احساس می‌کند درک شده است و کسی که صرفاً سخنان جذاب و گیرا می‌گوید. فرق است یا می‌تواند فرق باشد میان خواندن چیزی قابل‌فهم و خواندن چیزی که تأثیر زیادی دارد؛ و همین‌طور میان کلماتی که واسطهٔ ابراز تجربیات‌اند و کلماتی که تثبیت‌کنندهٔ شناخت و معرفت‌اند. فرق است میان آرزوی آسایش و تسکین، و آرزوی برانگیختن و آشفته کردن. و ما برای اینها و تجربه‌های دیگر  با یکدیگر صحبت می‌کنیم یا مطلبی می‌خوانیم.

ما میان خواستن و نخواستنِ گرفتن مطلب در نوسان هستیم. ما همیشه توان این را نداریم که شناخته شویم، و یا خود و نیازهای خود را بشناسیم، چرا که شناخت در پی خود رنج و عذاب به همراه می‌آورد. پذیرشِ میل آن‌چنان که هست‌یعنی هم به دیگران وابستگی دارد، و هم ممنوعه و بنابراین سرکش است‌ما را در نظر خودمان بیش از اندازه غیرقابل قبول، بیش از اندازه متناقض و بیش از اندازه در معرض خطر نشان می‌دهد. این پذیرش به معنای واقعی ما را در برابر خودمان قرار می‌دهد. بیش از حد مستقیم و با صراحت به ما نشان می‌دهد که تا چه اندازه می‌توانیم به‌خاطر نیازهایمان مشوش و پریشان باشیم.

زندگی‌ای که به‌اندازهٔ کافی در آن لذت نباشد ارزش بقا (یا تولیدمثل) ندارد.

کسی که مازوخیست است می‌گوید: «هر کاری که بخواهی می‌توانی با من بکنی به‌شرطی که هیچ‌وقت مرا ترک نکنی.» (در واقع هرچه بیشتر با من بد کنی، بیشتر می‌فهمم که هیچ‌وقت مرا رها نخواهی کرد)»؛ و فرد سادیست می‌گوید: ‫«با تو هرچه بخواهم می‌کنم، چراکه هردوی ما می‌دانیم تو مرا رها نخواهی کرد (در واقع کاری که من با تو می‌کنم خود مدرکی است برای اینکه تو هیچ‌گاه مرا ترک نخواهی کرد.)

. تنها کسی که شما را خشنود می‌سازد است که می‌تواند سرخورده‌تان هم کند. می‌توان گفت که همهٔ ما آن را تجربه کرده‌ایم و همچنان نیز تجربه خواهیم کرد. همه می‌دانیم کسی که برایمان مهم است می‌تواند ما را سرخورده کند.

زندگی‌های زیسته‌مان می‌توانند بدل به مویه و ماتمی همیشگی شوند در سوگ زندگی‌هایی که قادر به زیستنشان نبوده‌ایم، یا اینکه می‌توانند منجر به خشمی بی‌پایان شوند. اما این محرومیت از زیستنِ زندگی‌های نازیسته‌که از آن رنج می‌بریم‌چه اجباری بوده باشد چه انتخابی، ما را تبدیل کرده است به کسی که هم‌اکنون هستیم.

در روایت فروید، امکان رضایتمندی ما وابسته به ظرفیتی است که برای سرخوردگی داریم؛ اگر نتوانیم به خودمان اجازه دهیم که سرخوردگی‌مان را احساس کنیم‌و برخلاف انتظارمان، این کار به‌طرز شگفت‌آوری دشوارتر از آن چیزی است که می‌پنداریم‌نمی‌توانیم حس درستی از آنچه ممکن است واقعاً بخواهیم، یا آنچه که ممکن است حسرتش را بخوریم و یا آنچه واقعاً می‌تواند ما را سرشار از لذت کند (آز و شره نوعی نومیدی از لذت بردن است)، داشته باشیم

در روایت فروید، امکان رضایتمندی ما وابسته به ظرفیتی است که برای سرخوردگی داریم؛ اگر نتوانیم به خودمان اجازه دهیم که سرخوردگی‌مان را احساس کنیم‌و برخلاف انتظارمان، این کار به‌طرز شگفت‌آوری دشوارتر از آن چیزی است که می‌پنداریم‌نمی‌توانیم حس درستی از آنچه ممکن است واقعاً بخواهیم، یا آنچه که ممکن است حسرتش را بخوریم و یا آنچه واقعاً می‌تواند ما را سرشار از لذت کند (آز و شره نوعی نومیدی از لذت بردن است)، داشته باشیم

اگر این جهان قابل‌اندازه‌گیری بود، می‌توانستیم بگوییم که از منظر روان‌کاوی، زندگی خوب زندگی‌ای است که در آن به میزان کافی سرخوردگی وجود دارد، نه بیشتر و نه کمتر.