خنده رفتاری عجیب و پیچیده است. آنقدر که فیلسوفان باستانْ آن را خصلتِ منحصربهفرد گونۀ ما میدانستند و انسان را به «حیوان ضاحک» تعریف میکردند. ما انسانها از همان دم تولد با گریه دمخوریم، ولی خنده و ظرافتهای آن را باید قدمبهقدم بیاموزیم تا بتوانیم معنیِ خندهها را بفهمیم، خندههای تصنعی را از خندههای واقعی تشخیص دهیم، و نابجا و بیمورد قهقهه سر ندهیم. سوفی اسکات عصبشناسی است که سالهاست دربارۀ خنده تحقیق میکند.
بی.بی.سی — صحبتم با سوفی اسکات تقریباً تمام شده بود که صندلیاش را چرخاند تا ویدئویی را به من نشان دهد. ویدئو تصویری از مردی نیمهبرهنه بود که در استخری یخزده شیرجۀ چرخشی میزد. اول حدود یک دقیقه عضلاتش را با حالتی نمایشی پیچوتاب داد تا اینکه بالاخره شیرجه زد، اما صاف به سطح یخزدۀ محکمِ استخر خورد و شروع کرد از درد به خود پیچیدن. سطح یخزده هیچ ترکی بر نداشت، اما لحظاتی نگذشته بود که دوستانش از خنده منفجر شدند.
اسکات گفت: «بهمحض اینکه دیدند خبری از خون و شکستگی نیست، همه شروع کردند به خندیدن. ببین با شادیِ تمام چه جیغی میکشند، اصلاً نمیتوانند جلوی خودشان را بگیرند». (اگر دوست دارید این ویدئو را ببینید به این آدرس [۱] مراجعه کنید، البته ویدئو حاوی کلمات رکیک است.)
چرا گاهی، حتی با اینکه یکی دارد پیش چشممان درد میکشد، اینطور قهقهه به ما هجوم میآورد؟ و چرا اینقدر مُسری و واگیردار است؟ اسکات، که در کالج دانشگاهیِ لندن در حوزۀ عصبشناسی کار میکند، چند سال اخیر را صرف پاسخدادن به این پرسشها کرده است. او هفتۀ پیش در یکی از سلسله سخنرانیهای تِد ۲۰۱۵ در ونکوور توضیح داد که چرا خنده یکی از مهمترین رفتارهای ماست و چرا بسیار مورد سوءفهم قرار گرفته است.
همقطارا…
